نزدیکی اشرف غنی با پاکستان، موفقیت روند صلح یا تهدید دستاوردهای گذشته افغانستان

به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم به نقل از نیویورک تایمز، به نظر می‌رسد که بیشتر مردم افغانستان از تمایل اشرف‌غنی رئیس‌جمهور برای آوردن طالبان بر سر میز مذاکره صلح حمایت می‌کنند.

اکنون پس از یک سال از دستاوردهای طالبان در نبردهای مختلف، احتمال ایجاد یک مجرای دیپلماتیک برای طالبان در خارج از افغانستان به‌عنوان یک اقدام حیاتی بسیاری‌ از مقامات دولت کابل را شگفت‌زده کرده است تا جایی که مقامات افغانستان احتمال می‌دهند دیدار مقدماتی با طالبان افغانستان که موجب دلگرمی حامیان اشرف‌غنی شده است، طی یکی دو هفته آینده برگزار شود.

اما با وجود حس عدم اطمینان مردم افغانستان نسبت به تلاش‌های اشرف‌غنی رئیس‌جمهور این کشور برای عملی ساختن طرحش برای آغاز مذاکرات صلح با طالبان از طریق جلب نظر ارتش پاکستان و استفاده از نفوذ این کشور در این گروه شبه‌نظامی، موجی از بی‌اعتمادی در جامعه ایجاد کرده است.

براساس برنامه اشرف‌غنی برای تحت فشار قراردادن رهبران گروه طالبان برای آغاز مذاکرات صلح از طریق اسلام‌آباد، در هفته‌های اخیر رئیس‌جمهور افغانستان امتیازاتی برای پاکستان از جمله راه‌اندازی عملیات‌های نظامی علیه شبه‌نظامیان بنا به درخواست اسلام‌آباد، قائل شده که در زمان ریاست‌جمهوری حامد کرزی غیرقابل تصور بود.

سیاست اتخاذ شده اشرف‌غنی در قبال پاکستان برای افغان‌هایی که بر دشمنی پاکستان با افغانستان معتقدند، غیر قابل تحمل به نظر می‌رسد تا جایی که این سؤال را مطرح می‌کنند: رئیس‌جمهور افغانستان چطور می‌تواند تاریخچه اخیر تنش‌های ایجاد شده از سوی این کشور را ــ که بنا بر توصیف یکی از مقامات سابق افغانستان «مستعد حوادث» است ــ نادیده بگیرد؟

«رنگین دادفر سپنتا» مشاور سابق امنیت ملی افغانستان و یکی از منتقدین سیاست‌های اشرف‌غنی در خصوص مذاکرات صلح، با وجود حمایت از گفت‌وگو با طالبان این کشور معتقد است که اشرف‌غنی امتیازات زیادی را به پاکستان داده است؛ تحویل یک فرمانده عالی‌رتبه طالبان پاکستانی به اسلام‌آباد و عدم جلوگیری از ورود بدون مجوز نیروهای پاکستانی به خاک افغانستان به‌بهانه تعقیب گروه‌های شبه‌نظامی نمونه‌هایی از «مماشات‌گرایی مطلق» حکومت جدید کابل است.

سپنتا در یکی از مصاحبه‌های خود گفته بود که دولت افغانستان باید بسیار محتاط باشد.

«عبدالرب رسول سیاف»، یکی از رهبران شناخته شده مجاهدین نیز در سخنانی در 15 فوریه سال جاری میلادی، نسبت به مخاطرات برقراری روابط نزدیک‌تر با پاکستان هشدار داد.

این در حالی است که برخی افراد با سهیم کردن طالبان افغانستان در قدرت سیاسی این کشور مخالف هستند و یکی از این افراد «امرالله صالح» رئیس سابق امنیت ملی افغانستان، است.

وی اخیراً در صفحه شخصی خود در توییتر نه تنها سهیم کردن طالبان در قدرت را عامل برقراری صلح ندانسته بلکه این امر را نهادینه کردن درگیری‌ها به‌صورت قانونی و سازماندهی شده اعلام کرده است.

با وجود همه این هشدارها، اشرف‌غنی با به خطر انداختن دستاوردهای سیاسی افغانستان برای آزمودن راه‌هایی که حکومت قبلی این کشور از آن‌ها دوری می‌کرد، تلاش می‌کند که به تعهدات انتخاباتی خود جامعه عمل بپوشاند.

افراد نزدیک به حامد کرزی رئیس‌جمهور سابق افغانستان معتقدند که اگرچه از تلاش‌های اشرف‌غنی برای برقراری صلح در این کشور حمایت می‌کند اما نسبت به این اقدامات در راستای آغاز مذاکرات صلح با طالبان افغانستان خوشبین نیستند زیرا که سال‌ها برای برگزاری این مذاکرات تلاش کرده‌اند.

براساس گزارش برخی منابع، زمانی که مقامات تصور می‌کردند پیشرفت‌هایی در مذاکرات صلح حاصل شده با 5 موضوع مختلف روبه‌رو شدند.

سپنتا گفت: بنابر دلایلی آغاز مذاکرات صلح میان دولت کابل و طالبان افغانستان بسیار نزدیک بود اما این نخستین باری نبود که پاکستان به وعده‌های خود عمل نمی‌کرد.

براساس گفته‌های یکی از مقامات فعلی و یک مقام سابق افغانستان، در ماه ژوئن سال 2011 میلادی، دولت افغانستان راه را برای پاکستان به‌منظور بر سر میز مذاکره کشاندن طالبان هموار کرده بود؛ به این ترتیب که هئیتی به‌ریاست کرزی با رهبران عالی‌رتبه نظامی و غیرنظامی مانند «یوسف رضا گیلانی» نخست وزیر سابق و ژنرال «اشفق پرویز کیانی» رئیس ستاد ارتش پاکستان دیدار کرد. در این دیدار، اشفق متعهد شد که رهبران گروه طالبان را پای میز مذاکره بکشاند.

در پی این دیدار، یک جدول زمانی برای انجام مذاکرات صلح تعیین و پس از مدتی از دستور کار خارج شد. همچنین زمانی کوتاه از بازگشت هیئت افغانستانی گذشته بود که «برهان‌الدین ربانی» رئیس‌جمهور سابق و رئیس شورای عالی صلح افغانستان، در یک حمله انتحاری کشته شد و چالش‌های روند صلح را بیشتر کرد.

این در حالی بود که بسیاری از شخصیت‌های دولتی و غیردولتی افغانستان پاکستان را متهم اصلی این حادثه می‌دانستند.

سپنتا اظهار داشت: به‌منظور احیای تلاش‌ها برای آغاز مذاکرات صلح، دولت پاکستان با بررسی حمله به برهان‌الدین ربانی توسط تیمی از امنیت ملی افغانستان موافقت کرد. پس از این حادثه، «صلاح‌الدین ربانی» فرزند برهان‌الدین ربانی به سمت ریاست شورای عالی صلح افغانستان انتخاب شد که برای ملاقات با «ملا عبدالغنی برادر» معاون سابق رهبر طالبان، که در زندان پاکستان بود، به این کشور سفر کرد.

وی افزود: این در حالی بود که تلاش رئیس شورای عالی صلح افغانستان نیز نتیجه‌ای در بر نداشت و تیم بازرسی افغانستان نیز با مانع‌تراشی‌های بسیاری روبه‌رو شدند، همچنین صلاح‌الدین ربانی نیز زمانی که به دیدار ملابرادر رفت، وی در حالت بیهوشی قرار داشت. کرزی هم این دو رویداد را به دورویی و دوگانگی سیاست پاکستان نسبت داد.

با این‌حال، شواهدی وجود دارد که پاکستان با حکومت جدید افغانستان برخورد بهتری دارد به‌دلیل اینکه از یک سو چین برای جلوگیری از گسترش فعالیت‌های شبه‌نظامیان و ناامنی در مرزهای کشورش خواستار برگزاری مذاکرات صلح شده تا جایی که در ماه‌های اخیر پکن به‌صورت آشکار پیشنهاد میزبانی مذاکرات صلح طالبان و دولت افغانستان را مطرح کرده است.

از سوی دیگر، گفته می‌شود که دلیل دیگر تمایل پاکستان برای آغاز گفت‌وگوهای صلح افغانستان، نبود حامد کرزی در رأس قدرت است. در زمان ریاست‌جمهوری کرزی، پاکستان نیز مانند آمریکایی‌ها همیشه هدف انتقادهای وی قرار می‌گرفت و برخی‌ها روی کار آمدن اشرف‌غنی را فرصتی مناسب برای از سرگیری روابط کابل ــ اسلام‌آباد می‌دانند.

رقیب انتخاباتی غنی یعنی عبدالله عبدالله که اکنون بخشی از حکومت است نیز توافق خود با آغاز گفت‌وگوها با طالبان افغانستان را به‌صورت علنی اعلام کرده در حالی که در سال 2011 میلادی، وی در مورد تلاش‌های ناکام در خصوص روند صلح این کشور گفته بود: ما نباید خودمان را گول بزنیم که گروه طالبان تمایل به برقراری صلح در افغانستان دارد.

فراتر از مسایل سیاسی، خواسته مردم افغانستان است که پس از 3 دهه درگیری، صلح در این کشور برقرار شود و رهبران افغانستان نیز به‌دنبال ارائه تصویری صلح‌طلب از خودشان هستند، حتی به نظر می‌رسد سیاف که سیاست‌های اشرف‌غنی را «دیکتاتوری» می‌خواند نیز آرام شده است. وی همچنین تحت عنوان تلاش رئیس‌جمهور برای جلب حمایت نخبگان سیاسی از روند صلح با اشرف‌غنی در کاخ ریاست‌جمهوری دیدار و گفت‌وگو کرد.

یکی از مقام‌های ارشد سابق افغانستان که نخواست نامش فاش شود، گفت: تنها کسانی که احساس می‌کنند در صحنه سیاسی افغانستان جایی ندارند، مخالف این اقدام رئیس‌جمهور هستند؛ حتی کسانی که مخالف با مذاکره با طالبان افغانستان بودند نیز مانند رئیس‌جمهور این کشور برای آغاز گفت‌وگوهای صلح آماده‌اند.

«عطا‌محمد نور» یکی از فرماندهان سابق مجاهدین و یکی از حامیان عبدالله که در زمان انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان در صورت پیروزی اشرف‌غنی، تهدید به تشکیل حکومت موازی کرده بود، نیز برای اقدامات اخیر حکومت افغانستان در راستای آغاز مذاکرات صلح واکنشی نشان نداده است.

در سال 2011 میلادی، پس از ترور برهان‌الدین ربانی، عطامحمد نور یکی از کسانی بود که گفت‌وگوهای صلح با طالبان افغانستان را به‌شدت مورد انتقاد قرار داد درحالی که اکنون وی حمایت خود از این گفت‌وگوها را اعلام کرده است.

نور در گفت‌وگوی تلفنی اخیر خود با نیویورک تایمز گفته است: به‌عقیده من، منافع افغانستان با پاکستان در تضاد نیست و کابل نیاز دارد مناسبات خود را با پاکستان و کشورهای منطقه بهبود بخشد تا بی‌اعتمادی‌های گذشته میان دو کشور (افغانستان و پاکستان) از بین برود.

به نظر می‌رسد نور یکی از اهداف استراتژیک در حال توسعه پاکستان برای گسترش سرمایه‌گذاری در افغانستان و رهبران کلیدی این کشور است. در سال 2013 میلادی، والی بلخ یک دانشکده مهندسی به‌ارزش 18 میلیون دلار در دانشگاه این ولایت ایجاد کرد که پاکستان هزینه ساخت آن را پرداخته بود.

وی همچنین از حکومت پاکستان برای تقبل هزینه 3 میلیون دلاری برای ساختن دو دانشکده دیگر در ولایت بلخ تشکر و قدردانی کرده بود.

انتهای پیام/.*1