خانه‌های تاریخی اصفهان زیر بار کمبود اعتبار «تخریب» می‌شوند
خبرگزاری تسنیم: خانه‌های سنتی اصفهان، گنجینه‌ای بی‌مانند هستند اما با ظهور تغییر در جامعه ایران و گرایش به مدرنیته، بسیاری از ساکنان این خانه‌ها را ترک کرده و بسیاری از آنها متروک مانده‌اند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، امروزه براساس برآوردها حدود چند صد خانه تاریخی ارزشمند در شهر اصفهان موجود بوده که بیشتر آنها خالی از سکنه هستند.
اصفهان یکی از شهرهای کهن ایران به شمار می‌رود، خطه‌ای که آثار تاریخی آن بعد از گذشت روزگاران دراز، نیاز به مرمت دارد و این موضوع سال‌هاست که با کمبود اعتبارات گره خورده است.
مسئله‌ای که سبب شده مالکان خانه‌های تاریخی هم اقدام به تغییر کاربری خانه‌هایشان کنند و به دلیل نبود سرمایه‌گذاری در این عرصه، عطای مرمت را به لقایش ببخشند. بماند که این موضوع برای آثار به جا مانده از تاریخ گذشتگان هم که مربوط به عموم مردم است هم با وجود خشکسالی‌ها و آلودگی شدید هوا، بعد دیگری به خود گرفته است و این آثار را نیازمند بازسازی و بهسازی کرده است.
در این میان به گفته بسیاری از مسئولان و دوست‌داران میراث فرهنگی مبلغ 200 میلیون تومان برای مرمت آثار تاریخی نمی‌تواند دردی از مرمت آثار تاریخی را درمان کند.
اعتبارات محدود است
یک کارشناس و پژوهشگر آثار تاریخی در این باره می‌گوید: سال‌هاست اعتباراتی که برای مرمت آثار تاریخی گذاشته می‌شود، بسیار محدود بوده و به این سبب که اولویت‌ها گاهی مشخص نمی‌شود، بسیاری از آثار گران‌بهایی که در اصفهان بوده در آستانه تخریب قرار می‌گیرد.
شاهین سپنتا با اعلام اینکه 200 میلیون تومانی که امسال برای اصفهان گذاشته شده، مبلغ بسیار ناچیزی بوده و به همین سبب باید اقدام به اولویت‌بندی آثار تاریخی شود، به این شکل که آثاری که نیاز مبرمی به مرمت دارد، در درجه نخست قرار گیرد.
به نظر این کارشناس میراث فرهنگی در سال‌های گذشته بسیاری معتقد هستند منابعی که به مرمت آثار تاریخی اختصاص یافته، به جا و درست هزینه نشده و برای روشن شدن این موضوع میراث فرهنگی باید درصدد شفاف‌سازی اطلاعات مربوط به مرمت آثار تاریخی برآید.
سپنتا درباره ارزیابی مرمت آثار تاریخی در سال‌های اخیر می‌گوید: با قاطعیت نمی‌توان گفت که مرمت‌ها صحیح بوده یا خیر ولی این موضوع را می‌توان در طول زمان شاهد بود، که آیا مرمت‌ها دقیق صورت گرفته یا خیر.
این کارشناس میراث فرهنگی با تاکید بر اینکه ما باید برای مرمت آثاری که به نسل‌های بعدی ما هم تعلق دارند، اعتبارات درستی قرار دهیم ادامه می‌دهد: در کنار این موضوع باید به تربیت نیروهای کافی بپردازیم، تا در کنار افراد با تجربه و اصولی منشا خدمات موثری در کشور باشند.
در این میان بسیاری از کارشناسان حوزه میراث فرهنگی معتقدند که با وجود درآمدهای بالای ناشی از دیدن آثار تاریخی توسط گردشگران، میزان بودجه اختصاص یافته برای مرمت آنها بسیار کم بوده و باید تجدید نظری در این باره صورت گیرد.
زیرساخت‌ها فراهم نشده است
رئیس اتاق بازرگانی اصفهان از جمله کسانی است که به این موضوع انتقاد دارد و می‌گوید: اصفهان به عنوان یک شهر توریستی به شمار می‌رود و نمی‌توان با این بودجه‌ها مرمت کامل آثار تاریخی را در نظر گرفت.
خسرو کسائیان با تاکید بر اینکه زیرساخت‌ها و بسترسازی‌های گردشگری هنوز در اصفهان فراهم نشده، ادامه می‌دهد: نگهداری از آثار تاریخی اصلی بوده که نباید فراموش شود چون ما باید به آیندگان خود پاسخگو باشیم.
محمدرضا فلاح، عضو شورای شهر اصفهان نیز درباره راهکار نجات این خانه‌های ارزشمند می‌گوید: تعاونی‌ها می‌توانند خانه‌های تاریخی را نجات دهند و سیاست شورای شهر بیشتر این است که اماکن تاریخی و خانه‌های قدیمی را با جذب سرمایه‌گذار خصوصی برای گردشگری مناسب‌سازی کند. اگر این خانه‌ها به مهمانسرا و یا هتل خصوصی تبدیل شوند، به طور قطع هم برای مالک و هم سرمایه‌گذار سود آور است.
وی با بیان اینکه مالکان هم باید در این زمینه همراهی کنند، تصریح کرد: این مسئله به ویژه با توجه به سیاست‌‌های فعلی که درصد ورود گردشگران خارجی به کشور و به تبع آن اصفهان را نیز بالا برده، اتفاق می‌افتد و گردشگر خارجی بیش از حضور در یک هتل مدرن، ترجیح می‌دهد در یک خانه سنتی اقامت داشته باشد.
عضو شورای اسلامی شهر اصفهان ادامه می‌دهد: شورای شهر و شهرداری در پی هستند که سرمایه‌گذاران و مالکان را به این سمت سوق دهند، البته باید کل مجموعه شهری و دولت در این زمینه همکاری کنند و ورود مدیریت شهری برای احیای خانه‌های سنتی می‌تواند با ارائه بسته‌های تشویقی انجام شود.
فلاح تصریح می‌کند: مثلا ارائه وام کم‌بهره، مجوز‌های لازم، نگاهی که به هتل‌ها و رستوران‌ها دارد، به این مکان‌ها نداشته باشد. در شورای شهر نیز مصوبه‌ای بوده و افرادی که خانه‌های قدیمی را تبدیل به هتل و مهمانسرا و یا رستوران سنتی می‌کنند، از بخشودگی مالیاتی برخوردار شوند.
ناصر طاهری، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان تصریح می‌کند: حدود 700 واحد خانه تاریخی در شهر اصفهان و حدود 2 هزار خانه تاریخی در کل استان اصفهان وجود دارد که از این تعداد بیش از 200 خانه تاریخی در شهر اصفهان و بالغ بر 500 خانه در استان اصفهان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
وی ادامه می‌دهد: این خانه‌ها غالباً در محدوده بافت‌های تاریخی شهر واقع شده و حفاظت از آنها به عنوان عناصر تشکیل دهنده بافت‌های تاریخی از اهمیت به سزایی برخوردار است. همچنین این بناها به عنوان بخشی از گذشته تاریخی کهن مردمان این سرزمین نشانگر هویت تاریخی و فرهنگی این مرز و بوم است.
اجرای طرح حمایت از مالکان خانه‌های تاریخی
اما آنچه اکنون دیده می‌شود، این است که فرهنگ‌سازی مناسبی درباره استفاده صحیح از خانه‌های تاریخی اصفهان و اهمیت حفظ آنها، آنچنان که باید انجام نشده و مالکان آنها به نوعی در بلاتکلیفی به سر می‌برند.
با این حال معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان، نظر دیگری دارد و می‌گوید: تدوین بسته حمایت از مالکان بناهای خصوصی و اجرای طرح حمایت از مالکان این بناها و مشارکت بلاعوض در زمینه مرمت خانه‌هایی که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند، از اقدامات موثری است که برای حفظ و حراست از خانه‌های تاریخی انجام شده است. همچنین اعطای تسهیلات در قالب وام‌های مرمتی و همکاری های گسترده با مالکانی که با در نظر گرفتن شان و اصالت بنا نسبت به تغییر کاربری آنها بدون در نظر گرفتن هزینه تغییر کاربری به کاربری‌های درآمدزا اقدام کرده‌اند، از دیگر اقدامات صورت گرفته است.
ناصر طاهری ادامه می‌دهد: براساس قانون، وزارت راه و شهرسازی و جهاد کشاورزی باید برای تامین زمین معوض برای مالکان این خانه‌ها اقدام کنند. به این معنا که اگر این اراده وجود داشته باشد، کمیسیون ماده 5 می‌تواند از محل توسعه شهرها بخشی از اراضی را به عنوان معوض آثار تاریخی در نظر بگیرد.
وی تصریح می‌کند: از طرفی سرمایه‌گذاران می‌توانند با تملک این خانه‌ها، آنها را برای سفره‌خانه‌های سنتی و مکان گردشگری و مسافرتی مرمت کنند که خوشبختانه اکنون موجی هم درباره آن در اصفهان به راه افتاده است و هم‌اکنون اقداماتی برای تشویق مالکان به سرمایه‌گذاری در زمینه خرید، مرمت و تغییر کاربری خانه‌های تاریخی صورت گرفته که اعطای تسهیلات در قالب طرح حمایت از مالکان بناهای خصوصی و انجام همکاری‌های لازم در زمینه تغییر کاربری اصولی در این بناها از این جمله است.
معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان خاطرنشان می‌کند: در کنار این، اعتبارات لازم برای مرمت خانه های تاریخی بسته به متراژ، نوع معماری و چگونگی تزئینات موجود در آن متفاوت است اما به طور کلی برای مرمت یک خانه تاریخی به طور متوسط حدود 500 میلیون تومان اعتبار لازم بوده و باید هر ساله مبالغی نیز برای نگهداری این خانه در نظر گرفته شود.
انتهای پیام/ آ