زنان و مردان بلوچ با رپت و روپ به استقبال عید قربان می‌روند

به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، روز دهم ماه قمری ذی‌الحجه، مصادف با عید قربان از گرامی‌ترین عیدهای مسلمانان است که به یاد حضرت ابراهیم و فرزندش اسماعیل، توسط بسیاری از مسلمانان جشن گرفته می‌شود.

برگزار کردن مراسم قربانی در این عید بر همه افرادی که براساس فقه اسلامی قربانی کردن واجب است، الزامی بوده و مسلمانان در سراسر جهان در این روز، گوسفند، گاو یا شتری را قربانی و گوشت آن را بین همسایگان و مستمندان تقسیم می‌کنند.

حاجیان در این روز پس از به پایان رساندن مناسک حج، حیوانی را ذبح می‌کنند و پس از قربانی آنچه بر آنان در حال احرام، حرام شده بود حلال می‌شود و با توجه به اینکه حج، یکی از عبادت‌های بسیار مهم در اسلام است، توانایی به انجام رساندن آن نیز برای هر مسلمانی بسیار شادی آور است، در نتیجه، روزی که پس از انجام وظایف سنگین حج، به عنوان جایزه الهی و اتمام احرام پیش می‌آید را عید می‌دانند.

همچنین در روایت‌های مکرری نقل شده که در روز عید قربان، قربانی کنید تا گرسنگان و بیچارگان نیز به خوراک برسند.

اولین اثر و برکت عید قربان، روحیه عبودیت پذیری انسان در برابر خداست

مدیرکل تبلیغات اسلامی سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با اشاره به اینکه عید قربان از اهمیت خاصی برخوردار است و در زندگی انسان تاثیر بسزایی دارد که به ایام‌الله از آن تعبیر می‌شود، اظهار کرد: حجاج در این روز با قربانی کردن حیوانی (گاو، گوسفند و یا شتر)، جشن می‌گیرند که این نشات گرفته از تسلیم شدن حضرت ابراهیم در برابر فرمان الهی بوده است.

حجت الاسلام عیسی بزمانی گفت: در این روز حضرت ابرهیم تسلیم فرمان الهی شد و حضرت اسماعیل هم در برابر این فرمان الهی سر تعظبم فرو آورد و چون خداوند اطاعت و بندگی آنان را دید، هدیه‌ای برای ابراهیم فرو فرستاد که به جای حضرت اسماعیل ذبح کند.

وی افزود: عید قربان دارای آثار و برکات بسیاری است، نخستین اثر و برکت آن روحیه تسلیم پذیری و عبودیت پذیری انسان در برابر خداست که نشان از بندگی در برابر خداوند دارد.

مدیرکل تبلیغات اسلامی سیستان و بلوچستان بیان کرد: قربانی کردن در این روز از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا فردای قیامت از بسیاری از موانع، انسان به راحتی گذر می‌کند البته باید توجه به فقرا و نیازمندان در این ر وز نیز مدنظر قرار گیرد.

بزمانی عنوان کرد: در این روز هر کس در حد توان خود حیوان مشخص شده را خریداری و قربانی می‌کند و بین فقرا و نیازمندان  تقسیم می‌نماید.

وی گفت: در روز عید قربان، مردم لباس نو به تن کرده و خود را می آرایند و نماز عید قربان را که دارای دو خطبه است می‌خوانند.

مدیرکل تبلیغات اسلامی سیستان و بلوچستان تصریح کرد: در این روز، صله رحم که یک مسئله احتماعی است برپا می‌شود، این صله رحم هم مخصوص کسانی است که فوت شده‌اند و هم بزرگانی که در قید حیات بسر می‌برند. در این روز همگان بر سر مزار اموات خود رفته و با ذکر فاتحه‌ای روح آنان را شاد می‌کنند و همچنین به بزرگان و ریش سفیدان خود سر می‌زنند.

عید قربان ، بزرگترین جشن مذهبی مردم بلوچ است

کارشناس فرهنگ مردم بلوچستان نیز با اشاره به اینکه مردم بلوچ به عید قربان عید حاجیان و (عید بزرگ) می‌گویند و بزرگترین جشن مذهبی سال آنهاست، اظهار کرد: برای آماده سازی و برگزاری جشن بزرگ و عید قربان، مردم بلوچ از ماه‌ها قبل مشغول تدارک و برگزاری این جشن باشکوه هستند و برای روز جشن خود را آماده می‌کنند.

عبدالسلام بزرگزاده افزود: لباس زنان بلوچ مزیّن به سوزندوزی است به همین دلیل از چند ماه قبل از برگزاری جشن عید قربان، زنان بلوچ روی پارچه‌ای مخصوص طرح مورد دلخواه خود را سوزندوزی کرده و لباس زنانه نو تهیه می‌کنند.

وی بیان کرد: همچنین مردان با تهیه پارچه سفید یا رنگی برای اندازه‌گیری و برش پارچه به خیاطی مراجعه و سفارش دوخت می‌دهند تا قبل از روز عید لباس آنان آماده شود در این ایام بازار خیاطی‌ها و دیگر کسبه از رونق خاصی برخوردار است، مردان و زنان برای خود و دختران و پسرانشان کفش نو تهیه می‌کنند و به دین گونه آماده استقبال از عید سعید قربان می‌شوند.

رپت و روپ

کارشناس فرهنگ مردم بلوچستان گفت: یکی دیگر از کارهایی که مردم بلوچ قبل از عید انجام می‌دهند خانه تکانی است، به خانه تکانی در اصطلاح محلی «رپت و روپ» می‌گویند و زنان به کمک مردان از چند روز قبل از عید مشغول شستن فرش و گلیم و زیر‌انداز منازل و مرتب کردن خانه می‌شون.

بزرگزاده افزود: در روستاها اغلب در کنار جوی آب و یا قنات‌ها، زنان به شستن ظرف و ظروف و لوازم خانه و پرده و پشتی‌ها مشغول هستند و بودن آنان در کنار رودخانه‌ها و جوی و آب قنات‌ها کاملا نشان دهنده این است که عید نزدیک است.

وی عنوان کرد: کسانی که به حج رفته‌اند و حاجی هستند و هم آنهایی که حج نرفته اما چنانچه بضاعت مالی داشته باشند، گوسفند، بز، گاو یا شتری برای قربانی روز عید خریداری و یا اگر دامدار هستند از میان گوسفندان خود گوسفندی را انتخاب و برای قربانی نشانه‌گذاری می‌کنند.

آراستن گوسفند قربانی

کارشناس فرهنگ مردم بلوچستان تصریح کرد: رسم بر این است که دست خود را پشت گوسفند گذاشته و نیت می‌کنند و دعا می‌خوانند و پس از آن پشم‌های گوسفند را می‌شویند و روی شاخ و پشم آن را با حنا رنگ می‌کنند تا مشخص شود که این گوسفند مخصوص قربانی روز عید است به همین دلیل گوسفند را آراسته و بیشتر از سایر گوسفندان از آن مواظبت می‌کنند.

بزرگزاده گفت: مردم بلوچ همانند خرید شب عید نوروز تمامی خریدهای لازم را در چند روز قبل از عید قربان انجام می‌دهند از جمله خرید عطر و خوشبو کننده‌ها و جوراب و کفش و لباس و لوازم ذبح قربانی و لوازم آرایش در این روز‌ها بازار و مغازه‌ها شلوغ است و همه مشغول خرید هستند.

وی افزود: صبح روز عید قربان قبل از رفتن به عیدگاه، مردم خود را برای برگزاری جشن و عید قربان آماده می‌سازند و لباس و کفش نو می‌پوشند و آنهایی که قرار است قربانی بکشند تا خواندن نماز عید و برگشت از عیدگاه روزه هستند و پس از ادای نماز عیدو برگشت از عیدگاه افطار می‌کنند.

شیرینی مخصوص سیوایی

کارشناس فرهنگ مردم بلوچستان بیان کرد: صبح اول وقت برای صبحانه و افطاری بعد از نماز عید شیرینی مخصوصی به نام «سیوایی» که رشته باریکی مانند ماکارونی است از سبوس برنج درست شده و در روغن حیوانی کمی سرخ کرده و سپس آب و شکر به آن اضافه می‌کنند و مانند ماکارونی آن را دم می‌کنند و به عنوان صبحانه و شیرینی صبح روز عید استفاده می‌شود.

بزرگ زاده گفت: پس از پوشیدن کفش و لباس نو، هر خانواده‌ای به اتفاق پدر و پسران خود پیاده به سمت عیدگاه حرکت کرده و در این هنگام کوچه و خیابان‌ها مملو از مردم با لباس‌های رنگارنگ که اغلب لباس سفید محلی است، منظره‌ای زیبا از حرکت مردم به سمت عیدگاه جلوه‌ای ویژه به نمایش می‌گذارد. هنگام حرکت به سمت عیدگاه مردم با صدای بلند « الله اکبر الله اکبر، لااله الاالله و الله اکبر الله اکبر و الله الحمد» را می‌خوانند.

حق پهلی

وی خاطرنشان کرد: مردم پس از تجمع در محل عیدگاه و شنیدن سخنرانی علما و خواندن نماز عید، می‌نشیتند تا خطبه عید خوانده و مراسم دعا و نیایش اجرا شود، پس از دعا و نیایش همدیگر را بغل می‌کنند و از همدیگر طلب عفو و بخشش کرده که به این عمل در اصطلاح محلی «حق پهلی» می‌گویند.

کارشناس فرهنگ مردم بلوچستان افزود: بعد از نماز عید و قبل از اینکه به منازل خود بروند همگی سر قبرستان مردگان خود حاضر می‌شوند و برای آنان فاتحه ذکر کرده و طلب آمرزش می‌کنند.

پوسک خوری

بزرگزاده گفت: رسم بر این است که قبل از ذبح قربانی به آن مقداری آب و نمک می‌خورانند که در اصطلاح محلی به آن «آپ و واد» می‌گویند. هر چند از نظر شرعی شتر و گاو و نربز و بز و میش برای قربانی نیز جایز است اما مردم بلوچ اکثرا گوسفند قربانی می‌کنند و پس از ذبح گوسفند، پشم آن را با دست کنده و شکم او را خالی می‌کنند و پس از شستن داخل شکم با روده گوسفند مجددا شکم او را بخیه زده و می‌بندند و روی آتش پوستش را کمی می‌سوزانند تا قهوه‌ای شود.

سپس با آب و نمک کاملا شسته و تمیز می‌کنند و قبل از اینکه تکه تکه و تقسیم شود پوست پخته شده و کباب شده او را از بدن گوسفند جدا کرده به ویژه پوست دنبه او که خیلی نرم و خوشمزه است را به عنوان عیدی روز عید قربان به افراد خانواده و همسایه‌ها وفامیل نزدیک هدیه می‌دهندبه این عمل پوسک خوری می‌گویند.

وی افزود: رسم بر این است که اولویت پوسک خوری و هدیه قربانی با تازه عروس و تازه داماد‌هاست. پس از مراسم پوسک خوری گوشت را بین فقرا و همسایه‌ها و دوستان و آشنایان تقسیم می‌کنند مقداری از گوشت قربانی و پوست قربانی را برای کمک به طلاب به مدارس دینی و حوزه‌ها می‌فرستند.

دید و بازدید عید تا 3 روز ادامه دارد

کارشناس فرهنگ مردم بلوچستان خاطرنشان کرد: در انتها بعد از کشتن قربانی برای رفتن عید دیدنی اول از خانواده‌هایی که کسی از نزدیکان او فوت کرده باشد، دوستان و آشنایان به صورت دسته جمعی به آن خانواده سر می‌زنند تا هم تسلی خاطر باشد هم اینکه نبود عضو خانواده خود را کمتر احساس کند و پس از دیدو بازدید از خانواده‌های متوفی به ترتیب مردم، پیش بزرگ فامیل و طایفه و سپس خانه پدر بزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها و بعد به دست بوسی مادر و پدر می‌روند و طلب معافیت می‌کنند که در اصطلاح محلی حق پهلی می‌گویند و این دید و بازدید عید تا سه روز ادامه می‌یابد.

بزرگزاده بیان کرد: مراسم آشتی کنان بین افرادی که کدورتی با هم داشته باشند نیز از دیگر رسومی است که با توصیه بزرگترها و ریش سفید طایفه با دید و بازدید و رفتن به منزل هر دو طرف عموما در همین سه روز عید انجام می‌شود.

گزارش: صفیه اعتصامی‌فرد

انتهای پیام/