این ماهی خاصیت ضدیخ دارد +تصاویر

  یک گروه از ماهی­‌ها به نام «یخ‌ماهی» (notothenioids) در میان این آب­‌های بسیار سرد به لطف خون حامل ضدیخ‌شان زندگی می­‌کنند. در بعضی از گونه­‌های این ماهی به جای خون قرمز و سلول­‌های حمل اکسیژن، خونی شفاف و کم‌چگال وجود دارد تا در هنگام افت شدید دمای محیط لزج نشود.

  مطالعه این مخلوقات تکامل‌یافته به عهده پاول زیکو، زیست‌شناس دانشگاه ارگان است که با علاقه و شور خاصی برای انجام تحقیقاتش در آب‌­‌های سرد و شفاف قطب جنوب شیرجه می­‌زند.

  زیکو یک لباس غواصی مناسب دارد که محافظ وی در برابر کریستال­‌های یخی است. هرچند بیشتر ماهی­‌ها از دست آنها در امان نیستند. این کریستال­‌های یخی وارد جریان خون ماهی می‌شود و تا هنگامی که ماهی یخ بزند به رشد ادامه می­‌دهد.

  زیکو با توجه به این موضوع که ماهی‌­ها همواره در حال نوشیدن و تغذیه کردن در میان یخ­‌ها هستند، حدس می­‌زند این تکه‌‌های یخ از محیط بیرون وارد بدن ماهی­‌ها می‌­شود. اما یخ‌ماهی دارای نوع خاصی پروتئین است که ورود کریستال­‌های یخی را محدود می­‌کند.

زیکو در حال ساخت حفره‌ای 12 فوتی برای نفوذ به عمق دریاهای قطب جنوب است

این پروتئین ضدیخ تکه­‌های کریستالی را تشخیص می‌دهد و به آنها می­‌چسبند. وقتی تکه یخ وارد بدن می­‌شود توسط این پروتئین­‌ها محاصره و به این ترتیب از رشد آن جلوگیری می‌­شود. به نظر می‌­رسد اتصال میان پروتئین و یخ برگشت‌ناپذیر است.

  آیا وجود جسم خارجی در خون این ماهی مشکل‌ساز نخواهد بود؟

یخ‌ماهی‌ها به طور متوسط تا 30 سال عمر می‌­کنند و هیچ‌گونه علائمی از بیماری نشان نمی‌­دهند. بنابراین بدن این جانور راهی برای کنار آمدن با توده یخی درونش پیدا کرده است.

  دانشمندانی که پیش از این روی یخ‌ماهی‌ها مطالعاتی انجام دادند، گمان می­‌کردند که افزایش تدریجی دمای آب در طول تابستان به این ماهی کمک می­‌کند تا تکه‌­های یخ موجود در بدنش را آب کند اما زیکو و همکارانش برای دهه‌­ها با اندازه‌گیری دمای آب‌­های قطب جنوب به این نتیجه رسیدند که حتی در تابستان هم دمای آب به اندازه کافی گرم نمی‌­شود که برای کمک به این ماهی مناسب باشد.

  زیکو با بیان اینکه شاید این ماهی دارای طحال تکامل‌یافته‌­ای است که توده­‌های یخی را فیلتر می‌­کند، می‌­گوید: «تکامل پروتئین ضدیخ در هاله‌­ای از ابهام است. وجود کریستال یخی در بدن که می­‌تواند رگ­‌های خونی را مسدود کند به نظر کشنده می‌­آید اما در این حال، اگر این ماهی پروتئین ضدیخ نداشته باشد یخ می‌­زند. شاید تکه‌­های یخ آن‌طور که ما فکر می­‌کنیم برای این ماهی­‌ها خطرناک نباشد».

  یخ‌ماهی بدون هموگلوبین

گونه‌­ای از یخ‌ماهی‌ها فاقد هرگونه سلول خونی قرمز رنگ و یا هموگلوبین بوده و به این ترتیب هیچ راهی برای انتقال اکسیژن در بدن موجود نیست.

همچنین این نوع ماهی فاقد فلس بوده و پوستی مات و نیمه‌شفاف دارد. حدس زده می­‌شود یخ ماهی همانند دوزیستان، اکسیژن مورد نیاز خود را از طریق پوستش جذب می­‌کند. این ماهی دارای عروق عریض‌تر و تپش قلب بیشتر است که با هر بار پمپاژ خون بیشتری به عضلات می‌­رساند.

  این خون کم‌چگال مزیت بزرگی دارد. در حالی که بیشتر مایعات از جمله خون در هنگام افت دما چسبناک و لزج می‌‌شوند، خون یخ ماهی در این دما به راحتی در رگ‌­هایش جریان دارد.

دانشمندان خون این ماهی را در سرنگ جمع‌آوری کرده‌اند. همانطور که می‌بینید خون این ماهی به دلیل عدم وجود هموگلوبین قرمز نیست و کاملا شفاف است

یخ‌ماهی در دمای کمتر از منفی یک درجه سلسیوس آسیب‌پذیر است. وقتی این ماهی را صید می­‌کنید دچار نوعی بهت شدید می­‌شود و برای نیم ساعت بالا و پایین می‌­پرد. این امر نشان می‌دهد که بدون هموگلوبین نمی‌توان به آسانی از تنش­‌های حاد خلاصی یافت.

  یخ‌ماهی شکارچی حریصی است و از کرم، میگو و دیگر ماهی‌­های موجود در کف دریا تغذیه می‌­کند. این ماهی تنها زندگی می­‌کند و با هم‌نوعان خود سازگاری ندارد.

  در حالی که آب­‌های قطب جنوب به سرعت در حال گرم شدن هستند، باید دید که موجودات این منطقه چگونه با این مسئله کنار خواهند آمد و چه بلایی سر اکولوژی این منطقه خواهد آمد.

منبع:آنا

انتهای پیام/

بازگشت به صفحه سایر رسانه ها