تجلی عرفان در مشی فلسفی «حکیم جلوه»
خبرگزاری تسنیم: حاج شیخ عباس قمی، از حکیم جلوه، به عنوان حکیمی الهی که از دنیای فانی دوری گزیده و قانع و وارسته زندگی می‌نمود، یاد می‌کند و شیخ آقا بزرگ تهرانی در کتاب «الذریعه» از او به عنوان «فیلسوفی عارف» نام می‌برد.
خبرگزاری تسنیم / الهام صباحی
میرزا ابوالحسن طباطبایی زواره‌ای نائینی متخلص به «جلوه» از شمار حکیمانی است که عمر خود را در راه ترویج حکمت و علوم اسلامی گذراند. حاج شیخ عباس قمی، عالم و محدّث شناخته شده شیعه از حکیم جلوه، به عنوان حکیمی الهی که از دنیای فانی دوری گزیده و قانع و وارسته زندگی می‌نمود، یاد می‌کند.
میرزا ابوالحسن جلوه، افزون بر ناموری در حکمت و فلسفه، در طریق عرفان و کسب مقامات معنوی پیشرو بود. به همین دلیل، شیخ آقا بزرگ تهرانی در کتاب «الذریعه» از او به عنوان «فیلسوفی عارف» نام می‌برد. ابعاد علمی و معنوی حکیم جلوه، تا آن جاست که تمامی کسانی که او را دیده یا آثارش را مطالعه کرده‌اند، او را استادی برجسته در حکمت و فلسفه و عالمی عامل می‌دانند.
میرزا احمد آشتیانی معتقد است که حکمت متعالیه، به وسیله آخوند ملاعلی نوری به حاج ملاهادی سبزواری، آقا علی زنوزی و میرزا ابوالحسن جلوه به نسلهای بعدی انتقال یافت که این چهار بزرگوار را، حکماء اربعه می‌گویند.حکیم جلوه در طول عمر با برکت خویش شاگردان فراوانی داشت که از جمله آنان می‌توان به سید اسدالله خرقانی ، سید محمد موسوی زنجانی ،آقا سید حسن بادکوبه‌ای ،میرزا مهدی آشتیانی، آیت اللّه میرزا محمدعلی شاه آبادی اشاره نمود.
در تاریخ نقل شده است حکیم جلوه، درس را با نهایت فهم و دانایی، بدون کبر و غرور و با مثالهایی در خور شاگردان تدریس می‌کرد. دقت و توجه او به شاگردان به حدی بود که از نیازمندان آنان دستگیری می‌کرد و با شناسایی شاگردانی که بضاعت مالی اندکی داشتند و از لحاظ معیشت در تنگنا بودند، حالشان را رعایت می‌نمود و آنها را بیش از دیگران در کسب کمالات و علوم تشویق می‌کرد. نقل شده است که او «با سعه صدر، پیچیده ترین مسایل فلسفی را برای شاگردانش تشریح می‌کرد و به پرسشهای آنان پاسخ می‌داد. در هنگام درس، اگر شخص صاحب مقامی وارد می‌شد، جلسه درس را بر هم نمی‌زد و به تدریس ادامه می‌داد و همواره مراقب بود از سخنان تفرقه‌انگیز پرهیز کند و به همین دلایل، نزد دانشوران و عالمان عصر خویش، با عزّت بود و در مجالس و محافل، مقامش را گرامی می‌داشتند».
میرزا ابوالحسن جلوه، حدود نیم قرن در مدرسه دارالشفای تهران تدریس کرد. او تخصص ویژه‌ای در تدریس اندیشه‌های ابوعلی سینا داشت و در فلسفه مشاء استادی نامور بود. حکیم جلوه بیشتر اوقات خویش را صرف تدریس و مطالعه و تحقیق می‌نمود و کمتر به تألیف آثار مستقل می‌پرداخت. از مهم‌ترین آثار این عالم بزرگوار، می‌توان به «حاشیه بر اسفار ملاصدرا» اشاره کرد؛ این اثر تنها کتابی است که حکیم جلوه در زندگینامه خود از آن یاد کرده است. او در این اثر غالباً مآخذ اسفار را تعیین کرده است، بخشی از حاشیه‌ها برای توضیح و تشریح متن اسفار و مرادِ نویسنده (ملاصدرا) است و دسته‌ای دیگر برای اصلاح متن اسفار است.
«حاشیه بر شفاء»: حواشی بر کتاب ابن‌سینا، «رساله اثبات الحرکة الجوهریة»: به زبان عربی درباره اثبات این مطلب که حرکت علاوه بر اعراض در جوهر نیز وجود دارد (حکیم جلوه به حرکت جوهری اعتقاد داشت)، «تعلیقات بر شرح فصوص قیصری»: یکی از آثاری است که اندیشه‌های عرفانی حکیم جلوه را نشان می‌دهد، «وجود الصور النوعیه» رساله‌ای است در فلسفه و اثبات اینکه صور نوعیه در اجسام ، جواهر و موجودات است، از دیگر آثار حکیم جلوه است.
همچنین وی دیوان شعری شامل قصیده ، غزل و مثنوی دارد که به سبک اشعار ناصرخسرو قبادیانی سروده شده است. آن حکیم خود به جمع و تدوین آثار منظوم خویش رغبتی نشان نداده است و یکی از شاگردانش به نام میرزا علی خان عبدالرسولی در سال 1348 ق . اشعار وی را جمع‌آوری و تدوین نمود. درون‌مایه شعرهای او را، پند و اندرزهای اخلاقی و حکیمانه، مدح پیامبر(ص) و خاندان عصمت و طهارت(ع)، معارف قرآنی و نیز برهانهای فلسفی تشکیل می‌دهد.
این حکیم و فیلسوف برجسته، در شب جمعه ششم ذیقعده 1314ق، درگذشت. آرامگاه این حکیم الهی، در ابن بابویه کنار بارگاه شیخ صدوق، واقع شده است.
انتهای پیام/
