کنگره جدید آمریکا و پیچیده‌تر شدن مذاکرات هسته‌ای ایران
خبرگزاری تسنیم: کنگره جدید آمریکا با اکثریت جمهوری‌خواه در حالی از روز سه‌شنبه آغاز به کار کرد که به‌گفته کارشناسان کارشکنی در روند مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ از برنامه‌های اصلی آن خواهد بود.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، یکی از مباحثی که همواره بین تحلیلگران سیاست خارجی آمریکا در کشورمان مطرح بوده پاسخ به این سؤال است که از میان دموکرات‌ها و جمهوری خواهان کدام‌یک برای منافع ایران بهتر است. در حالی که عده‌ای از کارشناسان جمهوری خواهان را به‌دلایل عملگرا و تهاجمی بودن تهدید مهمتری برای ایران تلقی می‌کنند، به‌زعم برخی دیگر، دموکرات‌ها به‌دلیل قدرت اجماع سازی بین المللی برای ایران خطرناک‌تر هستند. دلایل هرکدام از این دو گروه نیز بر شواهدی متکی است که البته موضوع این مطلب نیست.
در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا که 4 نوامبر (13 آبان) برگزار شد، جمهوری خواهان توانستند 54 کرسی از مجموع 100 کرسی مجلس سنا و 247 کرسی از مجموع 435 کرسی مجلس نمایندگان و به این ترتیب اکثریت کنگره را به دست آورند. از زمان اعلام نتایج میان‌دوره‌ای مجلس سنای آمریکا مباحث فراوانی درباره نحوه تعامل کنگره جمهوری خواه با دولت دموکرات باراک اوباما مطرح شده است. این برای اولین بار از سال 2006 به این سو است که جمهوری خواهان کنترل مجلس سنا و مجلس نمایندگان آمریکا را به دست می‌گیرند.
در این میان بحث تأثیر وضعیت جدید بر روند گفت‌وگوهای هسته‌ای کشورمان که از سال گذشته و با رویکردی جدید در دولت حسن روحانی آغاز شده همواره بیت الغزل تحلیل‌های داخلی و خارجی بوده است.
روزنامه هافینگتن پست در گزارشی تأکید کرد که تمامی جمهوری خواهان روی ابتکار کلیدی دولت آمریکا یعنی ایران تمرکز کرده‌اند. برخی قانونگذاران آمریکایی از فضای به وجود آمده استفاده کردند و پیشاپیش برای برهم زدن مذاکرات خط و نشان کشیدند. تهیه کنندگان طرحهای سخت‌گیرانه علیه ایران، از جمله سناتور مارک کرک و سناتور لیندسی گراهام گفته‌اند که از حمایت کافی دموکرات‌ها برای به دست آوردن یک اکثریت قاطع و مقاوم در برابر وتوی رئیس جمهوری آمریکا برخوردار هستند. همچنین میچ مک کانل، سناتور جمهوری‌خواهی که رهبری اکثریت سنا را در دست می‌گیرد نیز تهدید کرده بود که در سنای جدید قانون تحریم‌های بیشتر علیه ایران را به رأی خواهد گذاشت.
ایران و کشورهای گروه 1+5 (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان) از سال گذشته وارد گفت‌وگوهایی شده‌اند تا درباره فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز کشورمان به توافقی دست پیدا کنند. اکثر کارشناسان پیشرفت‌های حاصل شده طی ماه‌های اخیر را حاصل گفت‌وگوهای مستقیم و گاه پشت‌پرده ایران و آمریکا برای اولین بار طی یک دهه اخیر از شروع چالش هسته‌ای می‌دانند. به‌علاوه برخی مصالحه‌ها از هر دو سو از جمله صرف‌نظر کردن آمریکا از سیاست غنی‌سازی صفر درصد در ایران منجر به پیشرفت‌های قابل قبولی در مذاکرات شده است. در همین راستا مذاکرات هسته‌ای در سوم آذرماه برای 7 ماه دیگر و تا دهم تیر سال آینده تمدید شد.
فؤاد ایزدی، استاد مطالعات آمریکای دانشگاه تهران در همین زمینه به خبرنگار تسنیم می‌گوید: «کنگره جدید می‌تواند تأثیرات جدی در حوزه بحث مذاکرات هسته‌ای داشته باشد.» به‌گفته این کارشناس آمریکا «اکنون 3 یا 4 طرح ضدایرانی با ادبیات متفاوت در کنگره می‌چرخد» که تصویب هرکدام از آنها نقض توافق موقت ژنو خواهد بود.
ایزدی البته کنگره جدید را فرصتی برای اثبات «پای کار بودن و انعطاف پذیری ایران» نزد افکار عمومی جهان و کارشکنی و عدم حسن‌نیت طرف مقابل می‌داند.
از سوی دیگر جن ساکی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در اولین نشست خبری سال جدید بحث ایران را از قلم نینداخت و به مخالفت کاخ سفید با اقدام احتمالی کنگره آمریکا برای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران اشاره کرد و گفت: «موضع ما تغییر نیافته است. ما به‌وضوح فکر می‌کنیم که این اقدام ثمربخش و یا گام درستی نخواهد بود. ما می‌خواهیم به مذاکره کننده‌ها فرصت بدهیم».
آشکار است که «فرصت دادن به مذاکره کننده‌ها» این گزاره را در خود مستتر دارد که در پایان این فرصت دولت اوباما هیچ ابایی از افزایش فشار بر ایران ندارد، همچنان که شخص باراک اوباما در مصاحبه‌ای قول داد در صورت شکست مذاکرات اولین نفری باشد که از تحریم های بیشتر حمایت می‌کند.
از سوی دیگر سید حسن موسویان، عضو سابق تیم مذاکرات هسته‌ای که هم‌اینک پژوهشگر میهمان در دانشگاه پرینستون است در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم نسبت به افزایش نفوذ سازمان آیپک ــ لابی یهودی‌های تندروی آمریکا ــ در کنگره جدید آمریکا هشدار می‌دهد. موسویان در همین ارتباط می گوید: «سوْال اصلی این است: اوباما یا نتانیاهو، کدام‌یک بر کنگره جدید نفوذ بیشتری دارند؟» دیپلمات سابق کشورمان احتمال می‌دهد تأثیرگذاری نخست وزیر رژیم صهیونیستی بر کنگره آمریکا از رئیس جمهور این کشور بیشتر باشد.
در حالی که لابی‌گری در آمریکا قانونی و سازوکار تعریف شده‌ای دارد و علاوه بر مراکز وابسته به اسرائیل، کشورهای عربی و حتی منافقین نیز تلاش می‌کنند تا طرحهای مورد نظر خود را که غالباً علیه منافع ایران است در کنگره پیش ببرند، این سؤال نیز مطرح می‌شود که مقامات کشورمان چه برنامه‌ای برای مقابله و یا بی‌تأثیر کردن این کارشکنی‌ها دارند؟
موسویان پیشنهاد می‌کند: «زمان آن رسیده که تهران از حالت انفعالی خارج شده و در دفاع از حقوق ملت ایران ابتکار عمل به خرج داده و برای اعضای کنگره آمریکا روشنگری و حقایق را تشریح کند».
به هر حال دوگانگی ایجاد شده در سیستم سیاسی آمریکا در قبال موضوع هسته‌ای ایران چه تاکتیک باشد چه راهبرد، نباید هیچ تأثیری بر سیاست‌های محتوایی و اصولی تیم مذاکراتی کشورمان در گفت‌وگوهای دشوار پیشِِ‌رو برای دفاع از منافع مشروع ایران در عرصه بین الملل داشته باشد.
انتهای پیام/.*