«واخان» ظرفیت فنی، سیاسی و اقتصادی راه ابریشم جدید را ندارد
خبرگزاری تسنیم:تحلیلگر مسائل افغانستان بر این عقیده است که تنگه واخان ظرفیت‌های سیاسی، فنی و اقتصادی لازم برای احداث راه ابریشم جدید را ندارد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، هم‌زمان با سفر اشرف‌غنی رئیس‌جمهور افغانستان به چین بحث احیای راه باستانی ابریشم از طریق تنگه «واخان» مورد بحث و بررسی مقامات 2 کشور قرار گرفت.
«دکتر اشرف‌زی» تحلیلگر ارشد مسائل افغانستان در مقاله‌ای به بررسی دشواری‌های شاهراه ترانزیتی میان افغانستان و چین از طریق تنگه واخان پرداخته است که در زیر متن این مقاله مطالعه می‌کنید:
رئیس‌جمهور افغانستان در سفر به چین خواستار همکاری‌های اقتصادی دراز مدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت میان پکن و کابل شد و به خصوص افغانستان در پی سرمایه‌گذاری چین و همچنین خواستار افتتاح باریکه واخان در چین گردید (شاهراه ابریشم).
باریکه واخان به طول 76 کیلومتر با چین مرز مشترک دارد و افغانستان و به خصوص اتاق‌های تجارت این کشور، واخان را بهترین راه برای تجارت بین افغانستان، چین و کشورهای شرق دور خوانده و حتی مثال آورده‌اند که یک کانتینر اموال تجارتی چین که به افغانستان از طریق بندر کراچی وارد گردد 8 هزار دلار هزینه دارد در حالی که این کانتینر اگر از باریکه واخان به افغانستان وارد شود مبلغ 2 هراز دلار برای تاجر افغان تمام خواهد شد. این ادعای خیلی خوشبینانه ولی سطحی اتاق‌های تجارت افغانستان از چندین جهت درحال حاضر امکان‌پذیر نیست.
اول: از نگاه سیاسی کشور چین از بازگشایی باریکه واخان افغانستان در هراس است که اگر باریکه واخان بازگشایی شود ممکن است افراط‌گرایی از افغانستان به منطقه جدایی‌طلبان مسلمان «سین کیانگ» نفوذ کند و مشکل سیاسی را برای چین خلق نماید به همین علت چین هیچ تعهدی در مورد بازگشایی باریکه واخان به هیئت افغانستان نداده است.
دوم: واخان برای بازگشایی یک شاهراه با در نظر گرفتن وضع جغرافیایی، صعب‌العبور و دارای ارتفاعات بلند است که بایست از دو کوه «واخجیر» به ارتفاع (4827 متر) و «مینگتک» آن طرف مرز در چین به ارتفاع (5827 متر) بگذرد، در امتداد این کوه‌ها یخچال‌های طبیعی وسیع قرار دارد که باید وسائل حمل‌ونقل از این مسیر دشوار عبور نماید (در مقایسه با تونل سالنگ به 3323متر ارتفاع دارد) که این کوه‌ها با ارتفاعات خیلی بلند در طول 9 ماه برای عبور و مرور مسدود است و از نگاه فنی کمبود اکسیژن تردد کامیون‌ها را با مشکل مواجه می‌سازد.
سوم: از نگاه اقتصادی باید یک سنجش فنی و اقتصادی توسط نهادهای اقتصادی افغانستان صورت می‌گرفت که آیا پروژه‌ای به این بزرگی که یک سرمایه‌گذاری گزاف را ایجاب می‌کند و زمان‌گیر هم هست (حدود 10 سال ) برای افغانستان صرف اقتصادی دارد یا خیر؟ این پروژه مانند را‌ه‌آهن تا جیکستان حداقل به 16 تونل و پل‌های با ارتفاع بلند نیاز دارد که در حال حاضر خارج از توان اقتصادی افغانستان است.
چهارم: از طرف افغانستان بدون هیچ طرحی که بتواند حکومت چین قانع کند،وجود نداشت و باید قبل از عزیمت به چین هیئت افغانستان که در راس آن رئیس‌جمهور قرارداشت، طرح و یا پروژه این شاهراه را با شرایط توپوگرافی ِ ارقام و داده‌های احصایی به همتای چینی خود ارائه می‌کرد.
پنجم: در خاک چین روستای «اچیک ابای» نزدیک به واخان که یک منطقه توسعه نیافته صعب‌العبور که فاقد شاهراه و خط‌آهن است وجود دارد حال آیا پکن حاضر است که توسط تمدید یک شاهراه جدید که ایجاب ساخت تونل‌ها را در خاک این کشور می‌کند، سرمایه‌گذاری کند؟
کشور چین به تمدید خط آهنی که از قرقیزستان وتاجیکستان عبور کرده و به افغانستان وصل می‌شود، علاقمند است. برای آنکه کار ساخت این خط آهن در قرقیزستان و تاجیکستان پیشرفت خوبی داشته و شاید در آینده نزدیک تکمیل شود.
برای اتصال چین به افغانستان 2 راه بدیل دیگر نیز وجود دارد که این مسیر به مراتب امیدوار‌کننده و باصرفه‌تر نسبت به مقایسه بازگشایی باریکه واخان است:
اول: شاهراه «فیض‌آباد – خوروگ -مرغاب – قره‌قل» در تاجیکستان و «سرتاش» که در جنوب شرقی قرقیزستان قرار دارد و به شهر «کاشی» چین متصل می‌شود. در شهر کاشی چین ارتباط راه آهن و شاهراه به سوی مناطق شرقی چین با کیفیت خوب وجود دارد: این مسیر گرچه در بخش تاجیکستان و قرقیزستان هم خیلی کوهستانی است ولی شاهراه موجود است و برای حمل‌ونقل بارکش‌ها نسبتاً مساعد به نظر می‌رسد که این شاهراه می‌تواند توسط افغانستان مطالعه شود و با تاجیکستان و قرقیزستان در بخش حمل‌ونقل به یک تفاهم برسد.
دوم: پروژه دیگر که چین را به تاجیکستان و افغانستان متصل می‌کند، پروژه خط آهن تاجیکستان - افغانستان و ترکمنستان است که این مسیر هم شاهراه ابریشم نام‌گذاری شده و یک شاهراه بین‌المللی و مهم برای این 3 کشور خواهد شد که از ترکمنستان به سمت شمال افغانستان گذشته و از طریق کندوز به خط آهن تاجیکستان وصل می‌شود و در تاجیکستان چندین سال است که روی پروژه خط آهن کار جاری است و بخش‌های زیادی از آن تکمیل شده و در قسمت شرقی تاجیکستان که به قرقیزستان و چین وصل می‌شود مانند افغانستان خیلی کوهستانی است و اگر ساختمان این پروژه تکمیل شود تأثیر خیلی بزرگ اقتصادی را برای افغانستان، ترکمنستان، تاجیکستان و قرقیزستان خواهد داشت و همین خط‌آهن است که از نزدیک مرز ترکمنستان به طرف جنوب غرب نیز امتداد خواهد یافت و در بخش «خواف»، افغانستان را به ایران وصل می‌کند.
این خط‌آهن از کشور چین تا بندر چابهار در مجموع 2620 کیلومتر فاصله دارد و براساس محاسبات مقدماتی احداث آن 3 میلیارد و 200 میلیون برآورد شده.
در ساختمان پروژه خط‌آهن راه ابریشم علاوه بر کشورهای منطقه، بانک توسعه آسیائی هم شراکت دارد. اگر این پروژه بزرگ در آینده تکمیل شود تأثیر بزرگ اقتصادی را برای کل منطقه از جمله چین در بر خواهد داشت.
انتهای پیام/پ