جنتی: مالکیت ادبی و هنری در زمره موضوعات کلان سیاسی و حاکمیتی است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، پنجمین همایش ملی حقوق مالکیت ادبی، هنری و حقوق مرتبط با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر دادگستری، «آنه‌لیر» معاون دبیرکل سازمان جهانی مالکیت فکری با موضوع حمایت بین‌المللی از آثار ادبی و هنری صبح امروز در تالار وحدت برگزار شد.

جنتی در ابتدای سخنان خود گفت همانگونه که از عنوان همایش معلوم است ،این همایش درصدد است تا به مبانی و چگونگی حمایت بین‌المللی از آثار ادبی هنری بپردازد، اما آنچه پیش از همه لازم می‌دانم بگویم این است که بحث مالکیت ادبی و هنری تنها یک بحث حقوقی نیست؛ بلکه این موضوع از حیث اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی نیز حائز اهمیت فوق‌العاده است؛ لذا باید آن را در زمره موضوعات کلان سیاسی و حاکمیتی تلقی کنیم و بر این اساس اتخاذ تصمیم در این زمینه به تمامی قوا و دستگاه‌های کشور مربوط می‌شود.

وی ادامه داد: ما امروز نسبت به مسئله الحاق و یا عدم الحاق به کنوانسیون برن که اصلی‌ترین مرجع بین‌المللی در حوزه کپی‌رایت محسوب می‌شود، نفیاً و یا اثباتاً نظری نمی‌دهیم و هدف اصلی این همایش هم این نیست. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی حقوق مالکیت ادبی هنری و حقوق مرتبط در کشور بیشتر از بعد حقوقی و فرهنگی به قضیه نگاه می‌کند. البته با این توضیح که حتی در بعد فرهنگی نیز تنها تصمیم‌گیرنده نیست؛ زیرا همچنان که مقام معظم رهبری فرمودند فرهنگ اختصاص به یک دستگاه و بخش ندارد. متعلق به همه است و همه در برابر آن مسئولیت دارند. در هر حال آنچه مهم است این است که اعلام کنیم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در چند سال اخیر با اقدامات مختلف از جمله برگزاری همایش‌های کاملاً تخصصی در حوزه کپی‌رایت، عزم خود را برای حل یا کمک به کشف راه حل برای موضوعات و چالش‌های این حوزه جزم کرده است. 

وی ادامه داد: در طول 20 ماه گذشته که من تصدی این وزارتخانه را برعهده دارم، بارها در جلسات مختلف با اصحاب و صنوف مختلف فرهنگی هنری استمداد و گله و درد دل آنان را به دلیل نقصان زمینه‌های حمایتی از تولیدات فرهنگی و هنری آنان شنیدم. بارها شاهد بودم که پدیدآورنده‌ای که بخشی از عمر خود را صرف خلق یک اثر بدیع و ابتکاری کرده اثر فکری‌اش به دلیل مشکلات و محدویت‌های که جهت احقاق حق با آن مواجه شده مورد تعرض قرار گرفته و هستی خود را برباد رفته می‌داند و انگیزه خود را برای خلق آثار جدید از دست داده است. بارها دیده و شنیده‌ام که پدیدآورندگان برجسته که آثارشان نه تنها در ایران بلکه در خارج از کشور نیز شناخته شده است برای اینکه امکان حمایت از اثرشان در کشورهای مختلف به دست آورند، اقدام به انتشار اولیه اثر در خارج از کشور کرده و سپس به انتشار آن در ایران پرداخته‌اند.

جنتی یادآور شد: مکرراً با ناشرانی مواجه شدم که کار خوب به بازار ارائه می‌دهند و با پرداخت حق ترجمه آثار خارجی به ترجمه اثر می‌پردازند و ترجمه‌ای سطح بالا که دست کمی از اثر اصلی ندارد را راهی بازار می‌کنند. ولی بعد از مدت کوتاهی بازار نشر با سیری از ترجمه‌های سطح پایین همان اثر از سوی ناشران و مترجمانی که از عدم حمایت آثار خارجی سوء استفاده می‌کنند و به قیمت پر کردن قفسه‌های کتابفروشی‌ها یا جیب خود توجهی به کیفیت اثر ندارند، مواجه شده و می‌شوند. بی‌آنکه بتوانند با تمسک به قانون حقوق تضییع شده خود را جبران کنند. بارها با تولیدکنندگان فیلم‌های سینمایی و آثار موسیقایی مختلفی روبرو شده‌اند که از نمایش و عرضه آثارشان بر روی شبکه‌های فارسی زبان خارجی اجازه و پرداخت حق پخش آن گله‌مند بودند.

وزیر ارشاد در بخش دیگری از سخنان خود گفت: به دلیل نبود امکان حمایت بین‌المللی از آثار ادبی هنری و همچنین سرازیر شدن سیل عظیمی از آثار غیرمجاز خارجی به کشور، صنایع خلاق و کارآفرین و فرهنگساز کشورمان وضعیت مناسبی ندارند و بسیار کم‌رونق و یا نزدیک به رکودند. می‌توان صنعت تولید بازی‌های رایانه‌ای را در این خصوص مثال زد. طبق اطلاعاتی که از سوی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای ارائه شده، در حالی که ایران ظرفیت بالایی برای تولید بازی‌های خوب و ارزشی حتی قابل رقابت با بازی‌‌های خارجی را دارد، اما به دلیل وفور بازی‌های رایانه‌ای خارجی که از حیث قیمت بسیار ارزانتر از بازی‌های تولید داخل هستند بازی‌های ایرانی نتوانسته‌اند به طور شایسته جایگاه خود را در میان مصرف‌کنندگان باز کنند.

وی ادامه داد: وضعیت طراحان فرش ایران که هنرشان از دیرباز زبانزد عام و خاص بوده است از این هم اسف‌بارتر است. امروزه به دلیل کپی‌های متعددی که توسط کشورهای دیگر از هنر آنها می‌شود این هنرمندان بی‌نظیر کمر خم کرده‌اند. این معضلات و صدها مشکلات دیگر هشدار می‌دهد که برای حل این مشکل، برای احیای هنر ایرانی و جلوگیری از روال تدریجی آن و تقویت انگیزه در هنرمندان و صاحبان فکر و برای خلق آثار بدیع اندیشه باید کرد. عاقلانه نیست که در زمینه حفظ و احیای فرهنگ و هنر ایرانی اسلامی‌مان چنان تأخیر کنیم که همچون دریاچه ارومیه و تالاب گاوخونی پس از فوت فرصت‌ها، برای احیا و بازیابی آنها سرمایه‌های میلیاردی هزینه کنیم. چرا نباید قبل از انحطاط به ارتقای آنچه داریم بیندیشیم؟ به نظر من راه حل این مشکلات واضح است.

وزیر ارشاد افزود: مسلماً مرزها را که نمی‌شود بست و جزیره‌ای عمل کرد. حتی با فرض آنکه بتوان مرزهای جغرافیایی را هم مسدود کرد که امروز عصر ارتباطات، اینترنت و فضای مجازی است که مرز نمی‌شناسد، دیگر به هیچ وجه امکان جلوگیری از مبادلات فکری و فرهنگی وجود ندارد. تنها راه چاره توسل به چارچوب‌های قانونی، بین‌المللی است که می‌توان چتر حمایتی بر سر پدیدآورندگان آثار گسترانید. بی‌تردید پذیرش قوانین بین‌المللی که در قالب معاهدات و کنوانسیون‌ها شکل می‌گیرند در عین حال که ما را منتفع می‌کنند تعهداتی هم برای کشور ایجاد می‌کنند. اما آنچه مهم است این است که میان منافع و مضار مقایسه کنیم. ببینیم چه به دست می‌آوریم و چه از دست می‌دهیم. پی بردن به این امور مستلزم انجام پژوهش‌های بنیادین است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خود را موظف می‌داند که همانگونه که در کارآمد کردن قوانین داخلی در حوزه کپی‌رایت و حقوق مرتبط عزم راسخ دارد، با انجام پروژه‌های تحقیقاتی در زمینه الحاق به معاهدات موجود در این حوزه آثار و تبعات آن را بررسی کند. با بررسی معایب و مضار آن برای حل و فائق آمدن بر آنها چاره‌اندیشی کند و هر چه سریعتر بسترهای مستحکمی برای زمان بعد الحاق ایجاد کند. 

وی ادامه داد: اما همانگونه که در ابتدای سخن اشاره کردم به دلیل آثار مختلفی که الحاق به کنوانسیون حوزه کپی‌رایت در پی خواهند داشت، هرگونه تصمیم در این زمینه مستلزم به کارگیری خردجمعی و کسب اتفاق نظر متولیان و خالقان آثار است. به هر حال لازم می‌دانم به پدیدآورندگان آثار ادبی هنری و دارندگان حقوق این آثار اعلام کنم که برای ایجاد مبانی حمایت بین‌المللی از آثارشان تا حد ممکن به یاری خداوند تلاش خواهیم کرد. تا وصول نتیجه از پای نخواهیم نشست. این همایش نیز بی‌تردید فرصت مغتنمی است که نظرات متخصصان حقوقی در این زمینه مطرح  گردآوری شود. تا در کنار نتایجی که از پژوهش‌هایی که این وزارتخانه نسبت به آثار و تبعات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی الحاق به کنوانسیون برن در دست انجام دارد، بتوانیم چشم‌اندازی معقول و منصفانه از آن به سایر دستگاه‌ها و مراجع تصمیم‌گیرنده در خصوص مسئله الحاق ارائه دهیم.

جنتی در پایان سخنان خود از خانم آنه‌لیر، حجت‌الاسلام پورمحمدی وزیر دادگستری و دست‌اندارکاران برگزاری این همایش تشکر کرد.

انتهای پیام/