ظریف: خواستار خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای هستیم

خبرگزاری تسنیم ــ "محمد جواد ظریف" وزیر امور خارجه ایران در جمع اعضای کشورهای جنبش عدم‌تعهد و در حاشیه اجلاس بازنگری پیمان عدم‌تعهد که در نیویورک برگزار شد، گفت: ما اعضای عدم‌تعهد بر نقش معاهده عدم‌اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT) به‌عنوان مبنای اساسی رژیم بین المللی خلع‌سلاح هسته‌ای عدم‌اشاعه و ارتقای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای تأکید می‌نماییم. کنفرانس‌های بازنگری NPT در تلاش‌های دسته‌جمعی ما برای کسب اهداف معاهده جایگاه بسیار مهمی دارند. حائز اهمیت است که ما همگی حداکثر اهتمام خود را به عمل آوریم و با تصویب اسناد، معاهده را تقویت کنیم. این اسناد باید منعکس کننده عزم و تعهد اعضای معاهده برای ادامه تلاش با حسن‌نیت در جهت تحقق اهداف NPT باشد.

گروه عدم‌تعهد بر اجرای غیرتبعیض‌آمیز NPT تأکید دارد

وزیر امور خارجه ایران افزود: با این وجود، برای تحقق اهداف NPT و تضمین موفقیت بلندمدت و اعتبار معاهده، اجرای تعهدات پذیرفته شده طبق NPT و همچنین تعهداتی که در کنفرانس‌های بازنگری تقبل شده‌اند یک امر واجب است. در این چارچوب، گروه عدم‌تعهد بر اجرای کامل، غیرتبعیض‌آمیز و متوازن سه محور اصلی NPT تأکید می‌کند زیرا چنین روشی برای تداوم اعتبار و تحقق اهداف معاهده و حفظ نقش آن در صلح و امنیت بین المللی واجد اهمیت فراوان است.

برخی کشورها به‌دنبال نوسازی زرادخانه هسته‌ای خود هستند

ظریف اضافه کرد: پنج سال قبل، کنفرانس بازنگری موفق شد در خصوص یک برنامه اقدام در زمینه خلع‌سلاح هسته‌ای، عدم‌اشاعه هسته‌ای، استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای و اجرای قطعنامه مربوط به ایجاد خاورمیانه عاری از سلاح‌های هسته‌ای به توافق دست یابد، متأسفانه، وضعیت اجرای برنامه اقدام سال 2010 بسیار دلسرد کننده است. کشورهای دارنده سلاح‌های هسته‌ای پیشرفتی در امحای سلاح‌های هسته‌ای‌شان صورت نداده‌اند، از نقش سلاح‌های هسته‌ای در سیاست های امنیتی کشورهای دارنده سلاح‌های هسته‌ای کاسته نشده است. برخی از کشورهای دارنده سلاح‌های هسته‌ای مشغول نوسازی زرادخانه هسته‌ای خود و برنامه ریزی برای تحقق در مورد ساخت کلاهک‌های جدید هسته‌ای هستند.

وی گفت: برخی دیگر از کشورهای هسته‌ای قصد و نیت خود را برای ساخت سامانه‌های جدید پرتاب و حمل سلاح‌های هسته‌ای اعلام کرده‌اند. کشورهای فاقد سلاح هسته‌ای هنوز تضمینی بی‌قید و شرط و به‌لحاظ حقوقی الزام آور مبنی بر عدم استفاده از سلاح هسته‌ای یا تهدید به استفاده از چنین سلاح‌هایی علیه‌شان دریافت نکرده‌اند. انتقال فناوری هسته‌ای همچنان با موانعی روبه‌رو است که هیچ سازگاری با مفاد معاهده ندارند. و نهایتاً هیچ پیشرفتی در کسب جهان‌شمولی NPT در خاورمیانه صورت نگرفته است. این موارد فقط چند نمونه از عدم اجرای توافقات کنفرانس‌های بازنگری 1995، 2000 و 2010 هستند.
حمایت گسترده از اجلاس سطح عالی مجمع عمومی سازمان ملل متحد با موضوع خلع‌سلاح هسته‌ای در سال 2013 و کنفرانس وین با موضوع پیامدهای مخرب انسانی سلاح‌های هسته‌ای در سال 2014 منعکس کننده دغدغه گسترده و رو به تزاید و نیز بی‌صبری ناشی از عدم پیشرفت در حرکت به‌سمت امحای کامل سلاح‌های هسته‌ای است.

از امکان استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح هسته‌ای بی‌نهایت نگران هستیم

وزیر امور خارجه ایران در ادامه سخنرانی خود در جمع اعضای کشورهای جنبش عدم‌تعهد گفت: در داخل جنبش عدم‌تعهد ما خلع‌سلاح بالاترین اولویت را دارد و بار دیگر تأکید می‌کنیم که سلاح‌های هسته‌ای بزرگترین تهدید را متوجه بشریت می‌کند. ما کماکان از امکان استفاده یا تهدید به استفاده از این سلاح‌ها بی‌نهایت نگران هستیم و معتقدیم که امحای کامل آنها تنها تضمین مطلق علیه استفاده یا تهدید به استفاده از آنها است.
در کنفرانس بازنگری NPT در سال 2010، کشورهای دارنده سلاح‌های هسته‌ای خود را متعهد کردند تا پیشرفت ملموس در برداشتن گام‌های منتهی به خلع‌سلاح هسته‌ای را سرعت ببخشند و تعهدات خود تحت ماده 6 این معاهده را انجام داده و به تعهدات بی‌قید و شرط خود برای دسترسی به امحای کامل زرادخانه‌های تسلیحاتی‌شان جامه عمل بپوشانند. ما نگرانی عمیق خود را در خصوص تداوم عدم پیشرفت در اجرای تعهدات و مسئولیت‌های کشورهای دارنده سلاح‌های هسته‌ای اعلام کرده و معتقدیم که این مسئله می‌تواند هدف و منظور معاهده و اعتبار رژیم عدم‌اشاعه را تضعیف نماید.

وی افزود: تصمیم برخی از کشورهای هسته‌ای برای نوسازی سلاح‌های هسته‌ای مایه نگرانی عمیق است. نوسازی سلاح‌های هسته‌ای و وسایل پرتابی آنها کاهش‌های دوجانبه در ذخایر را که تاکنون صورت پذیرفته بی‌اعتبار می‌سازد.
بهبود در وضعیت و ارتقای سلاح‌های هسته‌ای موجود و توسعه سلاح‌های هسته‌ای جدید تعهد کشورهای هسته‌ای در زمان انعقاد معاهده منع جامع آزمایش‌های هسته‌ای را نقض می‌کند و در تناقض با اقدام شماره 1 کنفرانس بازنگری در سال 2010 است که در آن کشورهای هسته‌ای تعهد کردند تا سیاست‌هایی را اتخاذ کنند که مطابق با معاهده باشد و به هدف دستیابی به جهان عاری از سلاح هسته‌ای کمک کند.

خواستار کاهش چشمگیر سلاح‌های هسته‌ای هستیم

ظریف تأکید کرد: ما از همه کشورهای هسته‌ای می‌خواهیم که فوراً برنامه‌های خود را در زمینه سرمایه گذاری برای نوسازی و افزایش طول عمر سلاح‌های هسته‌ای و برنامه‌های مربوطه متوقف نمایند و با یادآوری تعهد کشورها در قالب اقدام 4 برنامه اقدام سال 2010 مبنی بر درخواست کاهش بیشتر سلاح‌های هسته‌ای، قویاً از کشورهای هسته‌ای می‌خواهیم که اقدامات لازم برای کاهش چشمگیر سلاح‌های هسته‌ای به‌منظور تحقق نابودی کامل این سلاح‌ها را انجام دهند.
در این زمینه عدم‌تعهد معتقد است که کاهش در وضعیت عملیاتی و استقرار سلاح‌های هسته‌ای به هیچ وجه جایگزین امحای کامل سلاح‌های هسته‌ای نمی‌باشد. بر همین اساس از همه کشورهای هسته‌ای می‌خواهیم که در کاهش ذخایر خود سه اصل شفافیت، برگشت ناپذیری و راستی آزمایی را لحاظ نمایند.

عدم‌تعهد نگران دکترین نظامی و امنیتی کشورهای هسته‌ای و ناتو است

وزیر امور خارجه ایران اضافه کرد: عدم‌تعهد عمیقاً نگرانی خود را از دکترین‌های نظامی و امنیتی کشورهای هسته‌ای و ناتو اعلام می‌دارد چراکه در آن استفاده یا تهدید به استفاده از این‌گونه سلاح‌ها قابل توجیه است و به‌صورت غیرقابل پذیرشی امنیت خود را بر پایه بازدارندگی هسته‌ای و اتحاد براساس سلاح‌های هسته‌ای گره زده‌اند.
از نظر عدم‌تعهد هرگونه استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح‌های هسته‌ای جنایت علیه بشریت و نقض منشور ملل متحد و حقوق بین الملل بشردوستانه است. در این زمینه ما قویاً خواهان حذف کامل امکان استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح‌های هسته‌ای در دکترین‌های نظامی کشورها هستیم. کشورهای هسته‌ای باید با جدیت اعلام دارند که تحت هیچ شرایطی از سلاح هسته‌ای علیه کشورهای غیرهسته‌ای استفاده نمی‌کنند.
تا تحقق امحای کامل سلاح‌های هسته‌ای، حق مشروع کشورهای غیرهسته‌ای این است که از طریق یک سند غیرقابل الغای حقوقی تضمین‌های مؤثر، جهانی، غیرمشروط و غیرتبعیض‌آمیز دریافت دارند که سلاح هسته‌ای تحت هیچ شرایطی علیه آنها استفاده نخواهد شد. ما نارضایتی خود را از فقدان وجود اراده سیاسی برای بررسی و اعطای این حق مشروع به کشورهای غیرهسته‌ای اعلام می‌داریم.

هرگونه تلاش برای سیاسی کردن آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را قویاً رد می‌کنیم

ظریف در ادامه سخنانش در حاشیه اجلاس بازنگری پیمان عدم‌تعهد گفت: عدم‌تعهد با تأکید مجدد بر موضع اصولی خود در زمینه عدم‌اشاعه به ضرورت اجرای کامل و غیرتبعیض‌آمیز ماده 1 و 2 معاهده تأکید می‌کند. از نظر ما هرگونه اشاعه و اشتراک سلاح‌های هسته‌ای نقض تعهدات تحت ماده 1 و 2 معاهده است. ما از همه کشورهای هسته‌ای می‌خواهیم که نسبت به پذیرش پادمان‌های جامع به‌منظور ارایه اطمینان از پایبندی به تعهدات عدم‌اشاعه‌ای خود اقدام نمایند.
نگرانی‌های اشاعه‌ای باید از طریق توافقات غیرتبعیض‌آمیز، جامع و جهانی که به‌صورت چندجانبه مذاکره شده‌اند، برطرف شوند. اقدامات اضافه بر پادمان‌ها نباید حق کشورهای غیرهسته‌ای معاهده را مورد خدشه قرار دهد.
ما آژانس بین المللی انرژی اتمی را به‌عنوان تنها نهاد ذی‌صلاح در زمینه راستی آزمایی اجرای تعهدات پادمانی کشورها طبق معاهده عدم‌اشاعه به رسمیت می‌شناسیم و اطمینان کامل خود را به آژانس اعلام داشته و قویاً هرگونه تلاش برای سیاسی کردن این نهاد را رد می‌کنیم. در این زمینه عدم‌تعهد به اجرای کامل اساسنامه آژانس و قراردادهای پادمان در جمع‌بندی فعالیت‌های پادمانی تأکید می‌کند.

وی افزود: ما اهمیت جهان‌شمولی معاهده را مورد تأکید قرار می‌دهیم و از غیراعضا می‌خواهیم که به‌عنوان کشور غیرهسته‌ای به معاهده ملحق شده و تأسیسات خود را تحت پادمان آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دهند. همه کشورها باید در این زمینه تلاش نمایند و از اقداماتی که اثرات منفی به‌روی جهان‌شمولی معاهده دارد، خودداری نمایند. در این چارچوب، ما از عضویت فلسطین به‌عنوان یکصد و نود و یکمین دولت عضو معاهده استقبال می‌کنیم.
پایبندی کامل به اجرای قرارداد پادمان آژانس و معاهده پیش‌شرط هرگونه همکاری در زمینه هسته‌ای با کشورهای غیرعضو معاهده است. همه کشورهای عضو باید از هرگونه انتقال فن‌آوری و مواد به کشورهای غیرعضو پرهیز کنند مگر اینکه شرایط فوق الذکر فراهم شود.

هر کشوری از حق مسلم توسعه چرخه کامل سوخت هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز برخوردار است

وزیر امور خارجه ایران اضافه کرد: عدم‌تعهد بر اهمیت اجرای کامل، مؤثر و غیرتبعیض‌آمیز ماده 4 معاهده در زمینه حق مسلم همه اعضا برای توسعه، تحقیق، تولید و استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای بدون تبعیض و مطابق با ماده 1 و 2 معاهده حمایت می‌نماید. این یکی از اهداف اصلی معاهده را تشکیل می‌دهد و همان‌گونه که در این ماده اشاره شده است هیچ چیز در معاهده نباید به‌گونه‌ای تفسیر شود که این حق مسلّم را خدشه‌دار نماید.
هر کشوری در راستای ملزومات ملی خود از حق حاکمیتی جهت تعیین سیاست‌های ملی در زمینه انرژی هسته‌ای از جمله حق مسلم توسعه چرخه ملی کامل سوخت هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز برخوردار است. بنابراین انتخاب‌ها و تصمیم‌های هر کشور در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای باید کاملاً محترم شمرده شود. ما از حق کشورهای عضو در زمینه مشارکت در حداکثر تبادلات ممکن در زمینه تجهیزات، مواد، علوم و فن‌آوری و اطلاعات برای فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای حمایت می‌کنیم.

وی گفت: ما قویاً هرگونه محدودیت در زمینه انرژی هسته‌ای را رد می‌کنیم و خواهان حذف فوری هرگونه محدودیت‌های مطرح در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای از جمله در زمینه صادرات مواد، تجهیزات و فن‌آوری هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز هستیم.
نگرانی‌ها در مورد اشاعه سلاح‌های هسته‌ای به هیچ وجه نباید حق مسلم دولت‌های عضو در زمینه توسعه همه جنبه‌های علم و فن‌آوری هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز بدون هیچ‌گونه تبعیضی، همان‌گونه که در ماده 4 معاهده مقرر گردیده، محدود نماید، به‌خاطر اینکه معاهده چنین محدودیتی را در زمینه انتقال مواد، تجهیزات و یا استفاده از فن‌آوری هسته‌ای ممنوع نساخته است.

اسرائیل تهدید جدی و مستمر علیه امنیت همسایگان و سایر کشورها به شمار می‌رود

ظریف در ادامه سخنرانی خود در جمع اعضای کشورهای جنبش عدم‌تعهد گفت: سران دولت‌ها و حکومت‌های جنبش عدم‌تعهد در نشست سران سال 2012 خود در تهران مجدداً حمایت خود را از ایجاد یک منطقه عاری از سلاح هسته‌ای و کلیه سایر سلاح‌های کشتار جمعی در خاورمیانه مورد تأکید قرار داده و به‌عنوان گامی اولویت‌دار در این راستا، لزوم ایجاد فوری منطقه عاری از سلاح هسته‌ای در خاورمیانه را مورد تأیید مجدد قرار دادند. آنها همچنین از کلیه طرفهای ذی‌ربط خواستند که همه اقدامات لازم و عملی ایجاد این منطقه را به عمل آورند. آنها از اسرائیل نیز به‌عنوان تنها رژیمی که در منطقه به معاهده عدم‌اشاعه نپیوسته و نیت خود را نیز بدین منظور اعلام نکرده است، خواستند تا زمان ایجاد این منطقه عاری، از تملک سلاح هسته‌ای خودداری کرده، بدون هیچ‌گونه تأخیر و پیش‌شرطی به معاهده عدم‌اشاعه پیوسته و فوراً کلیه تأسیسات هسته‌ای خود را تحت پادمان‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دهد و فعالیت‌های هسته‌ای خود را در تطابق با رژیم عدم‌اشاعه انجام دهد. آنها همچنین از داشتن توانایی سلاح هسته‌ای توسط اسرائیل که تهدید جدی و مستمر علیه امنیت همسایگان و سایر کشورها به شمار می‌رود، عمیقاً ابراز نگرانی کرده و اسرائیل را به‌خاطر تداوم توسعه و ذخیره سازی زرادخانه هسته‌ای محکوم کردند. آنها همچنین خواستار منع کامل و کلی انتقال هرگونه تجهیزات، اطلاعات، مواد، تأسیسات، منابع و وسایل هسته‌ای و کمک فنی و علمی در این باره به اسرائیل شدند.

از خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای حمایت می‌کنیم

وزیر امور خارجه ایران گفت: ما، به‌عنوان یک اولویت بالا، مصمم به ادامه اجرای قطعنامه 1995 و برنامه اقدام سال 2010 در خصوص خاورمیانه بوده و قویاً از ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته‌ای در خاورمیانه حمایت می‌کنیم. قطعنامه 1995 خاورمیانه بخشی لاینفک و اساسی از مجموعه تصمیماتی است که با اتخاذ آنها به‌صورت اجماع، تمدید نامحدود معاهده در سال 1995 میسر گردید. این قطعنامه تا زمان تحقق اهداف آن معتبر است.
ما نگرانی جدی خود را از تأخیر طولانی در اجرای قطعنامه 1995 ابراز داشته و از 3 بانی قطعنامه، یعنی آمریکا، انگلیس و روسیه می‌خواهیم که کلیه اقدامات لازم را به کار گرفته و آن را کاملاً و بدون تأخیر اجرا کنند.
ما ضمن یادآوری تصمیم موفقیت آمیز کنفرانس بازنگری 2010 معاهده عدم‌اشاعه در مورد برگزاری کنفرانسی در سال 2012 در مورد ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته‌ای و کلیه سایر سلاح‌های کشتار جمعی در خاورمیانه، از قصور برگزار کنندگان برای تشکیل برنامه ریزی شده آن در سال 2012، عمیقاً متأسفیم. این کوتاهی مغایر روح و نص قطعنامه 1995 در مورد خاورمیانه بوده و در تعارض با توافق جمعی دولت‌های عضو در کنفرانس بازنگری سال 2010 بوده و آنها را نقض می‌کند. ما استدلال‌های ارائه شده توسط برگزار کنندگان کنفرانس برای عدم تشکیل آن طبق مأموریت داده شده به آنها را قویاً رد می‌کنیم.
ما همچنین خواهان پس گرفته شدن کلیه تحفظ‌ها و بیانیه‌های تفسیری یک‌جانبه‌ای هستیم که در تعارض با اهداف و مقاصد پروتکل‌های ذی‌ربط معاهدات ایجاد کننده مناطق عاری از سلاح هسته‌ای ارائه شده‌اند.

وی افزود: گروه ما بر اهمیت داشتن اراده سیاسی مجدد توسط همه کشورهای عضو برای نیل به موفقیت در کنفرانس بازنگری 2015 تأکید کرده و آمادگی خود را برای همکاری سازنده با سایر شرکا به‌منظور نیل به این هدف اعلام می‌دارد. ما معتقدیم که برنامه اقدام سال 2010 ظرفیت این را دارد که کنفرانس بازنگری 2015 با مبنا قرار دادن آن بتواند اجرای معاهده را به‌ویژه در زمینه خلع‌سلاح هسته‌ای و جهان‌شمول شدن معاهده تقویت نماید. ما مصمم هستیم به تلاش جمعی خود برای تعقیب تحقق اولویت‌های عدم‌تعهد در کنفرانس بازنگری 2015، به‌ویژه آغاز مذاکرات در خصوص کنوانسیون جامع منع سلاح هسته‌ای را که توسط قطعنامه 32/68 مجمع عمومی درخواست شده است، ادامه دهیم.

وزیر امور خارجه ایران در پایان گفت: اجازه دهید با همکاری با یکدیگر و توافق در خصوص یک سند نهایی محتوایی جامع، متوازن و عملی، که به‌ویژه در بردارنده تعهدات روشن و زمان‌بندی شده توسط کشورهای هسته‌ای برای امحای کلیه سلاح‌های هسته‌ای خود و وسایل پرتاب آنها باشد، به موفقیت واقعی دست یابیم. فقط چنین سند نهایی است که می‌تواند نوید دهنده امید مشترکی باشد که ما قادر خواهیم بود جهان را از خطر این سلاح‌های غیرانسانی رها ساخته و دنیایی امن‌تر را برای فرزندان خود به ارمغان آوریم.

انتهای پیام/.*1