قمار ترکیه و عربستان بر روی بنیامین نتانیاهو

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، ناصر قندیل تحلیلگر مسائل راهبردی منطقه در مقاله‌ای در روزنامه البناء لبنان نوشت: از زمان ورود جدی آمریکا به مذاکرات تحت سقف توافق‌ نامه در زمینه برنامه هسته‌‌ای ایران و بعد از از بین رفتن تمامی محاسبات در زمینه مداخله نظامی در سوریه و تفاهم بر سر حذف سلاح‌های شیمیایی کشور مشخص بود که کشمکش دنباله‌ دار در منطقه که با خشونت و زور همراه است، یک جنگ فراگیر نخواهد بود، چرا که جنگ فراگیر نیاز به این دارد که گزینه نظامی روی میز باشد. اما این گزینه دست کم از زمان دیدار جان کری و سرگئی لاوروف وزرای خارجه آمریکا و روسیه در می سال 2013 از روی میز برداشته شده است. بنابر این مشخص است که تحولات آسیا از اوکراین گرفته تا سوریه و یمن و عراق و بروز پدیده داعش و پروژه مداخله جویی ‌های اسرائیلی در جبهه جولان برای ترسیم خطوط قرمز و قواعد جدید درگیری‌ها، عرصه‌ای برای ترسیم موازنه ها و مدل‌هایی است که حجم و نقش آن‌ها در سازش های آینده مشخص خواهد شد و تنها گزینه رسیدن به آن، مشخص کردن دیدگاه‌ها در زمینه جنگ یا سازش نیست.

تفاوت در دیدگاه موجود نسبت به تحولات از سوی واشنگتن و متحدان آن مشخص است، این تفاوت هر گاه معادلات جدیدی در عرصه آزمایش و درگیری ها مطرح می‌شود، بیش از پیش خود را نشان می‌دهد. واشنکتن به دنبال دستیابی به 3 هدف هم‌ زمان است. بهره ‌برداری از بهبود موازنه ها در برابر روسیه و ایران و متحدان آن‌ها، برگه‌های جدید مذاکراتی آمریکا هستند. آمریکا هر عقب‌نشینی در اوضاع  متحدانش را به ضرر خود آن‌ها قرار می‌دهد و نمی‌خواهد آن را خسارتی دست ‌و پا گیر برای خود نماید. این کشور همچنین فضایی در همزیستی با واقعیت‌های مذاکرات ایجاد کرده که مختص افکار عمومی آمریکا یا متحدان این کشور است.

در این میان 2 سطح از متحدان در تعامل با سیاست‌های مذاکراتی آمریکا ایجاد شدند، اول سطح اروپایی که با واشنگتن همراه هستند و خود را برای تفاهم آماده کردند، البته در این زمینه تردیدهایی نیز دارند، مانند فرانسه و انگلیس. سطح دوم محور منطقه‌ای شامل ترکیه و عربستان سعودی است که اسرائیل پیشرو این محور است. محور مذکور تلاش دارد از وزنه خود جهت تغییر معادلاتی استفاده کند که در راستای گفتگوها هستند. این محور به دنبال ایجاد واقعیت‌هایی است که روند گفتگوها را بی‌فایده نموده و امیدها برای در پیش گرفتن گزینه تقابل را افزایش دهد. محور مذکور همواره سعی دارد  به آمریکایی‌ها القا کند که در حالی ‌که ما می‌ توانیم، چرا تسلیم شویم؟ این محور در شرایطی که اوضاع به لحظات نزد سرنوشت‌ساز می‌رسد، گویا از آمریکا می‌خواهند که به نیابت از آن ‌ها وارد جنگ شود. 

در پایان سال 2014 میلادی واشنگتن چمدان‌های خود را در افغانستان بست و به دنبال این بود که چگونه باید با روسیه و چین و افغانستان از طریق جغرافیای این کشور ارتباط داشت، اهمیت موضوع در اینجا بود که تفاوت‌های بزرگی بین 3 مثلث آسیایی روسیه و چین و ایران انجام شده بود و تمامی برگه‌ها تا پیش از پایان سال گذشته میلادی در ترازوی گفتگوها قرار داشت و معادلات جدیدی ترسیم شده بود. اوضاع یمن عربستان سعودی را خسته ‌کرده و سوریه نیز ترکیه را نگران کرده است و حزب‌ الله لبنان به معضل اسرائیل تبدیل شده است. جنگ اوکراین نیز در مسیر قرار داشت که تجهیز و تأمین مالی ارتش کی‌یف به دنبال فشار در ابعاد امنیتی بر روسیه بود و از سوی دیگر جنگ قیمت نفت که انبارهای نفتی و مالی عربستان سعودی هزینه آن را می  پرداخت برای فشار بر این کشور بود تا شاید روسیه را قبل از پایان سال تسلیم کند. در طرف مقابل روسیه بر روی  پایان وقت آمریکا حساب کرده بود و در این محاسبه برنده شد، اما آمریکا که برای پایان منابع سوختی روسیه تکیه داشت شکست خورد. به این ترتیب سازش اوکراین با شرایط روسیه صورت گرفت و روند تفاهم با ایران نیز به صورت گزینه‌ای دنبال شد که تهران را سربلند می‌کند.

اسرائیل در قمار ایجاد قواعد جدید درگیری با حزب‌ الله لبنان شکست ‌خورد و حزب‌ الله موفق شد قواعد درگیری‌ها را به نفع خود تغییر داد و زمینه را برای حمله نظامی در جنوب سوریه به کمربند امنیتی ایجاد شده و برنامه‌ریزی شده سوی اسرائیل مهیا کند، این در حالی بود که تل‌آویو امکانات خود را برای ایجاد امنیت در این منطقه در صورت وجود تفاوت‌های احتمالی  قرار داده بود، اما نه تنها نتوانست تفاهم‌ها را به چالش بکشاند، بلکه کمربند امنیتی خود را نیز از دست داد.

ترکیه سعی کرد از طریق جبهه شمالی موقعیتی جدید را در سوریه رقم بزند، چرا که معتقد بود قواعد بازدارندگی در جبهه جنوب مستقر است، به همین علت با اهدافی کم و با تردید بالا عملیات نظامی در سوریه را با عنوان انتقال مقبره سلیمان شاه در منطقه‌ای که تحت تسلط داعش قرار داشت ، انجام داده و در عملیاتی با حضور بیش از 500 نظامی، بعد از ورود به عمق سوریه طی چند ساعت از آن خارج شد. این کشور به این ترتیب موفق نشد تصمیمی برای دخالت مستقیم در حلب جهت تغییر معادله‌های جنگی را به اجرا بگذارد.

در یمن عربستان سعودی سعی کرده است تمرکزی را در شهر عدن که محل استقرار عبد ربه منصور هادی رئیس جمهور پیشین یمن قرار دارد ایجاد کرده و فعالیت‌های دیپلماتیک و سیاسی در آن جا را تقویت کند تا شاید بتوانند واقعیتی جدید در این کشور رقم بزند. اما نتیجه تحولات یمن این است که تنها قدرت نظامی که می‌توان برای مبارزه با حوثی ها ترتیب داد، القاعده است.

واشنگتن به سمت توافق با ایران پیش می ‌رود و تنها تیر باقی مانده در ترکش [مخالفان توافق ] سفر بنیامین نتانیاهو نخست‌ وزیر رژیم صهیونیستی به آمریکا جهت تحریک کنگره این کشور بر ضد رئیس جمهور است. نتانیاهو اوباما را به سهل‌ انگاری در مورد امنیت و موجودیت اسرائیل متهم می‌کند و امیدوار است با ایجاد خیزش در بین یهودیان و لابی‌های صهیونیستی و اعضای کنگره آمریکا در روند توافق مانع‌تراشی کند. این در حالی است که عربستان سعودی تمامی حمایت‌های لازم برای تحریک این لابی‌ ها و فعالیت‌های رسانه‌ای و هجمه تبلیغاتی همراه با این سفر را انجام داده است. البته نتایج این اقدام به کلی منفی است و نتانیاهو در این روند شکست‌ خورده تا جایی که نگران است بیش از نیمی از اعضای کنگره سخنرانی وی را تحریم کنند.

واشنگتن می‌داند که متحدانش نمی‌توانند چیزی را تغییر دهند، آمریکا همچنین می‌داند که آن‌ها در جنگ آینده یعنی جنگ بر ضد تروریسم در بهترین حالت ها تماشاچی با رویکردهای منفی خواهند بود. مانند اقدامات ترکیه. آن‌ها یا مانند ترکیه هم ‌پیمان ضمنی داعش  خواهند بود یا مانند اسرائیل از جبهه النصره حمایت خواهند کرد یا مانند قطر از هر دو پشتیبانی خواهند نمود یا این که مانند عربستان سعودی محیط مناسبی برای پرورش آن‌ها فراهم خواهند کرد.  

بازی از آنجایی ‌که می‌بایست روند پایانی آغاز شود، به پایان رسید. روندی که به دنبال پایان دادن به جنگ اوکراین بود. آخرین جنگ ، اول به پایان رسید و اولین جنگ در آخرین مرحله تمام می‌شود. شاخص‌های روابط آمریکا و روسیه ترسیم می‌شود و بعد از آن روند مناسبات آمریکا با ایران در دست ترسیم قرار دارد و بعد از آن روند اوضاع منطقه آغاز می‌شود. بنابر این اظهارات نتانیاهو و انتظارات عربستان و ترکیه از این سخنان بی ‌فایده است.

انتهای پیام/