ائتلاف بین‌المللی علیه داعش، یک گام به جلو دو گام به عقب

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از پایگاه خبری المیادین، صرف نظر از برگ برنده محور ایران- روسیه- سوریه در مقابله با فرماندهی آمریکا بر ائتلاف بین المللی علیه داعش، ابهام شرایط سیاسی و میدانی حاکم بر منطقه خاورمیانه و تضاد منافع کشورهایی که احتمالا عضو ائتلاف علیه داعش خواهند بود، موجب شده است این ائتلاف از آغاز دچار سردرگمی شود.

البته مشکلاتی که آمریکا در داخل با آن دست و پنجه نرم می کند، نیز در این خصوص تاثیر گذار است.

اکنون فرماندهی آمریکا بر این ائتلاف با مشکلات متعددی روبه رو است که ناشی از شرایط منطقه ای است؛ شرایطی که آمریکا قادر نیست آن را بهبود بخشیده و مشکلات ناشی از آن را حل و فصل کند.

در همین ارتباط ترکیه به عنوان یکی از کشورهای مهم منطقه چندان تمایلی برای عضویت در این ائتلاف نشان نداده است و در توجیه این موضع به ربوده شدن تعدادی از اتباع ترک به دست داعشی ها اشاره کرده است.

اما در اصل برخی دلیل این موضع ترکیه را به حمایت آن از دولت اسلامی در عراق و شام مرتبط دانسته اند و این اتهامات تا آنجا پیش رفته است که برخی روزنامه های ترکیه نیز به آن اشاره داشته و در این خصوص به پرده برداشتن از برخی حقایق متوسل شدند.

اما فهرست اتهامات ترکیه در ارتباط با گروه تروریستی داعش، از ارائه تسهیلات لجستیکی و باز کردن مرزهای خود به روی جنگجویان خارجی آغاز شده و تا معاملات نفتی با داعشی ها به رهبری البغدادی پیش می رود و البته به اینجا ختم نمی شود زیرا آنکارا در صدد است با یک سنگ چند گنجشک بزند.

ترکیه پس از اینکه بسیاری از برگه های برنده خود را سوخته دید،  از یک سو در تلاش برای تضعیف نظام حاکم سوریه برآمد و در عین حال کُردهای سوریه را که با حزب کارگران کردستان به رهبری اوجالان در ارتباط هستند، به دقت زیر نظر گرفت و از سوی دیگر مانعی ندید که با خرید نفت سوریه و عراق به قیمت پایین از البغدادی سود سرشاری را نیز به جیب بزند.

کناره گیری اردن از شرکت در اقدام نظامی علیه داعش

اما اردن نیز به دشواری موضع گیری در خصوص ائتلاف بین المللی علیه داعش واقف است، به همین دلیل با وجود حضور ملک عبدالله دوم پادشاه این کشور و وزیر خارجه او در نشست جده، نخست وزیر اردن اعلام کرد که امان در هیج گونه اقدام نظامی علیه داعش شرکت نخواهد کرد.

در سطح مردمی نیز تعدادی از اردنی ها با برپایی تظاهرات در خیابان ها مخالفت خود را با شرکت کشورشان در اقدام نظامی علیه داعش اعلام کردند.

مشارکت مشروط مصر در ائتلاف علیه داعش

در مصر نیز روند امور پیچیده تر می شود، زیرا قاهره منافع متفاوتی داشته که بهای دیگری دارد، از همین رو برای پیوستن به ائئلاف علیه داعش باید در درجه اول تعریف آن از تروریست روشن شود.

در همین ارتباط سامح شکری وزیر خارجه مصر اخیرا در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با جان کری همتای آمریکایی خود گفت که کشورش از نزدیک روابط گروههای مختلف تروریستی را زیر نظر گرفته است.

اظهارات شکری بار معنایی روشنی دارد و منظور او اخوان المسلمین است.

جالب اینکه عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر نیز در تکمیل اظهارات وزیر خارجه خود تاکید کرد که ائتلاف بین المللی علیه تروریست باید فراگیر باشد و فقط به مبارزه با یک گروه مشخص محدود نشود.

در این میان تنش موجود بین واشنگتن و قاهره که از انقلاب 30 ژوئن و سرنگونی حکومت اخوانی ها آغاز شده است،  از دید پنهان نمی ماند و روشن می شود که قاهره نیز برای پیوستن به ائتلاف علیه داعش شروط خاص خود را دارد.

تضاد منافع در سطح منطقه خاورمیانه

آنچه گفته شد فقط نمونه ای از مشکلات و ابهامات ائتلاف بین المللی علیه داعش در خاورمیانه و از سوی کشورهای مهم آن است، بنابراین در این شرایط این سوال مطرح است که این ائتلاف چگونه می تواند با وجود تضاد منافع، اعضای احتمالی آن را گرد هم آورد، به ویژه اینکه رقابت سعودی- قطری- ترکی در این خصوص کاملا آشکار شده است.

اما اگر از محدوده خاورمیانه فراتر رفته و به مواضع کشورهای اروپایی نیز نگاهی بیندازیم، خواهیم دید که غربی ها نیز در این خصوص با یکدیگر یکصدا نیستند، به این معنی که شاید کشورهای اروپایی در مورد مبارزه با داعش در عراق به تفاهم برسند، اما در مورد حمله به سوریه بدون موافقت دولت بشار اسد با یکدیگر توافق ندارند که البته این دسته بندی واختلاف نظر چیز تازه ای نیست، زیرا اروپایی هنگام آماده باش علیه سوریه نیز در مورد اقدام نظامی علیه ارتش سوریه اختلاف نظر داشتند و پس از آن برخی رسانه ها از هماهنگی امنیتی و ارتباط سیاسی بین دمشق و برخی کشورهای اروپایی خبر دادند.

در همین ارتباط لیلی الرحبانی کارشناس مسائل راهبردی گفت: «در بیانیه پایانی کنفرانس پاریس در ارتباط با مبارزه با تروریست، هیچ اشاره ای به  سوریه نشده بود که این نشان می دهد کشورهای اروپایی به خطرات درگیری مجدد در شرق واقف هستند.

اما امین حطیط یک کارشناس دیگر سیاسی بر این باور است که مخالفت آلمان و انگلیس با اقدام نظامی علیه داعش در قالب ائتلاف بین المللی و نیز خودداری بازوی نظامی اروپا یا همان ناتو از همراهی در این حمله  ناشی از این است که هیچ کس نمی داند این اقدام چه نتایجی خواهد داشت.

 در آمریکا نیز سردرگمی در قبال این  ائتلاف بیش از دیگران است، تا جایی که روزنامه های این کشور مطالب بسیار زیادی را در این خصوص منتشر کردند.

مواضع اوباما علیه داعش یک قدم به جلو و یک قدم به عقب است

در این میان باراک اوباما  یک بار اعلام کرد که هیچ راهبردی علیه داعش وجود ندارد اما چند روز بعد اظهاراتی کاملا متفاوت ایراد کرد و از مشخص بودن راهبرد علیه داعش خبر داد.

نکته قابل توجه در این خصوص این است که در انتخابات هر کشوری، هرگونه اقدام نظامی خارجی لحاظ شده و تاثیر گذار است بنابراین در مورد اوباما نیز که محبوبیت او کاهش یافته و فهرست لغزش ها او افزایش پیدا کرده، این موضوع حائز اهمیت است.

در این مورد نیز لیلی الرحبانی معتقد است که اوباما به دنبال حمله به داعش است و در عین حال نمی خواهد نظام بشار اسد تقویت شده و یا در قدرت باقی بماند.

ائتلاف علیه داعش یا تلاش مجدد برای سرنگونی نظام اسد

اما حطیط در مورد اهداف این ائتلاف بر این باور است که حمله به داعش در قالب ائتلاف بین المللی، چیزی جز دروغ بزرگی نیست که در دل خود حمله مجدد به سوریه را جا داده است، آن هم در شرایطی که متحدان سوریه خطرات از هم پاشیدگی این کشور را پشت سر گذاشته و مانع از تحقق آن شدند.

به عقیده وی پس ازناکام ماندن شش ئوره  تلاش سرسختانه برای حمله به سوریه و تغییر نظام حاکم آن، اکنون ائتلاف بین المللی علیه داعش چیزی جز حلقه هفتم این تلاش ها نیست.

صرف نشر از محور ایران- سوریه- روسیه- چین و مخالفت آن با محور غربی، به طور بالقوه شرایطی وجود دارد که ائتلاف بین المللی علیه داعش به رهبری آمریکا را با مشکل روبه رو می کند از جمله اینکه انتخابات کنگره آمریکا در راه است.

به عقیده الرحبانی، در پی شکست هایی که حزب اوباما به آمریکا وارد کرده است، وی باید روند سقوط محبوبیت حزب خود را متوقف کند و بیش از این شاهد کاهش محبوبیت مردمی نباشد زیرا او بود که متحدان خود را در صحنه بین المللی رها کرده و شاهد شکست آنان بود، بدون اینکه بتواند کاری کرده و آنان را نجات دهد.

ائتلاف علیه داعش از نظر تاکتیکی عقب گرد خواهد داشت

حطیط نیز اظهار داشت: « آمریکا با بحران های متعددی روبه رو است که یکی از مهم ترین آن، مشکلات اقتصادی است تا جایی که بیم آن می رود که در شش ماه آینده با شکست های اقتصادی جدیدی رو به رو شود آن هم در شرایطی که در مقابل آمریکا محور دیگری در حال قد علم کردن است که از قدرت واکنش بالایی برخوردار است و در فراز و فرود این تحولات، آمریکا از اقدام نظامی جدید در خاورمیانه سخن می گوید.

به هر حال در شرایطی که ائتلاف بین المللی و گرفتار شدن در باتلاق عراق و سوریه با شک و تردید همراه است و با توجه به اختلاف شرایط کنونی با قبل، الرحبانی و حطیط به اتفاق بر این باورند که حمله ائتلاف بین المللی دست کم از نظر تاکتیکی با عقب گرد همراه خواهد بود.

انتهای پیام/پ