«قلعه فلک الافلاک»؛ میراث دوره «ساسانیان» لرستان درخطر نابودی
خبرگزاری تسنیم: قلعه فلک الافلاک که میراث ساسانیان و شاهکار معماری ایران است به دلیل ترک‌خوردگی، نم‌زدگی و رانش دیوارها درخطر نابودی است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، لرستان دارای جاذبه‌های گردشگری و تاریخی فراوانی است و قلعه فلک الافلاک یکی از بناهای تاریخی در مرکز شهر خرم‌آباد است که درواقع تمدن کهن لرستان به شمار می‌رود.
این بنای تاریخی به‌نام های دیگری مانند دژ شاپور خواست، دوازده‌برجی و کاخ اتابکان نیز شناخته‌شده است که یکی از شاهکارهای مهندسی و معماری در جهان محسوب می‌شود.
دژ شاپور خواست که قدمت آن به دوره ساسانیان برمی‌گردد بر بلندای تپه‌ای باستانی با چشم اندازه‌ای طبیعی زیبایی بناشده است و دارای هشت برج و دو حیاط مستطیل شکل است که یکی از بی‌نظیرترین بناهای تاریخی و گردشگری در کشور محسوب می‌شود.
میراث تاریخی لرستان در انتظار ثبت جهانی
این میراث تاریخی لرستان به شماره 883 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و سالیان طولانی است که در فهرست موقت ثبت جهانی قرار دارد اما متأسفانه هنوز ثبت جهانی نشده و با مشکلاتی مانند ترک‌خوردگی، نم‌زدگی و رانش دیوارها روبه‌رو است و در سال‌های اخیر با مرمت‌های غیراصولی ترک‌خوردگی این بنای تاریخی بیشتر شده است.
بهزاد علی پور کارشناس میراث فرهنگی در رابطه با مشکلات قلعه فلک الافلاک اظهار داشت: در سال‌های گذشته طرح بازسازی قلعه فلک الافلاک به تصویب رسید و به‌عنوان طرح برگزیده مطالعات سازمان میراث فرهنگی کشور قرار گرفت.
وی افزود: در سال‌های اخیر خودکامگی برخی مسئولان سبب بی‌توجهی به این مطالعات ارزشمند شده و کارشناسان کم‌ارزش علمی که بنا به موقعیت‌های اداری در پست‌های حساس قرارگرفته‌اند شروع به اظهارنظر درباره قلعه فلک الافلاک و مرمت‌های آن کردند.
کارشناس میراث فرهنگی عنوان کرد: یکی از طرح‌های غیراصولی سبک‌سازی بخش موزه مردم‌شناسی قلعه است که این طرح نه‌تنها نقشی در سبک‌سازی این ضلع قلعه نداشته بلکه 200 تن بار اضافی را به این مجموعه تحمیل نموده است.
ایجاد شکاف در قلعه فلک الافلاک به دلیل مرمت‌های غیراصولی
وی بیان کرد: نتیجه این سبک‌سازی ایجاد ترک‌ها و شکستگی‌های عمیق در ورودی موزه مردم‌شناسی و قلعه فلک الافلاک شده است.
علی پور تصریح کرد: باوجود اعتبارات ملی و استانی که برای قلعه فلک الافلاک در نظر گرفته‌شده است در سال‌های اخیر هیچ‌گونه اقدامی در جهت ادامه روند مرمت‌ها انجام‌نشده است.
وی خاطرنشان کرد: همه اعتبارات پروژه قلعه فلک الافلاک جهت بنای سربازخانه در حریم قلعه هزینه می‌شود.
حسینی کارشناس میراث فرهنگی در گفت‌وگو باخبر نگار تسنیم اظهار داشت: قلعه فلک الافلاک در حال ریزش است ولی هیچ‌گونه توجهی به آن نمی‌شود این در حالی است که نماینده ولی‌فقیه متوجه این خطر شده و در خطبه‌های نماز جمعه مهرماه به این مطلب اشاره‌کرده است.
وی افزود: ترک و شکاف عظیمی در برج سمت چپ ورودی اصلی قلعه ایجادشده است، درواقع این خرابی در مکانی رخ‌داده که بیش از 20 سال است هیچ کار مرمتی بر روی آن انجام‌نشده است.
کارشناس میراث فرهنگی عنوان کرد: در محدوده 100 متری این برج هیچ‌گونه شمع یا دال بتونی، استحکام‌بخشی پایه‌های بتونی و سبک‌سازی بام انجام نگرفته است.
وضعیت نگران‌کننده برج چای‌خوری سنتی
وی بیان کرد: متأسفانه در سمت چپ ورودی اصلی قلعه که یکی از برج‌های هشت‌گانه قرار دارد و این برج همان چای‌خوری سنتی کنونی است به شکل عمودی و خطرناک شکافی عمیق به وجود آمده است.
حسینی تصریح کرد: به‌جای اینکه اعتبارات را برای پاک‌سازی نمای سربازخانه که هیچ مشکلی ندارد هزینه کنند بهتر است به کار این برج رسیدگی شود.
وی خاطرنشان کرد: مجموعه کارشناسان بر این باور هستیم که چنانچه زودتر و بدون حاشیه پردازی و درگیری‌های سیاسی به مرمت و حفاظت این برج رسیدگی نشود در آینده‌ای نه‌چندان دور این برج تاریخی و به دنبال آن قلعه فلک الافلاک به تپه‌ای از خاک تبدیل می‌شود.
مسئولان باید توجه بیشتری برای ماندگاری این بنای تاریخی داشته باشند چراکه در هرلحظه بر حجم شکاف‌هایی که بر بدنه این بنا وجود دارد افزوده می‌شود که می‌بایست علاقه‌مندان واقعی میراث فرهنگی دلسوزانه و سریع‌تر در کمترین زمان ممکن حفاظت اضطراری این برج قدیمی که بخش عظیمی از قلعه و سند تاریخی لرستان است بپردازند.
کارهای غیراصولی گذشته دلیل ترک خوردن قلعه فلک الافلاک
عبدالرضا مهاجری نژاد مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: دلیل ترک‌هایی که در قلعه فلک الافلاک ایجادشده مرمت‌های غیراصولی بوده که در سال‌های اخیر انجام‌شده است.
وی افزود: بحث استحکام‌بخشی قلعه فلک الافلاک که شامل سقف، برج‌ها و دیوارها می‌شود مدنظر است و به‌محض اینکه فصل مناسب شود کار مرمت را شروع می‌کنیم.
مدیرکل میراث فرهنگی لرستان عنوان کرد: کار سبک‌سازی سقف قلعه فلک الافلاک در دستور کار است که تا اردیبهشت این کار انجام می‌شود.
وی در رابطه با مشکل نم‌زدگی قلعه فلک الافلاک بیان کرد: علت نم‌زدگی باغچه و آب‌های زیرسطحی است و چون سنگ‌های آن آهکی است نم را به دیوارها می‌کشد.
ترمیم زخم‌های قلعه فلک الافلاک درگرو 15 میلیارد اعتبار
مهاجری نژاد تصریح کرد: حدود 50 ناودان وجود دارد که از چند جا شکستگی دارند لذا باید تمام آب‌های پشت‌بام را به یک یا دو مسیر هدایت کنیم.
وی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از دلایل نم‌زدگی سرویس‌های بهداشتی است که مجبور شدیم آب سرویس‌های بهداشتی را کاملاً قطع کنیم.
مدیرکل میراث فرهنگی لرستان گفت: قلعه فلک الافلاک نیاز به 15 میلیارد اعتبار دارد که اگر این مقدار اعتبار تأمین شود کار مرمت انجام می‌گیرد و تا 50 سال دیگر نیاز به مرمت ندارد.
گزارش از فاطمه بیرانوند
انتهای پیام/ ب
