دنیا پس از رسیدن به توافق هسته ای چگونه خواهد بود؟

به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، اندیشکده شورای آتلانتیک اخیرا نشستی با عنوان " توافق هسته ای ، نقش منطقه ای ایران ، و روابط آمریکا با کشورهای حاشیه خلیج فارس " را برگزار کرد. حاضران در این جلسه شامل ریچارد لی بارون سفیر سابق آمریکا در کویت و یکی از اعضای اصلی شورای آتلانتیک ، علیرضا نادر ، متخصص سیاست های بین المللی در موسسه رند ، ایلان گلدن برگ ، مدیر برنامه امنیتی خاورمیانه در مرکز امنیت جدید آمریکا بودند. این جلسه توسط باربارا اسلاوین یکی از اعضای رده بالای غیر مقیم شورای آتلانتیک برگزار شد.گفتنی است انتشار این اظهارات به معنای تایید آنها نبوده و برای آشنایی مخاطبان با نگاه اندیشکده های آمریکایی درمورد ایران منتشر می شود.
باربارا اسلاوین جلسه را با این پرسش آغاز کرد که اگر در جریان برنامه اتمی ایران، عربستان نیز به دنبال انرژی هسته ای برود چه اتفاقی خواهد افتاد؟. سفیر لی بارون به این مسئله اشاره کرد که در حالی که اسراییل به برنامه اتمی ایران به عنوان یک مسئله موجود می نگرد سعودی ها بیشتر نگران اهداف ایران در منطقه هستند و انرژی اتمی نیز یکی از ابزار آن به حساب می آید. در ادامه وی گفت که به نظر وی عربستان آنچنان نیز مشتاق داشتن یک برنامه هسته ای نمی باشد.

سپس خانم اسلاوین درباره نظر فعلی ایران درباره توافق هسته ای و عربستان سعودی سوال کرد. علیرضا نادر پاسخ داد که روحانی بیشتر به دنبال افزایش روابط با عربستان بوده و ایرانی ها آنچنان درباره یک توافق هسته ای هیجان زده نیستند. توجه اصلی ایران داشتن یک روابط خوب با عربستان سعودی است و دولت (به نظر منظور دولت روحانی می باشد) درباره این که اولین دولتی است که با عربستان توافق امنیتی امضاء کرده است لاف زیادی زده است. او ادامه داد که ایرانی ها تصور می کنند که عربستان در حال تلاش برای افزایش نفوذ در منطقه خاورمیانه است و ایرانی ها الان در شرایط بهتری برای مقابله با عربستان سعودی هستند.

اسلاوین سپس درباره سخنان اخیر علی یونسی ، مشاور رئیس جمهور درباره بازسازی امپراطوری پارس پرسید. نادر پاسخ داد که این گونه صحبت ها ارزش چندانی نداشته و توضیح داد که یونسی یک ناسیونالیست بوده که حتی می خواسته پرچم قدیمی ایران را دوباره استفاده کند. وی همچنین بعد از این که ایران تکریت را تصرف کرد گفت که ایران می تواند الان اعلام کند که برنده جنگ ایران و عراق است که البته حرف بزرگی به نظر می آید.

زمانی که درباره نحوه واکنش کشورهای منطقه به گفتگوهای اتمی سوال شد ، ایلان گلدن برگ گفت که عربستان سعودی درباره آنچه که اتفاق خواهد افتاد ناراحت است و نگران سیاست های آمریکا با محوریت ایران است. اما وی همچنین اضافه کرد که فکر نمی کند آمریکا آنچنان به فکر تغییر در روابط ناکارآمد باشد. وی گفت که همچنان منافع ایران و آمریکا بسار متفاوت بوده و دو طرف به سمت همکاری های مشترک نخواهند رفت. به نظر گلدن برگ کانال های ارتباطی برای بزرگترین توافق وجود دارد اما آمریکا نیاز دارد که درک بهتری از این مسئله داشته باشد. به جای اینکه آمریکا هر موضوع را به صورت تک به تک مدیریت کند باید متوجه شود که با منطقه ای رو به روست که مسائل را به صورت سیاه و سفید می بیند.

ریچارد لی بارون گفت که بسیار زود است که درباره احتمال تشکیل یک اتحاد از اعراب سنی ضد ایران سخن گفت زیرا این کشورها حرکات خود را بر اساس راحتی به جای اتحاد انتخاب می کنند. وی همچنین اضافه کرد که در شورای همکاری کشورهای حاشیه خلیج فارس نگرانی های درباره نقش عربستان وجود داشته و درباره جمعیت شیعه در این منطقه نیز سوء ظن هایی وجود دارد. وی همچنین به این نکته اشاره کرد که نظریه پردازی بر اساس تئوری توطئه نیز در این میان نقشی را بر عهده دارد.

اسلاوین با سوالی درباره اثر مرگ ملک عبدالله بحث را ادامه داد. علیرضا نادر پاسخ داد که اثر خیلی بزرگی وجود نداشته و اضافه کرد که اگر سعودی ها بتوانند یک توافق هسته ای را تحمل کنند فضا برای همزیستی مسالمت آمیز وجود دارد. نخبگان عرب فکر می کنند که ایران سعی می کند تا امپراطوری پارس را خلق کند پس یک نمایش غیر خصمانه از طرف ایران درباره عربستان سعودی می تواند کمک کننده باشد. ایلان گلدن برگ اضافه کرد که شاید از آنجا که شاه سلمان شخص واقع گرایانه تری میباشد به توافق رسیدن با وی آسان تر باشد. وی ادامه می دهد : عربستان نمی تواند یک توافق هسته ای را بپذیرد چون آنها ایران محصور شده و باقی ماندن تحریم ها را می خواهند. دستور قدیمی در این باره از آمریکا یک سیاست واضح می خواهد : آنها می خواهند دست خدا به زمین بیاید ، اما دست خدا اینجا در کار نیست ، آمریکا نزدیک ترین وسیله است.

شخصی درباره پیشنهاد چتر اتمی آمریکا برای کشورهای حاشیه خلیج فارس که اخیرا هیلاری کیلنتون نیز آن را پیشنهاد داده است پرسید. لی بارون پاسخ داد که این ایده بد است. اگر قرار است قراردادی اینچنین با کسی داشته باشیم بهتر است با کسی باشد که در ارزش ها و منافع ما شریک باشد. او گفت: رهبری کشور عوض می شود و ما نمی خواهیم درگیر قراردادی مثل این باشیم. عربستانی ها نیز اینچنین قراردادی را نمی خواهند زیرا این نشان دهنده اتکاء آنها به آمریکاست. گلدن برگ اضافه کرد که به نظر سخت می رسد که کنگره این چنین چیزی را به تصویب برساند. باربارا اسلاوین گفت: در حال حاضر هر چیزی درباره کنگره به نظر مسئله دار است.

وقتی یکی از حضار سوال کرد که دنیا یک سال بعد از رسیدن به توافق یا بدون رسیدن به توافق به چه شکلی خواهد بود ، نادر پیش بینی کرد که تفاوت زیادی وجود ندارد و گفت: یک توافق هسته ای بیشتر در حکم یک معامله است تا یک تغییر و اضافه کرد که این مسئله به این بستگی دارد که چه کسی در اسراییل قدرت را به دست دارد. وی همچنین گفت که {literal}{{/literal}آیت الله{literal}}{/literal}خامنه ای طرفدار روابط با آمریکا نیست  و این مسئله برای روحانی بهتر است. همچنین بایستی توجه کرد که حجم زیادی از فساد مالی به همراه پول نفت نیز در میان است. گلدن برگ پاسخ داد که وی خوشبین تر است ، این توافق تغییر دهنده نیست اما شانسهای بیشتری را برای همکاری به وجود می آورد. روحانی ممکن است بتواند برخی از افراد در قدرت را با استفاده از توافق هسته ای کنار بزند. وی همچنین گفت که احتمالا روحانی بتواند شرایط بهتری را برای عملگرایان برای زمان بعد  فراهم کند.

گلدن برگ می گوید: این مذاکرات برای اوباما در اواخر دوره ریاست جمهوری اش خوب است زیرا رییس جمهور بعدی برخی از آسیب ها در روابط با کشورهای حاشیه خلیج فارس را ترمیم کند. نادر اعتقاد دارد که رییس جمهور بعدی می تواند با سیاست خارجی خود در خاورمیانه به مقابله با ایران بپردازد.  لی بارون معتقد است : ما درباره مردم ایران فکر نمی کنیم. آنها با سوادتر هستند و خسته شده اند. آنها کارت برنده هستند. ما نیاز داریم تا تبادلات فرهنگی و آموزشی خود با خاورمیانه را دو برابر کنیم.

یکی دیگر از حضار سوال کرد که آیا زمان آن رسیده است آمریکا روابط خود را با کشورهای منطقه خلیج فارس کم تر کرده و روابط را با ایران گسترش دهد. لی بارون پاسخ داد که البته مشکلات در راه تقویت روابط با ایران مثل نبود احساس تجانس بین طرفین وجود دارد. آمریکا نمی تواند سال 1979  را از ذهن خود بیرون کند و هر دو کشور نیاز به تغییرات دارند. اگر ایران می خواهد مثل یک کشور بالغ با آن برخورد شود بایستی مثل یک کشور بالغ رفتار کند. وی همچنین اضافه کرد که درباره وجود هر طرحی برای تغییر روابط مشکوک است زیرا آخرین باری که این کار توسط آمریکا انجام شد جنگ عراق رخ داد.

در پاسخ به سوالی درباره این که آیا داعش اثری بر روی توافق هسته ای دارد یا خیر ، نادر پاسخ داد : داعش عامل مهمی نیست ، آمریکا داعش را به عنوان یک تهدید می بیند اما ایران را به عنوان تهدید قوی تر می بیند. داعش اتفاق خوبی برای ایران بود ، این گروه تهدیدی برای ایران است اما ایران توانست نفوذی در عراق بدست آورده و می تواند ادعا کند تنها کشور با نیروی زمینی در عراق است. او توضیح داد که داعش باعث نگرانی عربستان درباره کار کردن مشترک ایران و آمریکا شده است. آنها نمی توانند یک روابط متعادل را بفهند یا ما با ایران دشمن هستیم و یا دوست ، حد وسطی وجود ندارد.

یکی از میهمانان در جمع درباره سخنرانی های اخیر روحانی درباره به رای گذاشتن توافق هسته ای و مالیات گرفتن از سپاه پاسداران و اینکه چقدر این صحبتها صحت دارد سوال کرد. نادر اظهار داشت که این حرکت بیشتر نوعی بازدارندگی و عقب زدن محافظه کاران محسوب می شود. وی گفت: بعید می دانم روحانی واقعا دست به همچنین کاری بزند ، کاری که محافظه کاران می توانند انجام دهند این است که بعد از توافق بگویند که کار به اتمام رسیده و اجازه رفراندوم را ندهند ، روحانی نیز می تواند از حمایت مردمی برای مقابله استفاده کند اما او نمی خواهد شرایطی مثل سال 88 را دوباره تجربه کند ، او بسیار محتاط است.

وقتی درباره احتمال اقدامات یکجانبه کشورهای حاشیه خلیج فارس سوال شد ، ریچارد لی بارون پاسخ داد: امارات متحده عربی به محض امضاء قرارداد به دنبال مسائل اقتصادی با ایران می رود. گلدن برگ گفت: کشورهای حاشیه خلیج فارس به مانند آمریکا عمل خواهند کرد و شرایط احتمالا برای چند سال به این شکل باقی بماند . وی اضافه کرد اگر آمریکا نیروی نظامی بیشتر به منطقه وارد کند یک اقدام بازدارنده است اما اگر آمریکا به صورت سریع از منطقه عقب نشینی کند باعث می شود کشورهای حاشیه خلیج فارس با هم متحد شده و همکاری کنند.
یکی از حاضرین درباره اثر توافق هسته ای و اثر آن بر روی تقرب سیاسی نسبت به بشار اسد سوال کرد. نادر پاسخ داد: بسیاری می گویند ما با اسد به خاطر ایران به آرامی رفتار می کنیم. نه ، به نظر محاسبات دیگری در کار است. وی همچنین ادامه داد که در حال حاضر اگر کسی می خواهد مسئله سوریه را حل کند نمی تواند ایران را از آن کنار بگذارد زیرا الان سوریه یعنی ایران. گلدن برگ اضافه کرد که به طور کلی رویکرد تماس ها با ایران مثبت است و او فکر نمی کند آمریکا آنچنان از این کانال های ارتباطی برای صحبت درباره سوریه استفاده کرده باشد و احتمال همکاری استراتژیک را نمی دهد.

وقتی که درباره مخالفت های داخلی با توافق هسته ای سوال شد ، علیرضا نادر پیشبینی کرد که مخالفان تا آنجا که بتوانند (مثل حمله اخیر به مطهری ) فعالیت کنند. نظام ایران تصور می کند که روحانی می تواند پلی بین آنها و مخالفان باشد . اگر روحانی بسیار محبوب بشود و بتواند هوادارانش را بسیج کند ممکن است شانسی وجود داشته باشد اما بهترین حدس من این است که او اینچنین نمی کند ، او نمی خواهد مثل خاتمی باشد و سعی می کند کم کم تغیر ایجاد کند. روحانی از اصلاح طلب خواندن خود دوری می کند و بر روی اصلاحات اقتصادی و بیرون رفتن از انزوا تمرکز کرده است. مسئله بعدی انتخابات مجلس ایران است. وی همچنین اضافه کرد که ممکن است شورای نگهبان طرفداران روحانی را از شرکت در انتخابات محروم کند.

شخصی مسئله نگرانی اسراییل از حضور حزب الله در بلندی های جولان و کشته شدن(شهادت) تصادفی ژنرال ایرانی توسط اسراییل را مطرح کرد. گلدن برگ گفت که اولویت اول اسراییل برنامه اتمی است. مسئله دوم فعالیتهای ایران در اسراییل و به صورت دقیق تر فعالیتهای سپاه است که باعث تولید نگرانی شده است. وقتی درباره نحوه تماس ایران و اسراییل سوال شد گولدن برگ این گونه پاسخ داد که احتمالا از طریق آمریکا . ریچارد لی بارون گفت اگر نتانیاهو انتخاب شود به نظر او این به معنی مبارزه با ایران است . گلدن برگ موافق نبود و گفت : من کاملا به این نظر مخالفم ، نتایناهو از حرکت کردن می ترسد و اگر می خواستند با ایران مقابله کنند در سال 2011 یا 2012 این اتفاق رخ می داد. اسلاوین نیز موافق است و می گوید: اسراییل برای از بین بردن مذاکرات شماتت می شود.

گلدن برگ اضافه کرد که ، تصور نکنید که کنگره می تواند به راحتی قرارداد را ملغی کند. آنها برای تغییر وتوی رییس جمهور به 67 رای نیاز دارند. اگر یک چارچوب کاری اعلام شود دموکرات ها بر علیه آن اقدام نمی کنند. اگر این چارچوب وجود نداشته باشد کارها سخت تر می شود. کاخ سفید هنوز با کنگره درگیر نشده است اما اگر کار به آنجا برسد این دو با هم درگیر می شوند و کار پیچ خواهد خورد. کنگره نمی خواهد یک شکست را به نام خود بزند.

منبع: مشرق

انتهای پیام/