گذار اردوغان از کمالیسم به پوتینیسم

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، «گذار اردوغان از کمالیسم به پوتینیسم»عنوان سرمقاله روزنامه آفرینش به قلم حمیدرضاعسگری است که در آن می​خوانید؛

تجربه ای جدید درترکیه درحال وقوع است که در طی آن انتخابات ریاست جمهوری برای اولین بار توسط مردم و با رأی گیری از طریق صندوق ها صورت می گیرد. تاپیش از این ریاست جمهوری از طریق پارلمان و ائتلاف حزب اکثریت با دیگر احزاب و گروه های سیاسی انتخاب می شد. این اقدام ترکیه پیش از آنکه خاستگاهی مردمی داشته باشد، برگرفته از اهداف وسیاست های حزب "عدالت و توسعه" به رهبری رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه می باشد.

بسیاری از کارشناسان سیاسی معتقدند اردوغان پس از 12 سال حکومت درترکیه به دنبال ماندن بر اریکه قدرت بوده و ازاین جهت با اصلاحات سیاسی درساختار قانون اساسی ترکیه راه را برای حفظ جایگاه خود و حزب مطبوعش هموار می کند. البته دراین بین میزان انتقادات و مخالفت های اپوزیسیون برعملکرد اردوغان به بیشترین حد خود درطی یک دهه گذشته رسیده است.

لذا این انتخابات برای ترکیه از اهمیت بسزایی برخوردار است، چرا که در صورت پیروزی رجب طیب اردوغان نخست وزیر و رهبر حزب حاکم، ترکیه ممکن است وارد دوران جدیدی از تاریخ خود شود. با نگاهی گذرا به نحوه سیاست گذاری اردوغان در طی این 12 سال می توان نقطه آغاز عملکرد وی را پس از مرحله ثبات قدرت، عبور از مدل کمال آتاتورک (لائیکه شدن جامعه) به سمت مدل پوتینی (اقتدارگرایی سیاسی)، خصوصاً درطی چهارسال گذشته دانست. البته گرایشات اسلام گرایانه اردوغان نیز درطی این گذار سیاسی، راه را برای تحقق برنامه های وی هموارتر نمود و توانست از طریق شعارهای ایدئولوژیک افکار عمومی را باخود همراه سازد.

اردوغان و حزب عدالت و توسعه در ابتدای روی کار آمدن بادرک عدم تمایل غرب برای پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا، به تئوری پردازی های سیاسی جهت تقویت ثبات اقتصادی پرداختند. ترک ها با تغییر سکان سیاست خارجی و تمایلات غربی به سمت وسوی رابطه با کشورهای همسایه و گسترش دیپلماسی منطقه ای، توانستند تئوری "سیاست تنش صفر با همسایگان " را به اجرا درآورند و از قبل آن بستراقتصادی ترکیه را برای جذب سرمایه گذاری خارجی و رونق صادرات به همسایگان را آماده سازند. از این حیث ترکیه رشد چشمگیر اقتصادی را با اردوغان تجربه کرد و تورمی 120 درصدی را به عددی تک رقمی مبدل ساخت.

این رشد و ثبات اقتصادی موجب احساس برتری و حس اقتدارگرایی در حزب حاکم گردیده و اردوغان را پس از گذار از الگوی سنتی کمالیسم وارد به مرحله پوتینیسم کرده است. اردوغان با تضعیف قدرت ارتش و خلع ید آنها از تصمیمات سیاسی درپی یک حکومت ریاستی برمحور اقتدارگرایی همانند آنچه در روسیه پوتینی شاهد آن هستیم، برآمده است. نمود این مدعا را می توان در نحوه رفتار حزب حاکم ترکیه با اپوزیسیون و بالاگرفتن اختلافات سیاسی حزب حاکم با دیگر احزاب این کشور دانست. اردوغان شیوه ای خودمحورانه درپیش گرفته و درتمامی سخنرانی ها و میتینگ های انتخاباتی خود مخالفان را درحلقه دشمنان تعریف کرده است.

البته باتوجه به قدرت و جایگاه اردوغان درمیان طرفدارنش احتمال انتخاب وی در انتخابات ریاست جمهوری نسبت به دیگر رقبایش بالاتر است. اما باید به این نکته نیز توجه کرد که اجرای مدل پوتینی حتی در روسیه نیز دچارضعف های اساسی است و ماندگاری آن با وجود اعتراض مخالفان جای تردید دارد. ضمن اینکه شرایط سیاسی ترکیه نیز با وجود مخالفان اسلام گرا و لائیک ها بسیار متفاوت از جامعه روسیه می باشد.

آنچه از برآیند سیرتحولات در سیاست خارجی و داخلی ترکیه به نظر می رسد این است که پس از یک دوره عملکرد فعال حزب عدالت وتوسعه در حوزه سیاست خارجی و ایفای نقش یک قدرت منطقه ای، تئوریزیسن های این حزب با ورود به تغییر ساختار سیاست داخلی درپی ایجاد گفتمانی "نو عثمانی گری" یا "اقتدارگرایی از نوع پوتینی" در ترکیه هستند. اما باید توجه داشت که این شیوه صرفاً با بهره گیری از ابزار ایدئولوژی، قدرت افزایی خواهد کرد و استقرار یک ایدئولوژی مشخص در رأس یک حکومت شبه دموکراتیک چالش ها و مخالفت های فراوانی را در داخل و خارج برای حاکمان ترکیه ایجاد خواهد کرد.

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.