شور نمک را درنیاوریم
خبرگزاری تسنیم: می گویند سه گرد سفید که به گردهای کشنده شهرت پیدا کرده‌اند در دنیا وجود دارد.نمک، شکر وهروئین !
به گزارش گروه "رسانه‌ها" خبرگزاری تسنیم، می گویند سه گرد سفید که به گردهای کشنده شهرت پیدا کرده‌اند در دنیا وجود دارد.نمک، شکر وهروئین !
مهلک بودن این گردها به قدری است که حتی پزشکان نسل جدید معتقدند که نوزادان و کودکانی که در سالهای آغاز زندگی خود هستند بهتر است که اصلا با طعم این گردهای سفید آشنا نشوند.
حالا عجیب بودن ماجرا بهتر قابل لمس است.هروئین را که بگذاریم کنار، همچنان مصرف نمک و شکر توسط مردم ما با سرعت باور نکردنی رو به افزایش است آن‌قدر که اخیرا هم وزیر بهداشت بار دیگر هشدار داده که مصرف این مواد در کشور ما چند برابر میانگین مصرف جهانی است.
معایب غیر قابل وصف شکر و نمک بر هیچ کس پوشیده نیست .بیماری‌ها و عوارض خطرناکی که به دنبال مصرف آن دیر یا زود گریبان خیلی‌ها را می‌گیرد از یک سو و این هجوم باورنکردنی برای خرید هر چه بیشتر و تلنبار کردن این مواد از سوی دیگر علامت سوال بزرگی است که به راستی چرا به جای جلوگیری و اتخاذ سیاست‌های موثر برای کاهش مصرف این مواد غذایی، سالانه هزینه های کلانی صرف درمان بیماری های ناشی از مصرف این مواد می‌شود؟
در این سلسله گزارش‌ها نگاهی داریم به آمارهای مصرف، تبعات و اقدامات صورت گرفته در این زمینه به همراه نظر کارشناسان و مسئولان در خصوص مصرف این مواد غذایی.
بسته هایی که هر روز بزرگ‌تر می‌شوند
سری زده ایم به یکی از فروشگاه های زنجیره‌ای بزرگ.یک شب آخر هفته است و جمعیت زیادی با چرخ های مملو از مواد مصرفی و خوراکی سالن های فروشگاه را از نظر می‌گذرانند.پیدا کردن قفسه های قند و شکر و نمک کار چندان سختی نیست .قفسه هایی که هر چند تا آخرین ظرفیت ممکن پر شده‌اند اما بلافاصله و بعد از نهایت یک ساعت خیلی زود خالی می‌شوند.انواع و اقسام بسته بندی‌ها و سایز‌های مختلف. از بسته های کوچک چند گرمی گرفته تا بسته‌های بزرگ چند کیلویی .خانم جوانی در حالی که مشغول خواندن مشخصات یک بسته نمک است تقریبا تعداد زیادی از بسته های نمک را بر می‌دارد و داخل چرخ دستی قرار می‌دهد.شاید چیزی نزدیک به 15 بسته .جلوتر می‌روم و خیلی دوستانه دلیل برداشتن این مقدار زیاد نمک را می‌پرسم.او در پاسخ می‌گوید :« خب شاید خودتان هم بهتر بدانید که نمک دست چپ آشپزی خانم‌های ایرانی است.برای کارهای مختلف از پخت و پز گرفته تا برنج خیس کردن و حتی ضد عفونی کردن میوه‌ها و سبزی‌ها .یعنی اگر یک روز در آشپزخانه نمک نباشد واقعا آن روز کار خانه لنگ می‌ماند.ضمن اینکه ذائقه بیشتر ما هم جوری است که غذای خوش نمک را به غذاهای بی نمک ترجیح می‌دهیم و خب به همین دلیل در بیشتر مواد خوراکی مثل سالاد ،ماست و میوه‌ها هم به غیر از غذا نمک زیادی می‌زنیم.به همین دلیل معمولا نمک خیلی زود در خانه تمام می‌شود و هر وقت که به فروشگاه می‌آییم تعداد زیادی بر می‌داریم تا همیشه در خانه باشد.»
او درپاسخ به این سوال که آیا از مضرات خطرناک این ماده خوراکی آگاهی دارد یا نه می‌گوید :« خب اگر قرار به این حرف‌ها باشد که اصلا نباید دیگر چیزی خورد بعد هم به فرض که ما نمک کم مصرف کردیم این مواد غذایی حاضر مثل نان و پنیر و کنسرو چیپس وفست فود و .... که خودشان مقدار زیادی نمک دارند چی ؟ به هر حال ما با این نحوه تغذیه خو گرفته ایم و نمی‌توانیم یک شبه آن را ترک کنیم .اما خب الان چند سالی است که کارهای خوبی در این زمینه صورت گرفته مثلا این نمک های دریایی تا چند سال قبل به جز بعضی از فروشگاه های لوکس در جاهای دیگری نبود اما الآن خیلی راحت در دسترس است و جایگزین خوبی برای این نمک‌های ید‌دار است.یعنی اگر این فرهنگ سازی انجام شود که از این نوع نمک‌ها استفاده شود خب تبعات مصرف نمک های معمولی هم کمتر می‌شود یعنی نمی شود یک شبه گفت که دیگر نمک مصرف نکنیم اما می‌توانیم با انتخاب یک جایگزین مناسب این میزان مصرف را کمتر کنیم .»
وقتی شور نمک در می‌آید
وزیر بهداشت کشورمان می‌گوید که مصرف نمک و شکر در میان ایرانی‌ها بسیار بالاتر از میزان تعیین شده از سوی سازمان جهانی بهداشت است، به طوری که مصرف نمک که باید حدود 5 گرم باشد در کشور ما دو و نیم برابر سطح میانگین جهانی است.
به تازگی هم علی اکبر سیاری، معاون وزیر بهداشت کشورمان گفته که ده میلیون ایرانی فشار خون دارند و هر ساله بیشتر از 86 هزار ایرانی به علت فشار خون می‌میرند که علت اصلی آن مصرف بالای نمک است.
سیاری درباره وضعیت نگران کننده مصرف نمک در کشور می‌گوید :” در ایران هر نفر به‌طور متوسط روزانه 10 تا 12 گرم نمک مصرف می‌کند و این در حالی است که میزان مصرف باید کمتر از پنج گرم باشد.هر چند محاسبه مصرف واقعی نمک بسیار سخت است 50 درصد نمک با مصرف نان، پنیر، رب گوجه، سس و فست‌فودها تأمین می‌شود.همچنین باید به این موضوع تاکید شود که بیشترین مصرف نمک افراد از طریق نان است و اگر مقدار نمک در نان اصلاح شود، 50 درصد مشکلات مربوط به مصرف نمک زیاد در ایران حل می‌شود.»
او در ادامه تصریح می‌کند :«مصرف نمک بالا به فشار خون منجر می‌شود و متأسفانه سال به سال به تعداد افراد دیالیزی و سکته‌های قلبی افزوده می‌شود که این مسئله رابطه مستقیمی با مصرف نمک دارد.اشاره به این موضع هم بسیار درد آور و تاسف بار است که طبق محاسبات صورت گرفته 47 میلیون ایرانی غذایی مصرف می‌کنند که این غذاها حاوی نمک یا فاقد میوه و سبزی هستند.»
برآورد وزارت بهداشت این است که هر ایرانی روزانه 310 گرم نان مصرف می‌کند که پنج گرم نمک دارد.وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، برای کاهش مصرف نمک طرح بسیج ملی کاهش مصرف نمک را در دستور کار قرار داده و درصدد است واحدهای تولید مواد غذایی را وادار کند میزان نمک مواد غذایی را روی بسته‌های مواد غذایی بچسبانند و با معرفی محصولات کم نمک و پرنمک مردم را تشویق کنند که از مواد غذایی با نمک کمتر استفاده کنند.تمامی این اقدامات در حالی است که نصف شدن مصرف نمک شهروندان ایرانی و رسیدن آن به حدود 6 گرم در روز باعث کاهش 24 درصدی سکته‌های مغزی و کاهش 18 درصدی سکته‌های قلبی خواهد شد.
نبض فشار خون در دستان نمک
همان طور که اشاره شد و خود مسئولان امر هم بر آن واقف هستند ،سرانه مصرف نمک در ایران 2 برابر میانگین جهانی است.آماری که چه بخواهیم و چه نخواهیم بار دیگر زنگ خطر جدی گرفتن هشدارها را به صدا در آورده است.
گذشته از آن مرگ سالانه 86 هزار ایرانی بر اثر فشار خون، حقیقتی تلخ و البته تامل برانگیز است که نشان می‌دهد بدون هیچ تعارفی باید نمک را جدی گرفت.اما تا کنون به جز هشدارهای جسته و گریخته به راستی هیچ اقدام جدی در این خصوص صورت نگرفته است ضمن اینکه ،تبعات مصرف نمک تنها به مشکلات اشاره شده ختم نمی شود.
حنانه رحمتی تفرشی ،پژوهشگرو کارشناس بهبود تغذیه در خصوص تبعات مصرف بیش از اندازه نمک و تهدیدهایی که این پدیده به دنبال دارد به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید:« در واقع در ابتدای بحث همین اندازه باید گفت اینکه سازمان معتبری مثل بهداشت جهانی سرانه مصرف نمک در طول شبانه روز برای هر فرد را پنج گرم عنوان می‌کند اما این میزان در کشور ما دو برابر است یعنی ده گرم برای هر فرد در طول شبانه روز، خود همین موضوع به تنهایی می‌تواند بیانگر عمق فاجعه باشد.اما این موضوع فقط به مصرف خود نمک خلاصه نمی شود بلکه در کنار آن باید مواد غذایی را که با نمک ساخته می‌شوند نیز کنترل کرد و کارخانه‌ها میزان استفاده از این ماده را کم کنند.این تجربه موفق بسیاری از کشورهای توسعه یافته است که در بسیاری از کارخانه‌ها و واحد های تولید مواد غذایی، میزان نمک مصرفی به شدت و با استفاده از تدابیر لازم کنترل می‌شود.اما مضرات استفاده از نمک زیاد تنها به افزایش فشار خون خلاصه نمی شود.فشار خون، سکته قلبی، سرطان معده ،پوکی استخوان، آسم، بیماری های کلیوی و بسیاری از مشکلاتی که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر سلامت فرد تاثیر می‌گذارد از جمله ابتدایی ترین مضرات نمک است که به صورت رسمی در تحقیقات مختلف اثبات شده است.یعنی باید در هر حال این احتمال را بدهیم که هنوز مشکلات ناشناخته زیادی هم وجود دارد که به صورت قطعی اثبات هرنمک نشده است.»
البته ممکن است این سوال ایجاد شود که نمک گذشته از تبعاتی که برای سلامتی افراد دارد ،از برخی لحاظ به دلیل تامین ید و پتاسیم مورد نیاز است پس در صورت حذف آن از برنامه غذایی چه باید کرد؟
این کارشناس بهبود تغذیه در پاسخ به این سوال می‌گوید :«در واقع بحث اصلی ما روی عادات رفتاری غلط است.یعنی هیچ کس منکر استفاده مطلق از نمک نیست اما این میزان باید کنترل شود و در صورت امکان حتی جایگزین .برای مثال می‌توان به جای استفاده از نمک مواد دیگری را جایگزین کرد تا پتاسیم مورد نیاز بدن تامین شود، موادی مثل جعفری، کلم و اسفناج ونخود سبز و لوبیا سرشار از پتاسیم است و در کنار اینکه از افزایش فشار خون جلوگیری می‌کند در کاهش آن نیز موثر است.حتی بعضی‌ها از نمک به عنوان طعم‌دهنده صرف استفاده می‌کنند در حالی که می‌توان از سبزی‌های تازه و معطر، سیر، لیمو ترش، آب نارنج، آویشن، شوید و ... در غذا به جای نمک استفاده کرد.گذشته از آن باید مصرف مستقیم و غیر مستقیم نمک توسط خود هر فرد کنترل شود. نمک دریافتی مثل نمک نمکدان، نمک موجود در مواد غذایی و نمک اضافه شده به غذا در زمان طبخ است یا مواد غذایی که به خودی خود حاوی مقادیر زیادی نمک هستند مثل آجیل شور، انواع فرآورده‌های غلات حجیم شده مانند پفک، اسنک، چیپس، انواع شور و ترشی مثل خیار شور و کلم شور، ماهی دودی، سوسیس و کالباس و ... .ضمن اینکه نباید فراموش کنیم در افرادی که به علت ابتلا به برخی بیماری‌ها محدودیت مصرف نمک دارند مصرف مواد حاوی جوش شیرین هم باید بسیار محدود شود.همین طور استفاده از نمک‌های تصفیه شده و با کیفیت هم در این بین بی تاثیر نیست.»
منبع: کیهان
انتهای پیام/