عوامل اصلی شکل‌گیری قیام مردم تونس؛ بن علی در آتش خودسوزی بوعزیزی

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، فساد روزافزون و گسترش فاصله طبقاتی و افزایش حاشیه نشینی در کنار شهرها و منحصر شدن فعالیت های تجاری و بازرگانی به یک طبقه خاص از مردم یعنی نیروهای امنیتی و ارتش از دیگر عوامل شعله ور شدن آتش انقلاب یاس(ثوره الیاسمین) در تونس عنوان شده است و البته خودسوزی جوانی به نام  بوعزیزی جرقه اصلی را روشن کرد.

تحلیلگران بر این باورند که روند سیاسی تونس تحت تاثیر جریان های چپ گرا( مانند حزب سوسیالیست ترقی خواه، حزب ملی سوسیالیست)، کارگری(اتحادیه مشاغل)، اسلامی(جنبش النهضه الاسلامیه) و جوانان است.

چگونگی شکل گرفتن انقلاب مردمی تونس

خوسوزی یک جوان به نام محمد البوعزیزی در شهر سیدی بوزید شراره های اولیه انقلاب بزرگ مردم تونس را شعله ور کرد و سبب برگزاری تظاهرات خیابانی به مدت چندین هفته مختلف شد، تظاهراتی که در نهایت با فرار زین العابدین بن علی رئیس جمهور این کشور به عربستان سعودی و سرنگونی حکومت استبدادی وی پایان یافت.

البوعزیزی روز سه شنبه برابر با چهارم ژانویه 2011 در بیمارستان بن عروس بر اثر شدت جراحات وارده درگذشت، بیمارستانی که پس از مرگ وی به بیمارستان محمد البوعزیزی تغییر نام داد.

مرگ البوعزیزی منجر به شعله ور شدن شراره تظاهرات در 18 دسامبر 2010 میلادی و تظاهرات گسترده مردم تونس به نشانه مخالفت با بیکاری، نبود عدالت اجتماعی و گسترش فساد در داخل نظام حاکم بر این کشور شد، این تظاهرات که شهرهای مختلف تونس را فرا گرفت به سبب حملات نیروهای امنیتی، شمار زیادی کشته و زخمی در میان معترضان به جا گذاشت.

در چهاردهم ژانویه سال 2010 میلادی(24 دی ماه 1389)، هنگامی که ناآرامی ها و اعتراضات مردمی با کشته شدن ده ها نفر از تظاهرکنندگان در حملات نیروهای امنیتی به اوج خود رسید، زین العابدین بن علی برای فرونشاندن اعتراضات، شماری از وزیران از جمله ویر کشور را برکنار کرد و وعده حل مشکلاتی را داد که تظاهرکنندگان خواستار حل آن شده بودند، بن علی حتی تعهد داد که نامزد انتخابات سال 2014 میلادی هم نشود، پس از سخنرانی بن علی برای کاستن موج خشم مردم، اقداماتی همچون کاهش قیمت برخی مواد غذایی از سوی بن علی انجام شد، اما دامنه اعتراضات به حدی گسترش یافت و  ساختمان های دولتی را هم فرا گرفت و مردم این اماکن را به محاصره خود درآوردند، اینجا بود که بن علی مجبور به کناره گیری از قدرت و فرار از کشور شد.

بن علی به صورت غافلگیرکننده تحت حمایت امنیتی رژیم قذافی در روز جمعه 14 ژانویه 2011 میلادی به عربستان گریخت و از آن زمان تا کنون در بهترین شرایط رفاهی که مقامات سعودی برای وی فراهم کرده اند، زندگی می کند.

با فرار بن علی، محمد الغنوشی نخست وزیر تونس به سبب به وجود آمدن خلاء در ریاست جمهوری، بر اساس فصل پنجاه و ششم قانون اساسی به صورت موقت وظایف ریاست جمهوری را برعهده می گیرد و البته حالت فوق العاده و منع آمد و شد را هم اعلام می کند، اما یک روز پس از این اقدام، شورای قانون اساسی تصمیم می گیرد به فصل پنجاه و هفت قانون اساسی و اعلان خالی بودن منصب ریاست جمهوری متوسل شود و بر این اساس در روز شنبه 15 ژانویه 2010 میلادی، فواد المبزغ رئیس پارلمان تونس، به صورت موقت وظایف ریاست جمهوری را تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری زودهنگام طی 45 تا 60 روز برعهده گرفت.

انقلاب مردم تونس، سبب شعله ور شدن آتش اعتراضات و انقلاب در کشورهای عربی  مصر و لیبی شد.

بن علی هرگز گمان نمی کرد، خوسازی البوعزیزی در نهایت ارکان رژیم پلیسی وی را متلاشی کند، البته این حادثه در حقیقت موتور محرکه ای برای انقلاب مردم تونس شد که از بیکاری، فساد و گرانی به تنگ آمده بودند و منتظر جرقه ای بودند تا اعتراضات خود را علیه رژیم فاسد و مستبد بن علی آغاز کنند و خوسوزی البوعزیزی دست فروش این فرصت بزرگ را برای آنها فراهم کرد.

مدتی از فرار بن علی به عربستان نگذشته بود که راشد الغنوشی پس از بیست سال تبعید در خارج به  همراه هفتاد نفر از مخالفان رژیم بن علی به تونس بازگشت، وی هنگام بازگشت از تصمیم برای تشکیل حزب موسوم به حزب اسلامی تونس خبر داد، تصمیمی که زمینه ساز حکومت اسلام گرایان بر این کشور واقع در شمال آفریقا شد.

روزشمار انقلاب تونس مردم تونس؛مهمترین مراحل مسیر پرشتاب انقلاب

17دسامبر

روز جمعه 17 دسامبر 2010 میلادی، محمد البوعزیزی جوان تونسی که در اعتراض به توقیف چرخ دستی وی که با آن میوه و سبزی می فروخت، خود را در شهر سیدی بوزید به سبب مخالفت مسئولان با شکایت وی علیه فادیه حمدی از نیروهای پلیس استان آتش زد.

اقدام این جوان تونسی در آتش زدن خود سبب بروز درگیری هایی میان صدها جوان در منطقه سیدی بوزید و استان القصرین در روز شنبه 18 دسامبر 2010 شد، تظاهرات مردم این منطقه در همبستگی با البوعزیزی و اعتراض به افزایش نرخ بیکاری و به حاشیه رفتن مردم در این استان با حمله نیروهای امنیتی به خشونت کشیده و ده ها جوان بازداشت شدند، دامنه اعتراضات در سیدی بوزید چنان گسترش یافت که شراره های آن، از مرکز استان به شهرهای اطراف مانند المکناسی، الرقاب و سیدی علی بن عون و ... کشیده شد به طوری که مردم در تظاهراتی گسترده خواستار شغل و حقوق شهروندی و برابری در فرصت ها و توسعه شدند، حوادث روند پرشتابی را طی می کرد و شدت اعتراضات به حدی رسید که رنگ و بوی سیاسی پیدا کرد و در نهایت مردم سقف مطالبات خود را با درخواست از بن علی برای کناره گیری از قدرت و بازخواست کسانی که به تاراج بیت المال پرداخته و پرونده های فساد داشتند، به اوج رساندند.

18 و 19 دسامبر 2010

درگیری ها میان صدها جوان در منطقه سیدی بوزید و نیروهای امنیتی به تظاهرات گسترده مردم به ویژه جوانان و درگیری های شبانه همزمان با استقرار تعداد زیادی نیروی امنیتی منجر شد.

شرکت کنندگان در تظاهرات ضمن اعلام همبستگی با محمد البوعزیزی به افزایش میزان بیکاری و عقب ماندگی در این استان اعتراض کردند و خواستار سرنگونی رژیم بن علی و بازخواست الطرابلسی شدند، اما این اعتراضات با دستگیری ده ها جوان و تخریب برخی تاسیسات عمومی در سیدی بوزید همراه شد.

21دسامبر

دامنه اعتراضات در سیدی بوزید به حدی گسترش یافت تا جایی که از مرکز استان به شهرها و مناطق اطراف مانند المکناسی، الرقاب و سیدی علی بن عون امتداد یافت به طوری که مردم این مناطق با برگزاری تظاهراتی گسترده، شعارهایی مبنی بر داشتن شغل و برخورداری از حقوق شهروندی و برابری در فرصت ها و توسعه را فریاد زدند.

24 دسامبر

تحول بزرگی در حوادث استان سیدی بوزید رخ داد به طوری که اعتراضات مسالمت آمیز شکل انتفاضه مردمی که تمام شهرهای استان را فرا گرفت، پیدا کرد به طوری که نیروهای امنیتی اقدام به شلیک گلوله جنگی به سوی تظاهرات مسالمت آمیز در شهر منزل بوزیان کردند که به کشته شدن یک جوان به نام محمد العماری منجر شد، جوانی که مدرک تحصیلی عالی کسب کرده بود، اما به جمع بی شمار بیکاران فارغ التحصیل پیوسته بود، در این تظاهرات چندین نفر دیگر زخمی و شمار زیادی هم دستگیر شدند.

25 دسامبر

صدها نفر از اعضای تشکل های سندیکاها و همچنین حقوقدانان با تجمع در میدان محمد علی در پایتخت تونس، همبستگی خود را با مردم سیدی بوزید اعلام کرده و اعتراض خود را به سرکوب تظاهرات مردمی و موج بازداشت ها و استفاده نیروهای امنیتی از گلوله جنگی علیه معترضان که ده ها کشته و زخمی به جا گذاشت، نشان دادند.

27دسامبر

موج جنبش اعتراضی به شهرها و استان های دیگر تونس هم کشیده شد به طوری که مردم شهرهای تونس، صفاقس، القیروان و القصرین، تاله، مدنین و قفصه شعارهایی در همبستگی با مردم سیدی بوزید سر داده و وخامت اوضاع اجتماعی و اقتصادی و افزایش بیکاری در برخی شهرها را محکوم کرده و خواستار توسعه عادلانه در تونس شدند، این در حالی بود که رسانه های محلی و رسمی همچنان این تحرکات اجتماعی را که در حال گسترش بود، نادیده می گرفتند.

28 دسامبر؛ اولین واکنش رسمی بن علی

اولین واکنش رسمی زین العابدین بن علی به اعتراضات مردمی در قالب سخنرانی تلویزیونی وی از کانال هفت تلویزیون تونس صورت گرفت، وی با اغتشاش خواندن اعتراضات مردمی و محکوم کردن آن اعلام کرد این تحرکات به وجهه تونس نزد سرمایه گذاران لطمه می زند، وی در تهدیدی آشکار علیه مردم معترض اعلام کرد قانون را با قاطعیت علیه تمام مزدوران و افراطیون اجرا خواهد کرد.

30 دسامبر

بن علی دست به تغییرات محدود در کابینه کرد به طوری که سمیر العبیدی را به عنوان وزیر ارتباطات، وزیر ورزش و جوانان و وزیر جدید امور دینی تعیین کرد. همچنین لیبی، محدودیت های اعمال شده بر تونسی هایی را که تمایل به سفر و کار در لیبی دارند، برداشت و معمر قذافی(دیکتاتور مقتول) دستور داد با این افراد همچون شهروندان لیبیایی رفتار شود.

سوم ژانویه 2011

درگیری های شدیدی در شهر تاله میان معترضان و نیروهای امنیتی رخ داد که طی آن نیروهای پلیس از بمب های اشک آور و گلوله پلاستیکی استفاده کردند که تعداد زیادی مجروح بر جا گذاشت. همچنین در درگیری های شهر راس الجبل در استان بنزرت سه نفر از معترضان کشته شدند.

پنجم ژانویه 2011

در این روز عامل شعله ور شدن آتش اعتراضات فراگیر مردمی در تونس بر اثر شدت جراحات وارده پس از هجده روز از تلاش برای خودکشی در برابر مقر استانداری سیدی بوزید، جان باخت که متعاقب آن تظاهراتی در تاله برگزار شد و معترضان به مقر حزب حاکم و ساختمان پلیس محلی حمله کردند و نیروهای امنیتی هم از تمام امکانات خود برای سرکوب معترضان استفاده کردند، با این حال تظاهرات شهر تاله از کنترل نیروهای امنیتی خارج شد.

ششم ژانویه

مقامات تونسی دستور دستگیری دو وبلاگ نویس و یک خواننده تونسی را در پی انتقاد آنها از رژیم بن علی در اینترنت صادر کردند که بازداشت آنها سبب شد تا وکلا نیز دست به انجام تحصن در سالن های دادگاه ها در اعتراض به سرکوب امنیتی بزنند.

هشتم ژانویه

در این روز شش معترض در جریان تظاهرات شهر تاله به ضرب گلوله نیروهای امنیتی کشته شدند، در القصرین هم که دو نفر جان خود را از دادند، منطقه غربی شاهد تظاهرات خشونت بار بود.

نهم ژانویه

در این روز تظاهرات به پایتخت تونس رسید و خشونت در جریان اعتراضاتی که برای اولین بار شعارهایی علیه حکومت تونس سر داده شد، به اوج خود رسید و نیروهای امنیتی از گلوله های جنگی علیه معترضان استفاده کردند.

برخورد خشونت آمیز نیروهای امنیتی با تظاهرات مسالمت آمیز مردمی در پایتخت سبب اعتصاب 95 درصد از وکلای تونسی شد . همچنین 35 نفر در شهرهای القصرین، تاله و الرقاب به گفته منابع سندیکایی در حمله نیروهای پلیس کشته شدند.

دهم ژانویه

سخنرانی جدید زین العابدین بن علی در تلاش برای آرام کردن اوضاع و ارائه راه حل هایی برای خروج از بحران و وعده وی برای ایجاد 300 هزار فرصت شغلی برای مهار نرخ بالای بیکاری در میان فارغ التحصیلان دانشگاه ها و مراکز علمی نه تنها سبب توقف اعتراضات نشد، بلکه بخش اعظمی از مردم تونس تاکید کردند سخنرانی بن علی برای مهار اعتراضات متقاعد کننده و کافی نیست.

در این روز کلاس های دانشگاه ها و مدارس تا زمان نامعلومی تعطیل شد.

ساعت 13 همین روز در مرکز پایتخت تونس در میدان البساج تظاهراتی برگزار شد که اولین تظاهرات در انقلاب تونس در پایتخت این کشور به شمار می رود که در مقابل مقر اتحادیه عمومی مشاغل برگزار می شد. این تظاهرات که با حدود 100 تا 200 معترض شد با حمله نیروهای امنیتی به این تجمع، سرکوب شد.

یازدهم ژانویه

تظاهرات در پایتخت تونس فراگیر شد و به محله های توسعه نیافته که با فقر و وضع نامناسب امکانات دست و پنجه نرم می کنند، امتداد یافت، محله های الانطلاقه،التضامن وباب الجدید،الزهرونی، وادی اللیل، الکرم، الزهور،الکباریه،السیجومی،باب الجزیره، قصر السعید وحلق الوادی شاهد تظاهرات گسترده ای بود که طی آن بیشتر مراکز پلیس در این محله ها به آتش کشیده شدند . همچنین برخی دفاتر حزب حاکم در مناطق مختلف به آتش کشیده شد . در این روز نیروهای پلیس با خشونت بی رویه به سرکوب تظاهرات مردمی پرداختند که به کشته شدن 35 نفر در شهرهای مرکزی و شمال غربی منجر شد. نیروهای امنیتی همچنین تظاهرات هنرمندان تونسی را در مقابل سالن تاتر شهر در تونس سرکوب کردند.

دوازدهم ژانویه

زین العابدین بن علی، وزیر کشور را برکنار و وزیر جدیدی را به جای وی منصوب کرد؛ سرکوب تظاهرات مردمی در شهرهای جنوب تونس برای اولین بار و در شهرهای مناطق قبیله ای نشین چندین کشته به جا گذاشت. در این روز شاهد استقرار گسترده نیروهای ارتش در پایتخت و بیشتر شهرهای تونس بودیم. وزیر کشور جدید هم مقررات منع آمد و شد شبانه در شهرهای بزرگ تونس تا زمان نامعلوم اعمال کرد.

سیزدهم ژانویه

بن علی سومین سخنرانی خود را ایراد کرد که طی آن امتیازهای فراوانی هم به معترضان داد، آهنگ خشونت تشدید شد و تظاهرکنندگان به ساختمان های دولتی و مراکز حساس رسیدند.

چهاردهم ژانویه

در این روز تظاهرات بزرگی در خیابان حبیب بورقیبه با حضور مردم پایتخت تونس و حومه آن برگزار شد و همچنین شهرهای دیگر شاهد برگزاری تظاهرات ضد رژیم بن علی بود، اما تظاهرات پایتخت نقش تعیین کننده و بسزایی در فرار بن علی داشت و آن هم زمانی که تظاهرکنندگان تهدید کردند به سمت کاخ کارتاژ در حومه شمالی تونس حرکت خواهند کرد، این اخبار به کاخ ریاست جمهوری رسید که مهمترین نتیجه آن فرار بن علی بود.

ادامه دارد...

انتهای پیام/ر