چالش‌های ائتلاف اوباما برای مبارزه با داعش
خبرگزاری تسنیم: یک تحلیلگر مسایل منطقه‌ای چالش های ائتلاف جدید رئیس جمهور آمریکا برای مبارزه با گروه تروریستی داعش را بررسی کرد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، عبدالباری عطوان تحلیلگر ارشد مسایل منطقه‌ای در مقاله‌ای در پایگاه خبری الرأی‌الیوم نوشت: باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا چهارشنبه سخنرانی خواهد داشت تا سیاست‌های راهبردی در زمینه اعلام جنگ علیه دولت اسلامی را با هدف از بین بردن خطرات این سازمان بر منافع آمریکا و هم‌پیمانان منطقه‌ای آن اعلام کند.
این سخنان با سفری همزمان شده است که جان کری وزیر خارجه این کشور و چاک هیگل وزیر دفاع به پایتخت تعدادی از کشورهای خاورمیانه‌ای از جمله ریاض و عمان و آنکارا و بغداد دارند.
جزئیات این راهبرد هنوز نامشخص است، اما درز برخی اطلاعات نشان می‌دهد که این راهبرد بر برخی محورها تمرکز دارد که مهم‌ترین آنها از بین بردن منابع مالی "دولت اسلامی" و توقف حضور نیروهای خارجی در پیوستن به اعضای این سازمان و تقویت اقدامات نظامی برای از بین بردن پایگاه‌ها و تجمعات نظامی آنها در اراضی تحت سلطه شان در عراق و سوریه است.
اوباما در سخنرانی سابق خود تاکید کرد که دولت اسلامی را نیز مانند القاعده از بین خواهد برد. البته به نظر می‌رسید که این سخن علاه بر فریب دیگران، به نوعی فریب خود نیز به شمار می‌رود، چرا که وی با وجود صرف تریلیون ها دلار هزینه از اموال مالیات دهندگان آمریکایی نتوانست به بهانه جنگ بر ضد تروریسم القاعده را نابود کند. القاعده در آغاز این جنگ تنها یک پایگاه در افغانستان داشت، اما الان دهها مقر در خاورمیانه و تمام جهان دارد و تازه‌ترین این مراکز اخیرا در هند افتتاح شده است.
در مورد خشکاندن منابع مالی تروریست‌های داعش نیز باید گفت دست کم این خواسته در سالهای باقیمانده از ریاست جمهوری باراک اوباما روی نخواهد داد، چرا که دولت اسلامی از لحاظ مالی خودکفا شده است و برخی ارزیابی‌ها ثروت این گروه را بالغ بر هفت میلیارد دلار ارزیابی می‌کنند که به این بودجه باید پول روزانه دو میلیون دلاری از فروش نفت خام یا تسویه شده چاههای اشغال شده را نیز اضافه کرد. این پولها دست کم تا 5 سال آینده می‌تواند هزینه‌های داعش را تامین کند، چرا که آنها سفارتخانه های بزرگی در خارج ندارند و وزرای فاسدی ندارند که پولها را حیف و میل کنند و پادشاهی ندارند که این پول ها را در هزینه های تجمل گرایانه خود مانند خرید هواپیماهای اختصاصی هزینه کنند.
من این سخن را برای ستایش از داعش نمی‌گویم، بلکه این اظهارات مبتنی بر واقعیت‌های قطعی است که منابع عدیده نزدیک به دولت اسلامی آنها را تایید کردند و در سفر اخیر من به اردن که برای بررسی پدیده دولت اسلامی صورت گرفت، متوجه آن شدم. پدیده ای که دنیا را بر ضد خشونت و وحشیگری ها و خونریزی‌های خود بسیج کرده است. در این سفر قرار بود که عوامل توسعه این گروه و رشد فزاینده و اسطوره ای آن در کانون توجهات بین‌المللی و منطقه ای به بررسی گذاشته شود و میزان قدرت آن برای ادامه حیات سیاسی بررسی گردد.
باراک اوباما سختی های زیادی در مسیر ائتلافی که به دنبال تشکیل آن است، خواهد داشت، چرا که آرزوها و آمال یک چیز است و اجرای عملی آنها چیز دیگر. دولت‌هایی که فرستادگان آمریکا با آنها دیدار می‌کنند، حتی در صورت درخواست از آنها برای ارسال نیروهای بیشتر برای مبارزه با داعش به میدانهای جنگ به خود خواهند لرزید. آنها یا مانند کشورهای خلیج فارس عادت کرده‌اند که آمریکایی ها و دیگران به نیابت از آنها بجنگند، یا برخی دیگر مانند ترکیه نگران امنیت داخلی خود و درآمدهای (30 میلیارد دلاری) از گردشگری و توافقنامه‌های سازش با کردهای داخل سرزمین خود هستند و نمی خواهند وحدت ملی و مردم شناختی یا جغرافیایی خود را به مخاطره بیندازند و امنیت شهروندان خود که در نزد داعش اسیر هستند به خطر بیفتد. ( 46 دیپلمات این کشور در کنسولگری موصل در زمان تسلط تروریست ها بر شهر به دست داعش افتاد.)
عرستان سعودی نیز با بحران‌های داخلی سختی مواجه است و خطر حوثی‌ها در یمن نیز وجود دارد. آنها به خوبی می دانند که داعش هواداران زیادی در این کشور دارد و هزینه‌های اقتصادی مصر با حاکمیت السیسی نیز باعث شده که آنها نتوانند از آغاز جنگ یمن نیروهای دیگری به خارج اعزام کنند.
در اردن هم که مخالفان اعزام نیرو به عراق روز به روز در پارلمان و افکار عمومی قدرت بیشتری پیدا می‌کنند و با آغاز جنگ غزه خفقان ویژه ای در این کشور ایجاد شده که با توافق واردات گاز از اسرائیل و افزایش شکاف بین ثروتمندان و فقیران در این کشور به اوج خود رسیده است.
در دیدارهای خود در عمان سخنان بسیار مهمی را شنیدم. حامیان دولت اسلامی در اردن به من می‌گفتند که دخالت نظامی آمریکا احتمالا جنگ فرقه‌ای را در عراق ایجاد خواهد کرد و باعث اتحاد گروه‌های سنی در حمایت از داعش می شود. آنها در تشریح این احتمال به عنوان مثال اعلام کردند که بازگرداندن شهر آمرلی عراق از سوی نیروهای ارتش عراق و شبه نظامیان شیعی از جمله اهل الحق و سپاه بدر و گردانهای السلام و پیشمرگ های کرد با پشتیبانی موشکی آمریکا صورت گرفت.
ابو محمد المقدسی که نظریه پرداز سلفیت جهادی و معلم ابومصعب الزرقاوی و مرجع فقهی و شرعی جبهه النصره به شمار می رود، در دیدار با من در منزل کوچک خود در یکی از محلات فقیر نشین شهر الزرقا گفت که اگر قرار باشد بین حمایت از دخالت نظامی آمریکا و دولت اسلامی یکی را انتخاب کند، از دولت اسلامی حمایت خواهد کرد، بسیاری از شیوخ و داعیان سنی همین نظر را دارند و آن را در شبکه های اجتماعی به مریدان خود نیز دستور می دهند. این در حالی است که شیخ مقدسی در معرکه فقهی سختی بر ضد دولت اسلامی وارد شده و با اعلام ابو بکر البغدادی برای خلافت اسلامی مخالفت کرده و به همین علت مورد انتقادات سختی از سوی حامیان دولت اسلامی قرار گرفته و موج تکفیر‌ها و خارجی بودن از دین نثار وی شده است.
شکی نیست که آمریکا قدرت ضربه بالایی دارد و می‌تواند خسارت های زیادی را به دولت اسلامی وارد کند، درست مانند اقدامی که بر سر طالبان در افغانستان آورد یا زمانی که عراق را اشغال کرد. اما سوال اساسی این است که مرز این دخالت تا چه حدی خواهد بود و نتایج مترتب بر آن چه مقدار است.
من شخصا در گفتگوهای خود با برخی مشایخ نزدیک به دولت اسلامی احساس کردم که آنها هیچ توجهی به این تهدیدات ندارند و از دخالت نظامی آمریکا نمی‌ترسند، آن ها با اعتماد به نفش از اینکه بتوانند بار دیگر با آمریکا در منطقه وارد جنگ شوند، سخن می گویند. یکی از افرادی که تحت پرچم گردان ابو مصعب الزرقاوی مبارزه می کرد، به من گفت از اینکه نیروهای ائتلاف آمریکایی در ابعاد منطقه‌ای و بین المللی به عراق و سوریه وارد شوند، وی از خوشحالی خواهد رقصید.
ما باید یک نکته را به خوبی بدانیم و آن اینکه ترکیه همه کار برای براندازی دولت سوریه کرد، از تسهیل عبور و مرور پول و افراد مبارز گرفته تا تاسیس چتر سیاسی جایگزین نظام سوریه؛ اما به یک اقدام دست نزد و آن ارسال نیروهای ترکیه برای مبارزه در کنار مخالفان سوری بود. عربستان سعودی و قطر نیز که بیشترین دشمنی را با دولت سوریه داشتند، همینطور بودند. من اعتقاد ندارم که این سه کشور با هم یا به صورت جدا این آمادگی را داشته باشند که ارتش‌های خود را درگیر یک جنگ فرسایشی کنند.
من موفقیت یا شکست ائتلاف بین‌المللی جدید به رهبری آمریکا را که نشانه‌های آن روز به روز بیشتر آشکار خواهد شد، پیش بینی نمی‌کنم، این موضوع ظرف چند هفته آینده روشن خواهد شد، بویژه اینکه نظرسنجی‌ها نشان می دهد که 91 درصد آمریکایی‌ها با پروژه اوباما برای از بین بردن دولت تروریستی داعش موافقند. اما ما دورتر از این منظره ها را می بینیم و از خلال بررسی‌های مشابه و سابقه مسایل، آنها را قیاس می کنیم.
اوباما به دوری از دخالت های نظامی معروف است و به علت مخالفت با دو جنگ عراق و افغانستان به کرسی ریاست جمهوری رسید. اما به نظر می‌رسد که انتقادات نمایندگان پارلمان و سنا و فشارهای آنها وی را از ملاحظات قبلی خارج کرده و از ترس از جنگ رها کرده است. اما یک نکته مهم که وجود دارد، این است که این تجربه به هیچ وجه ساده نخواهد بود و نتایج تضمین شده‌ای برای آمریکا نخواهد داشت.
انتهای پیام/ع