آیا طرح دی مستورا زمینه ایجاد منطقه حائل و دخالت‌های خارجی در سوریه است؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از روزنامه السفیر، در حالی که دمشق به طرح «دی مستورا» فرستاده ویژه سازمان ملل به سوریه در ارتباط با توقف درگیری در حلب، به صورت مقدماتی پاسخ داد،  آمریکا می‌کوشد، در جریان تکاپوی روسیه برای ترتیب دادن دیدار مشورتی بین مخالفان سوری و دولت در مسکو کارشکنی کند.

در این میان قرار شد «رمزی عزالدین» معاون دی مستورا واکنش اولیه دمشق به طرح پیشنهادی مزبور را از «فیصل المقداد» معاون وزیر خارجه سوریه دریافت کند.

منابع سوری در این خصوص ملاحظاتی داشتند از جمله اینکه طرح مکتوب دی مستورا با آنچه وی در جریان دیدار یک ماه پیش با بشار اسد مطرح کرد، متفاوت است.سوری‌ها معتقدند عدم مشارکت رمزی عزالدین دیپلمات مصری در تدوین این طرح به پیشرفت گفت وگو و رایزنی در مورد آن کمک نمی‌کند.

این در حالی است که دمشق موافقت اولیه خود را با طرح دی مستورا در ارتباط با توقف درگیری‌ها در حلب اعلام کرده و قول داد آن را مورد بررسی قرار دهد، به این شرط که این طرح برنامه ریزی روشن و شفافی داشته باشد.

بنابر اعلام منابع سوری، از نظر دمشق این طرح فقط  یک پیشنهاد است نه یک طرح کامل، و این موضوعی است که عزالدین با المقداد در مورد آن گفت وگو خواهد کرد، به اضافه اینکه طرح دی مستورا نیازمند اصلاحات زیادی است.سوری‌ها همچنین از اینکه رمزی عزالدین حامل موافقت و یا مخالفت مخالفان مسلح سوری نیست، ماموریت او را مورد انتقاد قرار دادند.

اما دی میستورا با برخی سران گروه‌های مخالف سوری که موافق طرح توقف درگیری در حلب هستند، دیدار کرد از جمله این افراد قیس الشیخ رئیس گروه موسوم به  «شورای فرماندهی انقلاب» است.

مواضع متناقض معارضان سوری نسبت به طرح دی‌مستورا

در نشست مخالفان با دی میستورا، گروه‌های اصلی در شمال سوریه از جمله جبهه اسلامی و گروه موسوم به «ارتش مجاهدان» و بازماندگان ارتش آزاد که مخالف این طرح هستند، حضور نداشتند.

این در حالی است که شوراهای نظامی مخالفان مسلح سوریه و ارتش آزاد به ویژه در جنوب کشور از شوراهای نظامی در حلب می‌خواهند که با اصل طرح مستورا مخالفت کنند.

در این میان دمشق با احتیاط و ملاحظه کاری فراوان به این طرح و واگذاری مسئولیت گذرگاه‌های ارتباطی بین شرق و غرب حلب  به ناظران بین المللی می‌نگرد، زیرا معتقد است در صورت واگذاری مسئولیت مزبور، زمینه نظارت بین المللی بر حل و فصل داخلی و در نتیجه تصمیم گیری بیگانگان در مورد آن فراهم می‌شود و به این ترتیب راه برای مانور آمریکا و فرانسه در شورای امنیت در خصوص شمال سوریه نیز باز خواهد شود.

احتمال سوء استفاده آنکارا از طرح دی‌مستورا برای ایجاد «منطقه حائل»

به هر حال سوری‌ها ترجیح می‌دهند مسئولیت گذرگاه‌ها در اختیار آنان باشد و با هرگونه حضور نظامی بیگانه در حلب تحت هر عنوان و شکلی مخالف هستند.

اما احتیاط و ملاحظه کاری سوریه در این خصوص به این دلیل است که در طرح توقف درگیری در حلب به امکان توسعه دایره آتش بس به بیرون از این شهر نیز اشاره شده است، بدون اینکه روشن باشد که آیا عملیات توقف آتش بس ریف حلب را نیز شامل خواهد شد یا خیر؟

در مقابل دولت سوریه مخالفت خود را با هرگونه پیشنهاد مربوط به توسعه دایره توقف درگیری بیرون از حلب اعلام کرده است در حالی که طرف مقابل از توسعه این طرح سخن گفته و به امکان اینکه شامل ریف حلب شده و گذرگاه‌های مرزی با ترکیه در باب الهوی را نیز شامل شود اشاره دارد.

همچنین سوریه با احتیاط به پیشنهاد واگذاری مدیریت شهر حلب به شورای محلی می‌نگرد و معتقد این پیشنهاد به تدریج سایر شهرهای سوریه را نیز شامل می شود و در نهایت به ایجاد منطقه حائل منتهی خواهد شد و این همان چیزی است که ترکیه می‌خواهد به این معنی که تلاش دارد هرگونه طرح بین المللی مربوط به توقف درگیری را با منطقه حائل ارتباط دهد.

اما پیشنهاد اینکه هزینه‌های بازسازی منطقه‌ای که درگیری ها در آن متوقف می شود، از سوی بیگانگان تامین شود نگرانی دمشق از تبدیل آن به منطقه خودمختار و دور شدن از دولت مرکزی را دو چندان کرد، زیرا دمشق بر این باور است که در این صورت این منطقه به طور غیرعلنی تقسیم خواهد شد، به ویژه اینکه ترکیه مهاجران را به این منطقه اعزام می‌کند و پایگاه‌هایی برای گروه‌های مسلح برپا کرده و خطوط امداد رسانی قانونی تحت نظارت بین المللی را در آن ایجاد خواهد کرد.

بنا بر اعلام منابع سوری، رمزی عزالدین در دیدارهایی که در دمشق داشت، توصیه کرد، دمشق با تامین مالی حلب از سوی بیگانگان موافقت کند تا زمینه بازسازی آن فراهم شود.

به هر حال هرچند دی مستورا هنوز طرح خود را به صورت کامل ارائه نکرده است، اما راه حل پیشنهادی او با موانع زیادی روبه رو است و با گذشت زمان نیاز آن به چتر شورای امنیت و درخواست صدور قطعنامه دخالت بیگانگان در شمال سوریه،  بیش از پیش احساس می‌شود که البته چه بسا این قطعنامه با وتوی روسیه روبه رو شود.

علاوه بر این یکی دیگر از مشکلات طرح مزبور این است که از حمایت حامیان اصلی مخالفان سوری در کشورهای عربی خلیج فارس و ترکیه برخوردار نیست.

به همین دلیل دی مستورا تلاش کرد سعودی‌ها را متقاعد کند و در نشستی سه ساعته با سعود الفیصل وزیر خارجه این کشور به توضیح در مورد طرح پیشنهادی و جلب حمایت عربستان اقدام کرد، آن هم در شرایطی که این کشور پس از مدت‌ها خودداری از موافقت با دی مستورا او را به حضو پذیرفت و این نشان دهنده توجه این حامی شماره یک مخالفان سوری است و این احتمال وجود دارد که سوال های زیادی در مورد جزئیات اجرای آن مطرح کند.

خروج آمریکا از روند حل و فصل سیاسی بحران سوریه

از سوی دیگر به گفته منابع آگاه مخالفان سوری، «دانیل رابنشتاین» نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در پرونده سوریه و ناظر پرونده مخالفان سوری وارد روند دیپلماتیک سوریه شده است.

به عبارت بهتر در حالی که روسیه در تلاش برای تحقق دیدار مشورتی بین مخالفان و دولت این کشور است ، رابنشتاین نیز به تکاپو افتاده تا در این خصوص واردعمل شود.

این در حالی است که مسکو ابراز خوشبینی کرد که احتمال دارد گفت وگو بین مخالفان و دولت سوریه در آغاز سال آینده از سرگرفته شود.

اما رابنشتاین در تلاش است با ورود به خط تلاش های روسیه تا آنجا که ممکن است تعداد مخالفان در میز مذاکره را افزایش دهد.

در این میان آمریکا احساس می‌کند در روند حل و فصل بحران سوریه منزوی شده است به ویژه اینکه  انتظار نداشت، روسیه در جایی که آمریکا شکست خورده است پیروزی را از آن خود کند، از همین رو به تدریج در تلاش است تفویض گفت وگوهای سوری به  روس‌ها را را اساس ژنو یک کم رنگ کند.

در همین ارتباط، قدری جمیل دبیر حزب «اراده مردمی» و اعضای ارشد «جبهه آزادیبخش و تغییر» که در مسکو اقامت دارد، با رابنشتاین و نیز بسمه قضمانی و میشل کیلو دیدار می‌کند و آمریکایی‌ها در تلاش هستند مخالفان سوری از جمله قضمانی و کیلو را بار دیگر در صدر قرار داده و آنان را به قدری جمیل که نقش مهمی در تماس‌های مربوط به ترتیب دادن گفت وگوی مشوررتی مخالفان در مسکو دارد، نزدیک کنند.

در این خصوص رابنشتیان شخصا یک هفته پیش وارد عمل شده و زمینه دیدار دی مستورا با قضمانی و کیلو را فراهم کرد تا این دو در جریان افکار و طرح مستورا در خصوص توقف درگیری در حلب قرار بگیرند.

با این تفاصیل احتمال زیاد این است که آمریکایی ها تلاش خواهند کرد مخالفان نزدیک به خود و سعودی را وارد روند گفت وگو کنند تا به این ترتیب به نوعی، حضور خود را در این گفت وگوها  تضمین کرده باشند.

از سوی دیگر وائل الحلقی نخست وزیر سوریه در دیدار با حسن روحانی در تهران نامه بشار اسد «در ارتباط با توسعه روابط دوجانبه» را تقدیم او کرد و روحانی نیز تاکید کرد:« ایران در مبارزه ملت سوریه با تروریست در کنار آنان است و توطئه های جهانی علیه ایران، مانع ادامه حمایت از سوریه نخواهد شد».

الحلقی نیز در دیدار با اسحاق جهانگیری معاون رئیس جمهور ایران و نیز علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی گفت: « سوریه در تلاش است به موازات مبارزه با تروریست آشتی ملی را محقق کرده و توانایی اقتصادی را تقویت کند».

انتهای پیام/ر