جزئیات کشف دومین اسکلت ۷هزارساله و تفاوت آن با اسکلت اول
خبرگزاری تسنیم: سرپرست گروه کاوش باستان‌شناسی مولوی جزئیات اسکلت دوم ۷هزارساله و تفاوت آن با اسکلت اول را تشریح کرد.
محمداسماعیل اسماعیلی جلودار در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، در پاسخ به سؤالی در زمینه جزئیات کشف دومین اسکلت دوم 7هزارساله توسط این گروه باستان‌شناسی، با بیان "ما در این خصوص در ارتباط با فرهنگ 7هزارساله صحبت می‌کنیم نه تمدن، چرا که تمدن تعاریف دیگری از جمله ویژگی‌های شهرنشینی را در خود دارد، اظهار داشت: بخشی از بقایای کشف‌شده مربوط به هزاره پنجم پیش از میلاد است.
وی اضافه کرد: در ابتدا فکر می‌کردیم جایی که کاوش می‌کنیم با توجه به شواهدی که پیدا کردیم، مربوط به دوره اسلامی است ولی تکه سفالی که مربوط به پیش از تاریخ بود در خاک‌هایی که شرکت فاضلاب در حین حفاری خودش پیش از حضور هیئت باستان‌شناس به بیرون ریخته بود و ما آنها را سرند کرده بودیم ما را به کاوش‌های بیشتر واداشت.
اسماعیلی تصریح کرد: پس از کاوش در لایه‌های دوران اسلامی، وقتی به لایه‌های پایین‌تر رسیدیم به یک سرِ اسکلت و مواد فرهنگی مربوط به دوران پیش از تاریخ برخورد کردیم و بعد از این کشف، کاوش را گسترش دادیم و به شواهد دیگری مانند بقایای سازه حرارتی، اسکلت تدفین‌شده، ابزار سنگی و سفال‌ها، تدفینی که با یک سنتی به‌شکل چمپاتمه‌ای رو به‌سوی شرق دفن شده بود و نیز سفالی سالم که بالای سر اسکلت قرار داده شده بود دست یافتیم.
سرپرست گروه کاوش باستان‌شناسی مولوی با بیان "در هزاره پنجم پیش از میلاد، شواهد نشان می‌دهد که تدفین‌ها، داخل فضای معماری انجام می‌شود لذا جهت دستیابی به مدارک تکمیلی نیاز به ادامه کاوش‌ها داشتیم" ادامه داد: در این هنگام موضوع انتقال یا عدم‌انتقال اسکلت مطرح شد و در این زمینه جلساتی با رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، رئیس پژوهشکده باستان شناسی، رئیس پژوهشکده حفاظت و مرمت و رئیس سازمان میراث فرهنگی استان تهران برگزار شد که در نهایت تصمیم بر این شد این مکان با حمایت شهرداری تبدیل به سایت ــ موزه شود و اسکلت در جای خود باقی بماند.
وی با ابراز"با این اقدام، لازم بود شواهدمان کامل‌تر شود و ترانشه را گسترش دهیم" گفت: روی اسکلت مطالعات تکمیلی مانند تشخیص جنسیت و اسکن سه‌بعدی نوری و مباحث دیگری انجام و پوششی حفاظتی برایش طراحی شد و بعد از اینکه محافظت کامل به عمل آمد با کمک پژوهشکده باستان شناسی مطالعات تکمیلی را شروع کردیم و در حین مطالعات تکمیلی، علاوه بر شواهد قبلی، مواد فرهنگی دیگری هم به دست آوردیم.
استادیار گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران با بیان اینکه بخش اول کارمان پرسش‌هایی را به وجود آورده بود، خاطرنشان کرد: کاوش‌ها نشان داد سابقه سکونت و استقرار در محدوده شهری تهران ــ نه خودِ شهر تهران ــ مربوط به هزاره پنجم پیش از میلاد است؛ گفتنی است پیش از این دکتر کامبخش‌فر، در منطقه قیطریه تهران، گورستان هزاره اول پیش از میلاد و شواهد مربوط به سه‌هزار سال پیش تهران را به دست آورده بود و خوشبختانه شواهد ما احتمالاً 4هزار سال سابقه سکونت در محدوده شهر تهران را به عقب‌تر می‌برد.
سرپرست گروه کاوش باستان‌شناسی مولوی ادامه داد: مطالعات بعدی که در ترانشه جدید، علاوه بر نظارتی را که بر شرکت فاضلاب داشتیم با حمایت‌های پژوهشکده باستان شناسی انجام دادیم و در بخش الحاقی به بقایای اسکلت انسان دوم رسیدیم؛ فرق آن با اسکلت اول این بود که این اسکلت دوم کامل نیست، بخش‌هایی از قسمت بالایی بدن، بخشی از پا بدون اینکه جمجمه و لگن خاصره‌اش وجود داشته باشد کاملاً مشخص شد، اما نحوه قرارگیری همین بخشهای ناقص و چیدمان آن نشان می‌دهد این اسکلت انسان دومی است که فضای کاوش جدیدتری را باز کرد.
وی تصریح کرد: این اسکلت دوم و مواد پیرامونی آن نشان داد با یک محوطه‌ای که در زیر تأسیسات شهری مدفون است روبه‌رو هستیم. باید در نظر داشت که جایی که کاوش کردیم ترانشه کوچکی است یعنی ما محدودیت بازکردن داشتیم، با این وجود در جایی که ترانشه را انتخاب کردیم با کمک تیم باستان شناسی که آنجا شکل دادیم به شواهد خوبی رسیدیم که در همین جا از همه آنها تشکر می‌کنیم.
اسماعیلی یادآور شد: در ترانشه جدید علاوه بر اینکه سازه حرارتی که قبلاً بخشی از آن را داشتیم، خواناسازی شد، بقایایی از بخش احتمالاً کف که حرارت دیده است و مواد فرهنگی دیگری مثل سنگ‌ساب، تراشه‌های سنگی و قطعه‌ای ابزار سنگی که در فرآیند تولید ابزار سنگی مورد استفاده قرار می‌گیرد، به دست آمد.
سرپرست گروه کاوش باستان‌شناسی مولوی خاطرنشان کرد: ما باید مطالعات تکمیلی‌تری را آغاز کنیم تا بتوانیم به یک نتیجه‌گیری بهتری برسیم اما این شواهد اولیه ما را به این سمت می‌برد که الآن دیگر با اطمینان بیشتری می‌گوییم که شواهد ما دیگر یک یافته نیست بلکه مجموعه‌ای را باید در نظر داشت.
اسماعیلی خاطرنشان کرد: نکته دیگر اینکه طرح مرمتی سازمان زیباسازی شهرداری تهران و پژوهشگاه سازمان میراث در حال طراحی است که اگر به مرحله اجرا برسد به‌جهت اینکه اینجا را می‌خواهند برای بازدید آماده کنند نیاز است که بخشهای دیگر خاک‌برداری شود، اما باید در نظر داشت که برای ایجاد دسترسی، قطعاً باید کاوش صورت گیرد.
وی افزود: در بخش دوره اسلامی، 2 یافته ویژه داریم؛ یکی شواهدی مربوط به دوران صفویه و قاجار شامل مواد فرهنگی که به‌جهت لوله گذاری که سال‌ها پیش انجام شده است این مواد فرهنگی به هم ریخته است لذا آنجا آشفته است و فقط یک کف آجری با سه ردیف آجری در ابعاد 20 در 20 متر داریم که به دست آمده است و کنار آن شواهد، یک رشته قناتی را که درست از همین منطقه عبور می‌کرده است، هم داریم؛ یعنی در عمق 6متری به‌یک‌باره به یک راهروی انتقال آب قنات برخورد کردیم.
اسماعیلی گفت: پیش از این در بخشهای بالاتر در حین نظارت دو حلقه از چاه‌های عمودی قنات به دست آمده بود که این موضوع شواهد را کامل‌تر می‌کند؛ البته پرسش‌های زیادی وجود دارد که امیدواریم آرام آرام با مطالعات روی یافته‌ها و حمایتی که انتظار داریم انجام شود به آنها پاسخ بدهیم.
وی اضافه کرد: اعلام نظر درباره جنسیت اسکلت دوم هنوز انجام نشده است چون اسکلت کامل نیست و اظهار نظر دشوار است اما تحقیقات در این زمینه ادامه دارد.
سرپرست گروه کاوش باستان‌شناسی مولوی در پایان با قدردانی از شرکت فاضلاب تهران، پژوهشگاه میراث فرهنگی، پژوهشکده باستان‌شناسی و حفاظت و مرمت و دانشگاه تهران، ابراز امیدواری کرد تا تعاملات یادشده به‌صورت سازنده همچنان ادامه یابد.
انتهای پیام/*