«غار ماهی کور» لرستان، نخستین غار پرورش ماهی کور در دنیا + تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، لرستان یکی از کهن‌ترین استان‌های کشور و دارای جاذبه‌های گردشگری فراوان است در این استان آثار شگفت‌انگیز و منحصربه‌فردی مانند «غار ماهی کور» وجود دارد، این غار به‌این‌علت مشهور شده که درون آن نوعی ماهی زیست می‌کند که فاقد بینایی و دارای بدنی شفاف است.

این ماهی فاقد قدرت بینایی بوده و به‌طور کامل کور است و هیچ‌گونه آثاری از چشم خارجی در آن‌ها مشاهده نمی‌شود و به دلیل این‌که در آب‌های زیرزمینی و در تاریکی غارها زندگی می‌کنند به ماهی کور غاری معروف است.

غار ماهی کور، هم از طریق جاده و هم از طریق راه‌آهن قابل‌دسترس است. از بین قطارهای مسیر لرستان، فقط قطار عادی تهران – اهواز و قطار محلی دورود - اندیمشک، در ایستگاه «تنگ هفت» توقف دارند. از این ایستگاه باید پیاده به سمت شمال در راستای رود سزار تا پل سیرم و سپس ازآنجا به سمت غرب و روستاهای لون و للری ادامه داد تا پس از حدود چهار ساعت پیاده‌روی، در نزدیکی روستای لون به غار ماهی کور می‌رسیم.

غار ماهی کور تنها اثر طبیعی ملی لرستان است

در سال 1382 طرح مقدماتی به‌عنوان اثر طبیعی - ملی غار ماهی کور تهیه و پس از انجام مراحل قانونی در سال 1384 در شورای عالی حفاظت محیط‌زیست مطرح شد و طی مصوبه شماره 262 در سال 84 به‌عنوان نخستین اثر طبیعی ملی استان لرستان تصویب و به ثبت رسید چراکه دو گونه نادر و منحصربه‌فرد از ماهیان کور در آن زندگی می‌کند و در هیچ کجای دنیا مشابه آن دیده نشده است.

چگونگی کشف غار ماهی کور

در سال 1308 زمان احداث پروژه راه‌آهن سراسر تهران - جنوب دو نفر طبیعی‌دان دانمارکی که به همراه مهندسان این پروژه به لرستان سفرکرده بودند، پس از بررسی در مورد سرشاخه رود سیرم و جویبار کایرود، به یک حفره آبی در نزدیکی روستای لون می‌رسند و در آنجا با یک نوع ماهی کور مواجه می‌شوند پس از انتقال چند نمونه از ماهی‌ها به دانمارک آن‌ها را به نام «ایرانو سیپریس» به ثبت می‌رسانند، ولی از ارائه محل کشف ماهی کور خودداری می‌کنند.

بعد از این کشف در روز 26 خرداد سال 1330 یک محقق انگلیسی به نام آنتونی جان اسمیت از طرف دانشگاه آکسفورد، به دنبال کشف محل ماهی کور به شهر کرمان سفر می‌کند.

اما پس از سه ماه تحقیق با دست‌خالی به انگلیس بازمی‌گردد و پس از 26 سال بعد متوجه می‌شود که ماهی موردنظرش نه در قنات‌های کرمان بلکه در کوه‌های زاگرس وجود دارد و بر این اساس در سال 1356 به دنبال رد پای دانمارکی‌ها به منطقه پاپی لرستان سفر می‌کند و موفق به کشف محل ماهی کور می‌شود و چند نمونه از آن‌ها را با خود به انگلیس می‌برد.

در میان ماهیانی که اسمیت در سفر دوم خود به انگلیس برده است، یک نمونه نظیر همان نوعی که قبلاً دانمارکی‌ها کشف کرده و به نام ایرانو سیپریس به ثبت رسانده‌اند و گونه دیگری که توسط اسمیت کشف‌شده و بنابراین بانام وی تحت عنوان «پاراچوبیتس اسمیتی» به ثبت می‌رسد.

اسمیت چند سال بعد و برای بار سوم ولی این بار با یک گروه غواصی زبده به ایران می‌آید و در داخل حوضچه درون غار به کاوش بیشتری می‌پردازد و موفق به یافتن تعدادی ماهی کور دیگر می‌شود اسمیت نیز مانند کاوشگران دانمارکی هیچ نشانی از محل کشف ماهی کور به دیگران ارائه نداد و بعد از چاپ کتاب محل زندگی ماهی کور برای همه مشخص شد.

مشخصات دو گونه شگفت‌انگیز ماهی کور

به دلیل اینکه دهانه غار ماهی کور به سطح آب‌های زیرزمینی اتصال دارد، ماهی کور در طول شب‌ها به نزدیکی سطح آب در دهانه غار می‌آید و تنها در روزهای گرم سال در نزدیکی آب‌های سطحی زمین دیده می‌شود و دمای آب محل زندگی این ماهی از پنج‌تا 28 درجه سانتیگراد متغیر است.

اختلاف این دو گونه در این است که «ایرانوسیپریس» دو جفت سبیلک، یک جفت روی لب بالا و جفت دیگر در گوشه‌های دهان و کمی نیز فلس دارد ولی «پاراچوبیتس اسمیتی» سه جفت سبیلک دارد که دومین جفت از آن‌ها به‌خوبی رشد کرده و به انتهای سومین جفت می‌رسد و فلس هم ندارد.

ماهی کور فاقد ارزش غذایی برای انسان است اما به‌عنوان منابعی از ذخایر ژنتیکی نادر، در بسیاری از پژوهشکده‌ها مورد ارزیابی و مطالعه قرارگرفته‌اند.

انتهای پیام/ج