"بند‌دره" بیرجند منطقه نمونه گردشگری از دوره قاجاریه + تصاویر
خبرگزاری تسنیم: بند‌دره بیرجند سدی است تاریخی در نزدیکی بیرجند که مهمترین بند تاریخی این شهرستان محسوب می‌شود و این بند در میان رشته کوه جنوب این شهر به نام رشته کوه باقران واقع شده و منطقه‌ای از دوران قاجاریه است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، شهر بیرجند در دل کویر ایران یکی از مناطق گردشگری محسوب می‌شود که با توجه به قرار گرفتن در مرکز کویر می‌تواند مکان مناسبی برای سیاحت دوستداران کویر باشد.
این شهر از شمال به شهرستان قاین از جنوب به شهرستان نهبندان و کرمان از شرق به افغانستان و از غرب به شهرستان‌های فردوس و طبس محدود می‌شود.
نام اصلی این شهر از دیرباز بیرجند بوده که به صورت‌های بیرجند، برجن، برکند و بیرگند نیز در نوشته‌ها و فرهنگ‌نامه‌ها آمده است.
از لحاظ وضعیت اقلیمی دو عنصر مهم کوه پایه‌های بلند و دشت‌های وسیع از مهمترین عوامل تاثیرگذار در آب و هوای این منطقه به شمار می‌روند و نزدیکی به کویر مرکزی ایران و وجود دشت‌های وسیع باعث به وجود آمدن آب و هوای بیابانی با تابستان‌های گرم در این منطقه شده است.
از سوی دیگر کوه‌های منطقه که بیشتر در جهت غربی - شرقی کشیده شده‌اند، باعث شده از شدت گرما کاسته شود و منطقه نسبت به مناطق اطراف از اعتدال بیشتری برخوردار باشد.
این شهر دارای مناطق گردشگری فراوانی است که برخای از این مناطق به نوع خود در جهان بی نظیر و کم نظیر است.
بنده دره منطقه‌ای گردشگری و خوش آب و هوا از دوران قاجاریه
قدمت این سد به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه می‌رسد و چون آب آن از دره بالا و پایین عبور می‌کند به این اسم مشهور گشته است.
این بند که مهمترین بند تاریخی و بزرگترین بند کوهستانی شهر بیرجند محسوب می‌شود به دستور امیر شوکت‌الملک در سال 1294 قمری ساخته شده و بنای این سد با پیروی از شیارهای واقع در کوه و در مناسب‌ترین قسمت دره پایین روی طبقات رسوبی کف رودخانه بنا شده است.
بند دره با مصالحی چون سنگ‌های شکسته شده کوه‌ها و آجر و آهک و در بعضی نقاط با ساروج ساخته شده و با توجه به گذشت زمان مقاومت خوبی از خود نشان داده است.
این بند یک سازه وزنی بوده و برای تقویت دیواره بند، پشت بند عظیمی احداث شده است و در وسط دیواره بند یک محفظه‌ای عمودی به شکل چاه وجود دارد که در هر یک متر ارتفاع به سمت بند دریچه‌ای تعبیه شده که به داخل بند راه دارد.
بند دره از سنگ، آجر و ملات ساروج ساخته شده و تاج آن 31 متر طول، 3 تا 5 متر عرض و حدود 13 متر ارتفاع دارد و ضخامت دیوار سد در پایه به 8 متر می‌رسد و در قسمت تاج از 3 تا 5 متر متفاوت است.
بند دره در سال 1381 از سوی سازمان سازمان میراث فرهنگی با شماره 4816 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
ارگ کلاه فرنگی ساخته شده به شکل زیگورات
عمارت کلاه فرنگی یکی از بناهای تاریخی بیرجند است که در شش طبقه به شکل زیگورات ساخته شده که از شش طبقه بنا تنها دو طبقه آن قابل کاربری است و بقیه طبقات تنها به منظور فرم بخشی ساخته شده‌اند و مرکز این بنا که محل حکمرانی حسام الدوله بوده و زمان ساخت آن به دوره زندیه بر می‌گردد.
حوض‌خانه با ویژگی‌های معماری جالب توجهی وجود دارد که در حال حاضر استانداری خراسان جنوبی در مجاورت این بنا قرار دارد.
مدرسه شوکتیه بیرجند، بنایی به سبک معماری کویری
مدرسه شوکتیه بیرجند، جزو اولین مدارس تاریخ ایران، به سبک معماری کویری و به صورت چهار فصل ساخته شده و شامل یک فضای مرکزی به‌صورت حیاط و بخشی پیوسته دور تا دور آن تشکیل شده است.
حیاط، بخش عمده‌ای از بنا را دربر می‌گیرد که با آجر فرش شده است و در میان آن حوضی قرار گرفته که در وسط آن سکویی به ارتفاع حدود 30 سانتی‌متر قرار دارد.
مدرسه شوکتیه در داخل بافت قدیمی شهر بیرجند قرار دارد که تک ایوانی بوده و هشتی، دهلیز، ایوان رفیع، حیاط، حجره‌های دور تا دور حیاط شاه نشین و حمام از متعلقات این بنا است.
سر در ورودی بنا دارای طاق جناغی با تزئینات مقرنس است و بنای شوکتیه در سال 1312 قمری به منظور برگزاری مراسم عزاداری ماه محرم ساخته شد و در سال 1326 ه.ق اولین مدرسه جدید بیرجند در آن تاسیس شده است.
عمارت اکبریه، بنای تاریخی بیرجند
عمارت و باغ اکبریه، یکی از بناهای تاریخی شهر بیرجند است که در دوره قاجاریه و توسط شوکت الملک در دو طبقه ساخته شده‌است.
باغ اکبریه با وسعتی حدود 45 هزار مترمربع در بستری کوهستانی واقع شده و متشکل از دو بناست که ساختمان قدیمی‌تر متعلق به حشمتالدوله، پدر ابراهیم شوکت‌الملک است که تاریخ احداث آن به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه برمیگردد.
بنای دیگری که در این مجموعه واقع شده، ساختمان تشریفات است که توسط شوکت‌الملک بنیان شده است. این باغ به عنوان محل سکونت، پذیرایی و انجام امور دیوانی مورد استفاده قرار می‌گرفت، به طوری که در لهجه محلی به کلاته سرکار امیر شهرت یافته بود.
فرم معماری آن ترکی با الهامی از معماری روسی است که تلفیق آن با معماری اسلامی، سبک معماری نوینی را نشان می‌دهد و این بنا شامل تالار آیینه، گنبد کلاه فرنگی، تزئینات مقرنس لانه زنبوری و رسمی بندی که صرفا جهت پذیرایی از نمایندگان سیاسی داخلی و خارجی مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است. این عمارت در خیابان معلم بیرجند واقع است.
اولین و قدیمی‌ترین بناهای این مجموعه که به بنای شوکت الملک معروف است هم اکنون به کتابخانه و دانشکده هنر اختصاص دارد. بخش مرکزی آن نیز که بنای حکومتی بوده در دو طبقه مجزا به عنوان موزه باستان شناسی و مردم شناسی بیرجند مورد استفاده قرا می‌گیرد.
انتهای پیام/ ب
