چالش‌های مدیریتی ایجاد منطقه ویژه اقتصادی سلماس

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، چندی پیش قربانعلی سعادت استاندار آذربایجان غربی در نخستین نشست مطبوعاتی خود اعلام کرد که با به کارگیری یک روش ابتکاری و در راستای اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی تدبیری اندیشده تا راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی سلماس بجای آنکه باز هم سالها در شرکت شهرک های صنعتی به دلیل فقدان اعتبار مسکوت بماند به شهرداری سلماس واگذار شده تا این نهاد عمومی که متکی به درآمدهای مردمی است بتواند بالاخره بعد از 13 سال کار راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی سلماس را بدون صرف هزینه های کلان مالی به سرانجام برساند.

اساساً بدلیل ویژگی های مدیریتی قربانعلی سعادت که ریشه در تفکرات جهادی(سابقه چندین ساله خدمت در جهاد سازندگی در دوران جنگ)، تجربیات سه دوره ای استانداری و فعالیت های مختلف اقتصادی او در سالهای پس از انقلاب دارد، همان زمان وی پرده از یک نوع غفلتی را برداشت که نشان می داد فرصت های زیادی در راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی سلماس سوخت شده است که مقصر اصلی آن فقدان یک خوش فکری مدیریتی و انعطاف نداشتن سیستم دولتی در برون سپاری کارها و یا اعتماد نداشتن مدیران دولت به نهادهای عمومی در همکاری های متقابل بود.

اما به هر حال اکنون شرایط اقتصادی کشور و به تبع آن وضعیت خاص استان آذربایجان غربی شرایطی را فراهم آورده که حتی مدیران بی اعتقاد به ظرفیت های دستگاه های عمومی غیر دولتی یا بخش خصوصی ناچار از مراجعه به این بخش هستند چه رسد به مدیرانی همچون قربانعلی سعادت که ریشه تفکرات آنها با توجه به سوابقشان نشان می دهد که اعتقاد به واگذاری فعالیت ها به بخش خصوصی به ویژه در بخش های عمرانی و اقتصادی را پیوسته داشته اند و این اعتقاد همان موضوعی است که این روزها از آن به عنوان مدیریت جهادی یاد می شود و در عنوان نامگذاری امسال نیز گنجانده شده است.

بنابراین بازپس گیری کار راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی سلماس از شرکت شهرک های صنعتی آذربایجان غربی که در دوره اخیر دوره بسیار بی ثبات مدیریتی را گذرانده و از مدیران مجرب و کار آزموده تهی شده و عرصه برای تجربه اندوزی جوان ترها باز گشته، نخستین تدبیری بود که وی توانست با بکار گیری آن تحرکی راهگشا را در راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی سلماس ایجاد نماید.

نا گفته پیداست مدیریت شرکت شهرک های صنعتی در استانی با ویژگی های آذربایجان غربی پیوسته تحت تاثیر نگرش و وابستگی های سیاسی مدیران اتاق بازگانی ارومیه و سازمان صنایع و معادن سابق و اداره کل صنعت، معدن و تجارت کنونی آذربایجان غربی به دولتها بوده است و آثار آخرین انتخابات انجام شده در اتاق بازرگانی و ادغام ادارات بازرگانی و صنایع و معادن که در پروسه ای بغرنج و دراز مدت و با گزینش مدیران به روش اصرار به آزمون و خطای مدیران همراه بود چنان شد که شرکت شهرک های صنعتی ارومیه به مثابه یکی از عناصر قدرت اقتصادی و صنعتی استان خیلی وقتها بلاتکلیف و خنثی عمل نماید و یا اینکه در سایه تغییرات مدیریتی سایر بخشها دوره ای پر از غفلت و رکود را سپری کند.

از این رو با وصفی که از این شرکت از نظر گذشت انتظار راه اندازی نمودن منطقه ویژه اقتصادی با ویژگی هایی که در سلماس برای آن پیش بینی شده است از عهده این شرکت خارج بود چراکه شرکت شهرک های صنعتی آذربایجان غربی بیش از آنکه تمرکزی بر وظایف ذاتی اش در استان داشته باشد نگران تغییرات پی درپی مدیران بود و مضاف بر آن اتکا مجموعه مدیریتی تازه کار آن که پیوسته در این سالها تغییر یافته است بر مدیریت متکی بر پول چنان امیدهای اهالس سلماس و مدیران ان شهر را کمرنگ می کرد که راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی سلماس تا حد یک آرزوی محال برای اهالی این شهر تقلیل پیدا کرده بود.

امروزه فعالان صنعتی و اقتصادی در آذربایجان غربی با بیش از 1200 واحد صنعتی و تولیدی بحران زده ای که روی دست مدیران استان و سیستم بانکی مانده کاملاً به عمق مشکلاتی که در این سالها به آرامی روی داده واقف شده اند و اتفاقاً به جای آنکه حسرت سالهای پر پول سابق را بخورند باهم عهد کرده اند تا با روش مدیریت بدون پول به گونه ای کارها را سامان دهند تا همین واحدهای تولیدی بحران زده احیا شده و ظرفیت اشتغال بیافرینند نه آنکه بخواهند کلنگی بر زمین بزنند و بعدها عاجز از تخصیص و تامین اعتبارات باشند.

با استقرار تیم مدیریتی دولت یازدهم در آذربایجان غربی که تلفیقی از ظرفیت های مدیریتی دهه های شصت و هفتاد استان به همراه معدودی از مدیران جوان در ویترین رسمی دولت و چیدن عقبه مشورتی و کارشناسی آن در پشت صحنه، این تلقی ایجاد می شد که قربانعلی سعادت به آرامی تمرکز فعالیت های اقتصادی، بازرگانی و سرمایه گذاری خود را از جاهایی مثل منطقه آزاد ماکو به دیگر ظرفیت های مغفول مانده از جمله در شهرهای جنوب استان در مرزهای عراق و در شهرهای خوی و سلماس در مرزهای ترکیه معطوف خواهد کرد.

برگزیدن روش فعال سازی منطقه ویژه اقتصادی سلماس نتیجه روند همین تغییرات ارزیابی می شود گرچه نوع اعلام آن در جلسه مطبوعاتی استاندار و نحوه گلایه قربانعلی سعادت از مدیران وقت و سابق استان و شهرستان سلماس به گونه ای ابراز شد که بعدها اصلاح روابط عمومی این اداره را در پی داشت اما همین اصلاحیه مانع از آن نشد که دوباره بحث های چالشی مربوط به نحوه مصوب شدن و پروسه راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی سلماس در مسیری به درازای قریب به یک دهه و نیم آغاز نشود.

هم اینک کارهای مربوط به راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی سلماس در حالی از سوی شهرداری این شهر انجام می شود که در حاشیه آن بحث های مفصلی برای تملک افتخارات مربوط به تصویب و راه اندازی آن جریان دارد و در حقیقت اصلاحیه روابط عمومی استانداری آذربایجان غربی بر ابراز گلایه استاندار از غفلت مستمر سالهای اخیر متاثر از همین حواشی حادث شد و الاّ استاندار آذربایجان غربی در مقابل خبرنگاران چیزی جز یک واقعیت محرز را بیان نکرده بود.

شهرداری سلماس نیز این روزها در آغاز دومین سال دوره چهارم شورای شهر درگیر بحث تشریفاتی و اغلب بی نتیجه خواهر خواندگی سلماس با شهر وان ترکیه است و به نوعی دل مشغولی هایی که به تجربه ثابت شده نتیجه ای ندارند در این مجموعه ایجاد شده است که اگر از این گونه امور فارغ شود خواهد توانست با راهبردهایی که استاندار آذربایجان غربی اعلام کرده کار راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی سلماس را شتاب داده و بالاخره به سرانجام برساند.

قاسم مهرزاد صدقیانی نماینده مردم سلماس در دوره های گذشته مجلس شورای اسلامی درباره ویژگی های منطقه ویژه اقتصادی سلماس معتقد است: از نظر صنعتی و بازرگانی بزرگترین پروژه ای که در منطقه پیشنهاد شده و مورد تأیید کارشناسان استان آذربایجان غربی و تهران هم قرار گرفته ایجاد منطقه ویژه اقتصادی قره تپه در 15 کیلومتری سلماس در مسیر خط آهن ایران و اروپا است که با داشتن مزیتهای فراوانی از قبیل وجود راه آهن و ایستگاه مربوطه، وجود دو جاده اصلی ترانزیتی درجه یک که در منطقه سلماس و خط راه آهن همدیگر را قطع می کنند یعنی اینجا نقطه ای است که کشورهای ترکیه و آذربایجان را که یکی دروازه اروپای غربی و دیگری دروازه اروپای شرقی است را به روی ایران اسلامی باز می کند.

به عقیده این نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی این مسیر همان جاده ابریشم است که بایستی بازسازی شود که از دیگر مزیتهای آن نزدیکی به فرودگاه های بین المللی، نزدیکی به نیروگاه ها، نزدیکی به پالایشگاه تبریز و وجود لوله گاز و داشتن آبهای زیر زمینی و وجود کانال آب از سدهای زولا و دریک است.

مهرزاد صدقیانی به جد معتقد است آنچه خوبان همه دارند منطقه ویژه اقتصادی در سلماس تنها و یکجا دارد و به همین خاطر وی تصویب این منطقه در هیئت دولت در زمان دولت هشتم را یک توفیق و مزیت بزرگ برای سلماس بر می شمارد.

در این میان چالش های ایجاد شده و استناد مدیران سلماس به بخش هایی از پروسه تصویب و راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی این شهر چندان مورد استقبال افکار عمومی قرار نگرفته گرچه هواداران هر کدام از مدیران از منظر خود تحلیل هایی را ارائه می کنند اما جنس این فعالیت ها که در رسانه های شخصی یا محلی اتفاق می افتد از جنس اقتصاد و آثار حرفه ای رسانه ای نیست تا مسیر راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی سلماس را تسهیل کند بلکه بیشتر به مثابه کارهای تبلیغاتی دوران انتخابات می ماند.

با این حال علی اکبر آقایی نماینده مردم سلماس در مجلس شورای اسلامی مصوبه مجلس برای شکل گیری منطقه ویژه اقتصادی سلماس که در تاریخ یازدهم آبان ماه 89 به امضای علی لاریجانی رسیده را به عنوان یکی از تاریخ های اصلی مبنای کار برای راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی سلماس می داند.

اما آنچه که پیش تر از طریق همین رسانه در قالب یک یادداشت (اینجا) اعلام شد آن است که منطقه ویژه اقتصادی سلماس در سال 80 از سوی دولت جمهوری اسلامی مصوب شده ولی چیزی که تاکنون از این منطقه نصیب شهروندان سلماسی شده فقط وعده و وعید بوده و به تازگی اقداماتی در حوزه اجرا کلید خورده است.

اکنون پس از کش و قوسهای مدیران سلماس در نحوه نگاهی که به موضوع منطقه ویژه اقتصادی سلماس وجود دارد شهروندان این شهرستان منتظرند تا ببینند در نتیجه تدبیر پیش کسوت ترین استاندار کشور در سپردن کار راه اندازی این منطقه به شهرداری چه اتفاقات تازه ای رخ خواهد داد و مدیران این شهر چگونه دولت را همراهی خواهند کرد تا یکی از امیدهای آنها به بار نشیند.

گزارش از محمّد آقایی پر

انتهای پیام/