تشکل‌های دانشجویی هم‌اکنون با مناسبات سخت امنیتی روبه‌رو هستند
خبرگزاری تسنیم: رئیس سازمان بسیج دانشجویی با اشاره به ویژگی‌های جنبش دانشجویی و سیر حرکت این جریان در طول تاریخ انقلاب گفت: بیشترین جفا به جریان دانشجویی در دوره اصلاحات شد.
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم، 16 آذر و روز دانشجو از جمله روزهایی است که نگاه جامعه بیش از هر زمانی به‌سمت جوانان و دانشجویان این کشور که آینده‌سازان این مرز و بوم هستند، معطوف می‌شود.
در این میان نحوه فعالیت‌های مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دانشجو در فضای دانشگاه از جمله دغدغه‌هایی است که ذهن او و مسئولان را به خود مشغول کرده است و همواره مورد توجه بوده است.
در آستانه روز دانشجو به گفت‌وگو با یکی از این مسئولان که خود نیز روزی به‌عنوان دانشجو با این دغدغه‌ها سر و کار داشته است، نشستیم.
ودود حیدری رئیس سازمان بسیج دانشجویی کشور در بخشی از این گفت‌وگو ضمن تأیید کم‌فروغی جنبش دانشجویی در عصر حاضر آن را امروز مجموعه‌ای پخته می‌داند که با عبور از حوادث مختلف به‌دنبال استقلال خود از جریان‌های سیاسی است.
از نظر وی دانشجو با روحیه انتقادی شناخته می‌شود و وقتی این نقادی با اشراف کارشناسی همراه باشد، حرف کارشناسی دقیق‌تری را مطرح می‌کند. صرف اینکه به هرچیزی می‌توان ایراد گرفت، دانشجو را تبدیل به عنصری غرغرو و بی‌تأثیر می‌کند. برای تبدیل نشدن دانشجو به چنین فردی باید بدنه کارشناسی جریان دانشجویی کشور را برای رسیدن به یک بستر مناسب از انتقادات صحیح و دقیق عقلانی هدایت کرد. وی در بخش دیگری از مصاحبه خود انتظاراتش را از وزیر جدید علوم اعلام می‌کند.
آنچه در ادامه می‌آید، گفت‌و‌گوی خبرگزاری تسنیم با محمدودود حیدری رئیس سازمان بسیج دانشجویی درباره نقش جنبش دانشجویی و جریان دانشجویی در کشور است:
تسنیم: به‌عنوان اولین سؤال نقش جنبش دانشجویی را در دوره‌های مختلف کشور قبل از انقلاب، انقلاب، جنگ، و بعد از آن در دوره‌های مختلف چگونه ارزیابی می‌کنید؟
حیدری: امروز جریان دانشجویی سال‌های آغازین دهه هشتم زندگی خود را در حال طی کردن است و امروز بعد از هفت دهه تلاش تبدیل به جریانی پخته شده است. اگر حرکت آغازین جریان دانشجویی را حادثه سال 1316 بدانیم که طی آن حضور محمدرضا شاه پهلوی در دانشگاه تهران با اعتراضات دانشجویی روبه‌رو شد، بیش از 70 سال است که از فعالیت این جنبش می‌گذرد. جنبش دانشجویی تاکنون با فراز و نشیب‌های زیادی روبه‌رو بوده و هرگز یک‌دست نبوده است.
**آرمان‌گرایی، استکبارستیزی و طرفداری از مردم به‌عنوان سه ویژگی اصلی جریان دانشجویی**
دهه 20 گفتمان اسلامی مارکسیستی دوگانه‌ای بوده است که بیشترین طرفدار را در جریان دانشجویی کشور داشت و تا دهه 50 نیز این وضعیت حفظ می‌شود، بعد از انقلاب گفتمان اسلامی غالب می‌شود و گفتمان مارکسیستی به حاشیه می‌رود. ادبیات چپ و راست در دهه 60 در جریان دانشجویی شکل می‌گیرد، در دهه 70 گفتمان اصولگرایی و اصلاح‌طلبی در این جریان طرفدار پیدا می‌کند و همین‌طور ممکن است در آینده و در دهه‌های آینده موارد دیگری در این زمینه مطرح شود.
همواره از آرمان‌گرایی، استکبارستیزی و طرفداری از مردم به‌عنوان سه ویژگی جریان دانشجویی در مقاطع مختلف نام برده‌‌اند، این مسئله از 16 آذر سال 1332 که سه جوان دانشجو زیر پای نیکسون که نماد نظام سلطه است، قربانی می‌شوند، تا مبارزات دانشجویان در انقلاب، نهاد سازی جریان دانشجویی در ابتدای انقلاب و تثبیت انقلاب تا دفاع مقدس وجود داشته است و گویای این است که این جریان، جریانی پویا، استکبارستیز، آرمان‌گرا و خدوم بوده است و به همین دلیل توانسته نقشه خود را در حوزه‌های مختلف نشان دهد، البته آسیب‌ها و چالش‌ها و معضلاتی را طی هفتاد سال گذشته داشته و در مقاطع مختلف متفاوت بوده اما محصول آن در مجموع یک محصول رو به رشد و پیشرفت و مؤثر در جریانات بوده است.
در 15 سال گذشته به‌ویژه در دوره اصلاحات، اصولگرایی و اعتدال نقش بی‌بدیل جریانات دانشجویی کشور در مناسبات فرهنگی، سیاسی، اجتماعی نقش مؤثری است، پتانسیل جریان دانشجویی کشور پتانسیلی است که گروه‌ها و جریانات فکری، فرهنگی و سیاسی مختلف کشور نمی‌توانند از آن چشم‌پوشی کنند، یا به‌دنبال تصاحب آن بوده و یا حداقل به‌دنبال جهت دادن و طرفدار خود کردن آن هستند. زمانی که این جریان توانسته استقلال فکری خود را حفظ کند، در اوج و قله قرار گرفته اما زمانی که دنباله‌رو شده، پیشرو بودن خود را از دست داده به شاخه دانشجویی احزاب بیرون دانشگاه تبدیل شده و شاهد افول جریان دانشجویی بوده‌ایم اما در مجموع یک نگاه کلان می‌بینیم این مسیر، مسیر رو به رشد بوده است.
تسنیم: برخی اعتقاد دارند جنبش دانشجویی فعلی با رکود روبه‌روست و فعال نیست؟ ارزیابی شما از این مسئله چیست؟
حیدری: به‌نظرم این حرف، حرف درستی است و این مسئله که میزان ضریب تأثیرگذاری فعالین جریان دانشجویی کشور نسبت به گذشته افت داشته است، مشهود است.
تسنیم: علت این مسئله چیست؟
حیدری:من عمده این مسئله را که بهتر است بگویبم کم‌فروغ شدن جنبش دانشجویی و سطحی شدن آن را در تفاوت نسلی می‌دانم، نسل چهارمی که امروز با آن مواجه هستیم، حتی با نسل سوم انقلاب هم متفاوت است. نسل‌های اول، دوم و سوم انقلاب بالطبع تفاوت‌هایی با یکدیگر داشتند اما تفاوت‌های آنها خیلی زیاد نبوده که نیازمند یک بازنگری اساسی در مناسبات باشیم اما نسل سوم با چهارم آن‌قدر متفاوت است که جریان دانشجویی کشور به‌دلیل اینکه می‌خواهد از آن بهره گیرد، باید آن را مجاب کند و برای بروز شدن آن لازم است اقتضائات نسل چهارم را ببیند. نسل چهارم، نسل عمدتاً علاقه‌مند به فضای مجازی است، اتفاقات بزرگ کشور را ندیده و نوع نگاهش به موضوعات با نسل سوم متفاوت است.
** تفاوت نسلی باعث کم‌فروغ شدن جنبش دانشجویی است**
جریان دانشجویی کشور اگر بخواهد به جایگاه اقتدار آمیز گذشته خود برگردد، باید اقتضائات نسل جدید را در رویکردها، راهبردها و نوع برنامه‌ریزی‌های خود مد نظر قرار دهد. اگر نتواند خودش را در جهت نوع مواجهه با نسل جدید همراه سازد، عقب می‌ماند و برای گذشته و دیروز می‌شود. اگر جریان دانشجویی می‌خواهد برای فردا باشد و نه برای دیروز حتماً باید تفاوت‌های نسلی و ویژگی‌های نسل چهارم انقلاب اسلامی را درست ببیند و متناسب آن تحلیل کند.
تسنیم: آسیب‌های جریان دانشجویی را چه می‌دانید؟
حیدری:کم‌فروغ شدن و سطحی شدن جریان از جمله این آسیب‌هاست، البته این جریان نقاط قوت هم دارد و آن این است که این جریان امروز جریان پخته‌ای است که از حوادث و مسائل مختلفی عبور کرده کمتر بازیچه احزاب می‌شود.
دوره‌ای را در اصلاحات گذرانده که نقش شاخه دانشجویی احزاب را بازی کرده و از آن آسیب خورده، مسئله‌ای که باعث جدا شدن آن از بدنه دانشجویی شد. وقتی این جریان، جریان دانشجویی است که برآمده از بدنه دانشجویی باشد اما وقتی به منابع قدرت و ثروت متصل شد، نمی‌تواند نمایندگی بدنه دانشجویی را داشته باشد و از آن فاصله می‌گیرد.
تسنیم: نقش دولت‌های مختلف را در فعالیت و حرکت جنبش دانشجویی کشور چگونه می‌بینید؟
حیدری: حرکت دانشجویی به‌دلیل ویژگی‌هایی از جمله اهمیت، تأثیرگذاری، آرمان‌گرا و مطالبه‌گر بودن حرکتی است که دولت‌ها نمی‌توانند از آن چشم‌پوشی کنند. معمولاً تزاحم‌هایی بین حرکت دانشجویی و دولت‌ها ایجاد می‌شود زیرا این حرکت‌ها به‌دنبال نقد و اصلاحند و به‌دنبال تمجید دولت‌ها نیستند. گرچه نقد منصفانه و دیدن نقاط مثبت باید مد نظر باشد اما آنچه مورد توجه است، نقد است تا تعریف و تمجید، به همین دلیل همه دولت‌ها مزاحمت‌هایی را از ناحیه حرکت‌های دانشجویی برای خود احساس می‌کنند البته نحوه مواجهه دولت‌های مختلف با این حرکت‌ها متفاوت بوده است.
در دوره سازندگی فضا برای حرکت‌های دانشجویی بسته شد و فضا را برای نقد باز نمی‌گذاشتند تا نقد به گوش مدیران برسد. در آن دوره با این نگاه که دوره سازندگی دوره‌ای است که مدیران باید از اقتدار برخوردار باشند تا سازندگی را در کشور انجام دهند مانع از مطرح شدن نقد می‌شدند.
در دوره اصلاحات بیشترین جفا به جریان دانشجویی کشور شد زیرا احزاب دولت‌ساخته و خودساخته زیادی در کشور شکل گرفت که از بدنه دانشجویی یارگیری و سوء استفاده کردند. در این فضا هم جلوی طرح نقد دانشجویی به‌وسیله مجموعه‌ای که یارگیری شده بود، گرفته شد و هم اینکه توانستند صدای مخالف خود را در دانشگاه خفه کنند.
** در شرایط امروز نیز شکل مواجهه با تشکل‌های دانشجویی ویترینی و شکلی است**
در شرایط امروز نیز شکل مواجهه با تشکل‌های دانشجویی ویترینی و شکلی است. در کلیت دولت چیزی که دیده می‌شود، فضای باز برای عرض اندام تشکل‌های دانشجویی است، این مسئله در بیان گفته می‌شود اما در واقعیت دیده نمی‌شود. تصورم این است که دولت دوست دارد در حوزه‌های دانشجویی ژست اصلاح‌طلبانه، منطقی و آزادی‌خواهانه به خود بگیرد اما حاضر نیست هزینه آن را پرداخت کند. به همین دلیل است برنامه‌هایی که برگزار می‌شود، در ظاهر گفته می‌شود تشکل‌ها هستند و باید باشند اما در صحنه عمل با مناسبات سخت امنیتی روبه‌رو می‌شود و مانع از بروز و ظهور بدنه دانشجویی در این اتفاقات می‌شوند.
اگر می‌خواهیم بدنه دانشجویی و حرکت دانشجویی‌مان رشد کند و اتفاقات بزرگ از آن برآید باید نگاه بلند به آن داشته باشیم، نگاه کوتاه و کوته‌بینانه غیرمتناسب با آرمان‌های بلند انقلاب اسلامی به بدنه دانشجویی باعث کوتوله شدن جریان دانشجویی کشور می‌شود که در برخی از تشکل‌های منسوب به بعضی از دانشگاه‌ها این نگاه قابل مشاهده است.
تسنیم: نحوه ورود جنبش دانشجویی به مسائل مختلف کشور چگونه باید باشد تا ضمن پیشگام بودن استقلالش حفظ شود و برای کشور نیز سودمند باشد؟
حیدری: هرچه پیش‌تر می‌رویم، بیشتر درست بودن سه‌گانه آرمان‌گرایی، استکبارستیزی و طرفداری از مردم در فضای جنبش دانشجویی نشان داده می‌شود و اهمیت آن بیشتر می‌شود. اگر در مناسبات هسته‌ای روحیه استکبارستیزی، آمریکا‌ستیزی و مقابله با غرب توسط جریان دانشجویی کشور به فضای سیاسی کشور پمپاژ نمی‌شد، شاید امروز وضعیت مذاکرات متفاوت بود. بسترسازی داخلی برای دیپلمات‌های کشورمان باعث می‌شود این روحیه استکبارستیزی دست برتر در مذاکرات را نصیب دیپلمات‌های ما کند. هرچقدر در داخل این روحیه را تقویت کنیم، در مذاکرات هم می‌توانیم برداشت بهتری داشته باشیم.
امروز در عرصه مبارزه با آمریکا و ضداستکباری نیز جریان دانشجویی پیشتاز است، کمک می‌کند، اثر می‌دهد و محصول کارش دیده می‌شود. جریان دانشجویی به‌عنوان یک جریان رصد کننده مسیر را رصد می‌کند و تذکر می‌دهد، مطالبه کرده ایرادها و نقدها را می‌گوید. از مجموعه‌های اجرایی، حساب‌کشی می‌کند حتی در موضوعات تخصصی که بسیج دانشجویی مدت‌هاست وارد شده است، مطالبه‌گری می‌کند و این مسائل عمدتاً غیرسیاسی است.
در حوزه طرفداری از مردم هم بدنه دانشجویی برآمده از کف مردم است لذا مطالبات به‌حق مردمی را همواره پیگیری می‌کند. جریان دانشجویی به‌ویژه بسیج دانشجویی به مردم علاقه دارد و به آنها در غالب اردوهای جهادی خدمت رسانی می‌کند و هم پیگیر بسیاری از مطالبات مردم است. این سه‌گانه نه‌تنها امروز دچار چالش نشده است بلکه از ابعاد دیگر آن رونمایی، تنقیح و صیقل داده شده است و در مقاطع مختلف نیز به کار می‌آید.
تسنیم: جنبش دانشجویی را چقدر در گفتمان‌سازی موفق می‌دانید و اساساً چنین نقشی برای آن قائل هستید؟
حیدری: جریان دانشجویی از گذشته همیشه یا گفتمان‌ساز و یا مروج گفتمانی که قبول داشته بوده، البته شاید در مقاطع قبل از انقلاب بیشتر گفتمان‌ساز بوده اما بعد از انقلاب با ظهور امام راحل و انقلاب اسلامی در دهه اول بعد از انقلاب گفتمان ایشان را مطرح می‌کند. امروز نیز همین‌گونه است، جریان دانشجویی به‌ویژه بسیج دانشجویی دانشجویی ادعایش این است که در حوزه‌هایی که تولید گفتمان می‌کند، مؤثر است. افتخار و ادعای‌مان در دانشگاه‌ها این است که می‌خواهیم مروج انقلاب اسلامی و مفسر و تبیین کننده آن در سطح دانشگاه‌ها باشیم زیرا معتقدیم چیزی که آینده کشور را بیمه می‌کند و عزت داخلی، منطقه‌ای و بین المللی ما را حفظ می‌کند، گفتمان انقلاب اسلامی است.
گفتمان انقلاب اسلامی مجموعه‌ای از بیانیات حضرت آقا و نگاه‌های انقلابی به روندهای فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است. این گفتمان نگاه آرمانی به واقعیت‌هاست، کوتاه نیامدن در برابر شکست‌ها، روحیه خودباوری و استقلال‌محوری است. این گفتمان واکسینه کننده جوان دانشجویی امروز در مواجهه با سیل‌های عقیدتی، فکری، اخلاقی سهمگینی است که از غرب و شرق به‌سوی او می‌آید و اگر جوان دانشجوی ما به آن مسلح شود، می‌تواند در برابر این سیل‌ها قرار گیرد. این مسئله مبنای کار ما در بسیج دانشجویی به‌عنوان مبنای تربیت، کادرسازی و نقش آفرینی است و تلاش داریم بهترین تبیین کننده آن در سطح دانشگاه باشیم.
تسنیم: یکی از وظایف جنبش دانشجویی را انتقاد و مطالبه‌گری اعلام کردید. نحوه انتقاد از سوی دانشجویان چگونه باید باشد که علاوه بر تأثیرگذاری و کمک به امورات کشور دستاویزی برای دشمنان انقلاب و نظام اسلامی نشود؟
حیدری:حد و مرزی در انتقاد برای جنبش دانشجویی نداریم و به هیچ عنوان معتقد به رعایت مصلحت در بیان انتقاد نیستیم. می‌توانیم برای آن ویژگی‌هایی را در نظر بگیریم که مؤثرتر شود اما در بیان انتقاد هرگز حد و مرزی نداریم. انتقاد نباید مغرضانه، بی‌ادبانه و بی‌انصافانه باشد. اگر انتقاد این ویژگی‌ها را داشت ما حد و مرزی در بیان انتقاد قائل نیستیم، زیرا انتقاد مسئله‌ای دلسوزانه برای رفع گیر سیستم است. وقتی در طرح آن به‌دنبال هتک حیثیت افراد نیستیم و منصفانه انتقاد می‌کنیم یعنی نقاط ضعف و قوت را می‌گوییم. اگر این ویژگی‌ها با انتقادات همراه باشد نه‌تنها ضررری نخواهد داشت بلکه در جهت اصلاح روندهای سلسله موضوعات حاکمیتی کمک کننده است.
**محصول فضای باز انتقادی در سطح کشور عاید همه می‌شود**
انتقاد زمانی می‌تواند خلاف مصلحت باشد که به‌ضرر کشور و سیستم بوده و با حب و بعضهای گروهی، جناحی و شخصی همراه باشد. خط قرمز ما در بسیج دانشجویی در حوزه انتقاد، نوع انتقاد گروهی و جناحی است، در غیر این صورت هیچ خط قرمزی نداریم و معتقدیم همه حرف‌ها باید در کشور مطرح شود. از مسئولین هم انتظار داریم سعه صدر بیشتری داشته باشند. محصول فضای باز انتقادی در سطح کشور عاید همه می‌شود. اگر فضای کشور را برای انتقاد باز نگذاریم، خیلی از ضعف‌ها گفته نخواهد شد و روحیه چاپلوسی در کشور تقویت شده در نهایت اصلاح امور کشور با کندی پیش می‌رود.
دانشجو با روحیه انتقادی شناخته می‌شود و وقتی این نقادی با اشراف کارشناسی همراه باشد، تلاش می‌کند حرف کارشناسی دقیق مطرح کند. صرف اینکه به هرچیزی می‌توان ایراد گرفت دانشجو را تبدیل به عنصری غرغرو و بی‌تأثیر می‌کند. برای تبدیل نشدن دانشجو به چنین فردی باید بدنه کارشناسی جریان دانشجویی کشور را برای رسیدن به یک بستر مناسب از انتقادات صحیح و دقیق عقلانی هدایت کرد.
تسنیم: امسال اولین آزمون فرهادی وزیر علوم در مواجهه با 16 آذر و جلوگیری از تندروی‌هایی است که بعضاً در برخی از دانشگاه وجود دارد؟ این مسئله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
حیدری: فرهادی را شخصیتی پخته و دانشگاهی می‌دانیم. وی در روز رأی‌گیری از مجلس صراحتاً مرزبندی و خط‌بندی‌اش را با فتنه اعلام کرد. تلویحاً عنوان کرد که دانشگاه‌ها نباید بستر تنش سیاسی باشند. از آقای فرهادی تنها توقع داریم به همان حرف‌هایی که در مجلس زده است، عمل کند. اگر به آن حرف‌ها عمل کند، بهترین دوره وزارت را خواهد داشت. وی را فردی معتدل و کسی که موضوعات علمی، آکادمیک و دانشگاهی برایش اهمیت دارد، می‌دانم. بر اساس گفته خودش به‌دنبال تنش سیاسی نیست، فضای سیاسی دانشگاه با تنش سیاسی فرق می‌کند، وقتی کلمه سیاسی بودن دانشگاه پیش می‌آید یعنی بصیرت، اشراف اطلاعاتی و فهم دقیق از مسائل داشتن اما موضوع تنش مفهوم آشوب، درگیری، عقب افتادن کارها و متوقف شدن رشدهاست.
** فرهادی خط فاصلی که بین خود و فتنه کشیده پررنگ حفظ کند**
به فرهادی توصیه می‌کنیم خط فاصلی که بین خود و فتنه کشید، به‌شکل پررنگی حفظ کند و رشد علمی دانشگاه‌ها را در اولویت و صدر برنامه‌هایش قرار دهد. احساس بیرونی از محیط‌های علمی کشور گویای رشد فزاینده و رو به جلو نیست. بدون تردید اتفاقات بزرگی در وزارت علوم رخ داده است اما لازم است وی تلاش کند و مسیرهای میانبری برای رسیدن به مرزهای دانش طراحی کنند، ما در بسیج دانشجویی نیز هر مقدار که بتوانیم در این زمینه کمک می‌کنیم.
انتهای پیام/*