مطبوعات کودک و نوجوان همچنان در دوران کودکی

به گزارش خبرنگار رسانه خبرگزاری تسنیم، مطبوعات کودک و نوجوان به عنوان بخشی از دسته‌بندی‌های حوزه مطبوعات، از جمله بخش‌های مغفول و شاید فراموش‌شده این حوزه است. این حوزه در دوران بعد از انقلاب اسلامی اوضاعی بهتر از قبل آن داشت اما هنوز هم آنطور که باید و شاید رشد قابل توجهی نداشته و این از تعداد معدود نشریات کودک و نوجوان که هم اکنون منتشر می‌شوند و توانسته‌اند ضمن انتشار مداوم و منظم، مخاطب خود را حفظ کنند، مشخص است.

مطبوعات کودک و نوجوان اما با توجه به اهمیت قشر مخاطب آن از حساسیت زیادی برخوردار است، نسلی که با انواع ابزارهای جدید رسانه‌ای روبرو شده و حالا تنوع آنها دیگر اجازه عرض اندام به مطبوعات کاغذی نمی‌دهد. به غیر از بحث مخاطب، روی دیگر سکه، خود مطبوعات کودک ونوجوان و مشکلاتی است که باعث شده این حوزه به لحاظ کمی و کیفی پیشرفت خوبی نداشته باشد. مشکلاتی از جمله گرانی کاغذ، سیستم نامناسب توزیع مطبوعات، جدی نگرفتن کار در حوزه مطبوعات کودک و نوجوان، قیمت بالای تمام شده برای یک جلد نشریه، عدم جذب آگهی در اینگونه مطبوعات، نبود حمایت دولتی و... که در گفت‌وگو با مدیران مسئول این نشریات به آنها پرداخته شده است.

مطبوعات کودک و نوجوان در بن‌بست قرار گرفته‌ است

فاطمه علی‌بخشی در این‌باره به خبرنگار رسانه تسنیم می‌گوید: مشکل توزیع در این حوزه یکی از مسائل اساسی است که کار را برای مدیران مسئول نشریات کودک و نوجوان سخت می‌کند.

وی ادامه می‌دهد: روزنامه‌های سراسری در کشور علاوه بر حضور در کیوسک‌ها می‌توانند از طریق عقد قرارداد با ارگان‌ها به نوعی مشکل توزیع خود را حل کنند و از طرف دیگر با جذب آگهی می‌توانند برای خود درآمدزایی کنند این در حالی است که مطبوعات کودک به ویژه در بخش خصوصی از این کاستی رنج می‌برند و به نوعی می‌توان گفت در بن‌بست قرار گرفته‌اند.

مدیر مسئول نشریه تخصصی کودک لَدِر معتقد است: نشریات تخصصی در حوزه کودک و نوجوان از حمایت دولتی نیز برخوردار نیستند و رایانه قابل توجهی نیز دریافت نمی‌کنند، لذا فرصت حضور در میان نشریات و رقابت در این حوزه را از دست داده‌اند. علی‌رغم شعارهایی که از سوی مسئولان در خصوص اهمیت حوزه مطبوعات کودک و نوجوان و خوراک فکری آینده‌سازان کشور سر داده می‌شود اما حمایت عملی انجام نمی‌شود.

وی درباره حضور در فضای مجازی و وابسته شدن کودکان و نوجوانان به آن و اقبال کم آنها به نشریات و مجلات کاغذی نیز می‌گوید: با جست وجویی در موتورهای جست‌وجوی اینترنتی مشاهده می‌کنید که به تازگی 10 کتابخانه برتر در دنیا در کشورهای اورپایی تجهیز شدند که بخش کودک و نوجوان نیز دارند لذا بحث دنیای مجازی فرار از مشکل است.

فعالیت در حوزه مطبوعات کودک و نوجوان کار جدی محسوب نمی‌شود

مجتبی سادات نیز در این‌باره معتقد است: به عنوان مدیرمسئول یک مطبوعه خصوصی می‌توانم بگویم دسترسی به مخاطب بسیار دشوار است و با توجه به محل عرضه نامناسب برای مطبوعات کودک و نوجوان این مسئله دشوارتر می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: ابزار رسیدن به مخاطب در این حوزه ضعیف است و در حال حاضر عمده آن از طریق گیشه‌های روزنامه‌فروشی و در کنار آدامس، بیسکویت و آب معدنی صورت می‌گیرد، در صورتیکه برای عرضه محصول فرهنگی نیاز به یک مکان فرهنگی داریم.

مدیرمسئول نشریه کودک نبات می‌گوید: ایراد دیگر مطبوعات کودک و نوجوان که البته خاص این حوزه نیست، کمبود فرهنگ مطالعه بین خوانده‌هاست که حتی اشتراک یک نشریه را کار بیهوده‌ای می‌دانند، در نمایشگاه مطبوعاتی که اسفند سال گذشته در این حوزه برگزار شد در غرفه‌های مطبوعاتی شاهد بودیم که والدین در یک غرفه برای گریم صورت فرزندان خود هزینه می‌کنند اما به طور مثال مبلغ پنج هزار تومان برای یک نشریه کودک را زیاد می‌دانستند و از خرید امتناع می‌کردند.

وی می‌افزاید: البته مشکلات اقتصادی نیز می‌تواند در این حوزه مسئله‌ساز باشد، خانواده‌ها در سبد کالای خود در واقع ضروری نمی‌توانند نان را حذف کنند اما کالای فرهنگی راحت‌تر حذف می‌شود البته مزید بر این دلایل عدم ارتباط گرفتن و توزیع نشریات است که به مسائل اقتصادی مربوط نیست. از سوی دیگر کار در حوزه مطبوعات کاری جدی محسوب نمی‌شود و همین موضوع تبعاتی از جمله محتوای ضعیف، دست دوم شدن این حرفه و از دست دادن مخاطب را به دنبال دارد.

***

این حوزه حتی در نمایشگاه مطبوعات نیز به عنوان خانه خود غریب است و بخش‌های ضعیف و دور از دسترس مخاطب به آن اختصاص داده می‌شود، از سوی دیگر ضعف مالی نیز باعث می‌شود خود صاحبان این نشریات غرفه‌های کوچکتری را اجاره کرده و نتوانند زرق و برق خاصی در آن ایجاد کنند که عملاً مخاطب را به سمت خود جذب نمی‌کند.

اختصاص فقیرترین غرفه‌ها در نمایشگاه مطبوعات به نشریات کودک و نوجوان

مهدی شاگردی در گفت‌وگو با خبرنگار رسانه خبرگزاری تسنیم، در این خصوص می‌گوید: جایگاه مطبوعات کودک و نوجوان در جامعه ما بسیار ضعیف است و این در حالی است که شالوده یک انسان کامل و مفید در دوران کودکی پایه‌گذاری می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: توجه به این حوزه که از مقولات فرهنگی بوده در کشور ما که یک کشور اعتقادی و با حساسیت نسبت به این مقولات است تا حدود زیادی مورد غفلت واقع شده و یکی از دلایل ضعف این حوزه است؛ در این حوزه حتی یک تبلیغ از سوی رسانه ملی به عنوان رسانه‌ای فراگیر پخش نمی‌شود، در سطح شهر نیز تبلیغ برخی برندها و کالاهای غیرضروری دیده می‌شود که نشان‌دهنده اهمیت کم به این حوزه است.

مدیرمسئول نشریه تیزهوشان معتقد است: در مورد این حوزه ذهنیت به درستی جا نیفتاده است چراکه در نمایشگاه مطبوعات نیز هرساله شاهدیم حقیرترین و فقیرترین غرفه‌ها به مطبوعات کودک و نوجوان اختصاص داده می‌شود و علاقه‌مندان باید زمانی را صرف پیدا کردن این غرفه‌ها کنند، مدارس کشور نیز نه حق تبلیغ دارند و  نه همراهی خوب. وزارت ارشاد نیز به عنوان یک متولی در این زمینه حمایت چندانی به ویژه از مطبوعات کودک بخش خصوصی ندارد و ما نیز از درآمد سایر حوزه‌ها برای انتشار مجلات کودک استفاده می‌کنیم چراکه خود فروش مطبوعه سودی ندارد و تکافوی هزینه‌های چاپ و تولید را نمی‌دهد.

کودکان و نوجوانان از مطبوعات کاغذی فاصله گرفته‌اند

محسن قرهی نیز به عنوان یکی دیگر از مدیران مسئول مطبوعات کودک و نوجوان معتقد است: در مورد کودکان به دلیل اینکه انتخاب عموماً از سوی والدین انجام نمی‌شود مسئله با نوجوانان متفاوت است اما متاسفانه گروه سنی 12 تا 18 سال به شدت از مطبوعات کاغذی فاصله گرفته‌اند.

وی ادامه می‌دهد: در سال‌های اخیر انواع ابزارهای تکنولوژیکی، بازی‌های رایانه‌ای و فضای مجازی نوجوانان را به خود مشغول کرده و سبب فاصله این قشر با با نشریات شده است لذا رقابت مطبوعات کودک و نوجوان با ابزارهای مذکور در شرایطی که در نبود این ابزارها نیز رشد خوبی نداشته اند، دشوارتر شده است.                                                            

مدیرمسئول نشریه نیمکت همچنین می‌گوید: متاسفانه حوزه مطبوعات کودک و نوجوان سال های فقیری را پشت سر گذاشته و در نبود یک نشریه پرمحتوی و قوی از سایر ابزارهایی که این قشر با آن سروکار دارد عقب مانده‌اند این در حالی است که زمانی کودکان و نوجوانان برای انتشار کیهان بچه‌ها لحظه‌شماری می‌کردند.                             

وی افزود: یکی از دلایل مهم ضعف این حوزه مسائل اقتصادی و عدم جذب آگهی در مطبوعات کودک و نوجوان است که در نبود حمایت دولتی باعث می شود نشریه توان مالی برای ادامه مسیر نداشته باشد، همین موضوع باعث می شود انتشار نشریه بعضا با تاخیر بوده یا چند ماه منتشر نشود که نتیجه آن از دست دادن مخاطب است.                     

قرهی بیان می‌کند: جذابیت فضای مجازی و شبکه های اجتماعی برای نوجوانان زیاد است و اگر فکری به حال مطبوعات کودک و نوجوان، جذابیت و محتوای آن نکنیم به روزی می رسیم که دیگر چند نشریه‌ای که اکنون منتشر می‌شوند از صحنه مطبوعات حذف خواهند شد.

***

همانطور که پیشتر ذکر کردیم یکی از مشکلات اساسی که مدیران مسئول نشریات کودک و نوجوان در این حوزه مطرح کرده بودند، نبود حمایت دولتی از این حوزه بود، اما معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد به عنوان یک مقام دولتی چندی پیش مطلبی عنوان کرده بود که شاید روزنه امیدی برای فعالان این حوزه باشد.

مطبوعات کودک در اولویت حمایت است

حسین انتظامی در همایش یک روزه بررسی چالش‌های مطبوعات کودک، توجه ویژه به نشریات این حوزه را یکی از اولویت‌های مهم معاونت مطبوعاتی در سیاستگذاری‌ها عنوان و مطرح کرده بود: به دلیل نقش موثری که نشریات این حوزه بر کودکان و نوجوانان کشور دارد از ابتدای سال 93 در بسته‌های حمایتی وزارت ارشاد به موضوع مطبوعات کودک و نوجوان توجه ویژه‌ای شد.

وی تشکیل انجمن مطبوعات کودک و نوجوان کشور را حرکتی مطلوب در جهت توسعه نشریات این حوزه مطرح و اظهار امیدواری کرده بود که این تشکل با آسیب‌شناسی‌هایی که انجام داده به آفتی که بسیاری از تشکل‌ها به آن گرفتار می‌شوند مواجه نشود.

***

حال باید دید با توجه به اینکه یک مقام مسئول حوزه مطبوعات کودک و نوجوان، این حوزه را به عنوان یکی از اولویت‌ها در سیاستگذاری مطرح می‌کند آیا در عمل حمایت‌های لازم برای جان گرفتن آن انجام می‌شود یا اینکه در رقابت با تکنولوژی‌های جدید کودکان و نوجوانان به مرور زمان و برای همیشه با نشریات کاغذی خداحافظی می‌کنند.

انتهای پیام/