حیواناتی که خودشان را در آینه می‌شناسند

دیانا ریس، روانشناس حیوانات در کالج هانتر نیویورک و مولف کتاب «دلفین ها در آینه» معتقد است: «توانایی شناخت خویشتن کار ساده ای نیست؛ این مساله نیاز به مقدار زیادی تحلیل پیچیده اطلاعات دارد؛ درباره خود حیوان و حرکاتش و آنچه در آینه می بیند. برای همین است که 18 تا 24 ماه طول می کشد تا نوزاد انسان درک کند مقابل آینه قرار داشته و مشغول تماشای خود است. به طور شگفت انگیزی، برخی حیوانات این معما را حل کرده اند که مهمترین شان عبارت اند از دلفین، فیل آسیایی، زاغی و شامپانزه های بزرگ.»

رفتار این حیوانات در مقابل آینه شامل یکسری مراحل کشف می شود. خانم ریس اولین مرحله را «مرحله گروچو» می نامد که طی آن حیوان از خود رفتار عجیبی در می آورد چون مشاهده می کند که فرد درون آینه نیز به تقلید از وی می پردازد. در آخرین مرحله، این حیوانات به طرز شگفت انگیزی تلاش می کنند در آینه جاهایی از بدن شان را که در حالت عادی دیدنش سخت است، مشاهده کنند.

برای مثال، دلفین ها بارها و بارها بدن شان را در زوایای مختلف می چرخانند تا نقاطی که محققان بر روی بدن شان کشیده اند را مشاهده کنند. فیل های آسیایی نیز که توسط ریس مورد مطالعه قرار گرفته اند، به آینه نزدیک می شوند، زبان هایشان را در می آورند و به آینه می زنند تا درون دهان خود را دیده و در آن به کاوش بپردازند. زاغی‌ها از جمله زاغی اوراسیایی که پرندگانی از خانواده کلاغان هستند، تنها نوع پرنده و یکی از معدود جانورانی هستند که می‌توانند تصویر خود را در آینه تشخیص دهند.

حتی اگر یک حیوان نتواند خود را در آینه تشخیص دهد، برخی از آن ها خود را حیوانی هم نوع می پندارند و برای همذات پنداری با وی به آینه نزدیک می شوند. برخی فلامینگوها تنها وقتی مبادرت به جفت گیری و تولید مثل می کنند که کلونی آن ها به تعداد مشخصی رسیده باشد؛ در برخی باغ وحش ها با قرار دادن آینه در مقابل این حیوانات به آن ها کلک زده و موجب می شوند تا این حیوانات تخمینی بیشتر از جمعیت هم نوعان خود داشته باشند و به تولید مثل مبادرت نمایند. در آزمونی دیگر دیده شده که اگر آینه هایی در زوایایی مشخص قرار داده شود، نگرانی و تشویش اسب ها کم می شود.