کدام تحریم‌ها در توافق لغو می‌شود؟


خبرگزاری تسنیم: یک کارشناس مسائل هسته‌ای گفت: قرائن و شواهد موجود نشان می‌دهد، هم ایران و هم گروه پنج به علاوه یک مصمم و به دنبال حل مسئله هسته‌ای به صورت برد-برد هستند.

به گزارش گروه "رسانه‌ها" خبرگزاری تسنیم، دور پایانی مذاکرات برای نگارش متن توافق جامع در نیویورک برگزار شد و بعد از وقفه‌ای یک هفته ای، قرار است سه شنبه آینده در وین این گفتگوها از سر گرفته شود. مسئله‌ای که هم اکنون در آغاز مراحله اولیه نگارش متن توافق در کانون توجه طرفین و رسانه‌ها قرار دارد، موضوع تعلیق تحریم‌ها و جدول زمانبندی است که قرار شده طرفین بر سر آن توافق کنند. سید عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده ایران در آخرین اظهارنظرش در این باره به رسانه‌ها گفت: "وقتی نگارش متن توافق پایان یابد، روزی را برای اجرایی شدن آن تعیین می کنیم. آن روز حتما باید همه تحریم ها علیه ایران لغو شود. مذاکرات کنونی نیز بر همین اساس در جریان است. توافقات کلی شده و در حال بحث بر سر جزییات و نگارش ان هستیم".

با این حال، هنوز پرسش‌های متعددی پیرامون ماهیت تحریمها باقی است. سوالاتی از این دست که: "کدام بخش از تحریمها تعلیق می‌شود؟ آیا قطعنامۀ شورای امنیت به معنای تعلیق کل تحریمهاست و یا اینکه تنها بخشی از آنها را شامل می‌شود".  تا به اینجای کار، مذاکره‌کنندگان اطمینان داده اند که متن توافق جامع" آهسته و پیوسته" در حال پیشرفت است؛ اما به هر روی برای اطلاع از چند و چون تحریمها و زمان تعلیق آن تا موقع نهایی شدن پیش‌نویس توافق باید منتظر بود.

برای اطلاع از ماهیت تحریم‌ها و جزئیات آن گفتگوی مفصلی با حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل هسته‌ای داشتیم. بهشتی پور که به آینده مذاکرات بسیار خوش‌بین است، می گوید: شواهد و قرائن گویای آنست که طرفین به توافق برد- برد نزدیک شده اند. مشروح گفتگو را در ادامه می خوانید:

 

تحریم ها در روند مذاکرات به چه صورت برداشته خواهد شد؟ آیا بر اساس بیانیه سوئیس خواهد بود؟

برداشته شدن تحریم‌ها به طور صحیح مطرح نشده است. در ابتدای بیانیه سوئیس پارگراف دوم به صراحت آمده کلیه تحریم ها لغومی شود اما به صورتی بیان شده که می‌توان گفت یک هدف است. اما باید روش و طریقه قانونی رسیدن به این هدف در مذاکرات آتی به صورت دقیق روشن شود.

تحریم‌ها از لحاظ منشاء صادر کننده تحریم به چهار دسته تقسیم می شوند: اول تحریم هایی که شورای امنیت سازمان ملل وضع کرده است که در چهار قطعنامه از هفت قطعنامه مشخص شده اند. همین تحریم ها مبنایی برای صدور تحریم های فرا قطعنامه ای از سوی اتحادیه اروپا شده است. که نوع دوم تحریم ها محسوب می شوند .

در بیانیه سوئیس آمده که کلیه تحریم های اقتصادی و مالی اتحادیه اروپا بعد از توافق لغو خواهد شد. اما چگونه و ظرف چه مدتی اجرایی می شود مشخص نشده است. به باور من در مذاکرات جاری تا تیرماه آینده این روند کاملا مشخص خواهد شد.

نوع سوم تحریم‌ها توسط کنگره آمریکا وضع شده که ده مورد را شامل می شود: این ده مورد فرا قطعنامه ای است و تنها توسط خود کنگره آمریکا قابل لغو شدن است اما رئیس جمهور آمریکا اختیارات قانونی دارد تا اجرای این تحریم ها را به مدت محدودی تا سقف 120 روز به حالت تعلیق در بیاورد. قرار است سنا درباره اعمال این اختیار رئیس جمهورآمریکا در یک لایحه پیشنهادی تصمیم گیری کند.

نوع چهارم تحریم ها، با دستور مستقیم رئیس جمهور به وجود آمده است که 18 مورد را شامل می شد که سه مورد آن بعد از ژنو لغو شد و اکنون 15 مورد دیگر از آن مانده است. این نوع تحریم ها هم فقط با دستور مستقیم رئیس جمهور قابل لغو است.

در بیانیه سوئیس بحث لغو تحریم ها ی آمریکا مطرح نشده بلکه به حالت تعلیق در آمدن آن مطرح شده تا ایران به تعهدات خودش عمل کند. ظاهرا قرار است پس از تائید راستی آزمایی از سوی آژانس بین المللی انرژی هسته ای، این نوع تحریم‌ها بویژه تحریم‌های ثانویه یعنی تحریم شرکتهایی که با ایران معامله می کنند و با طرف آمریکایی هم داد وستد دارند، اجرای آن  به حالت تعلیق در می‌آید.

لغو یا تعلیق تحریم‌ها در نهایت باید در مذاکرات آتی به صورت دقیق مشخص شوند. به نظر می رسد در نهایت اعلام خواهد شد تحریم ها لغو می شوند، بعد جدول زمان بندی برای اجرای آن ارائه می گردد.
- از این 28 نوع تحریم 5 تای آن، مربوط به مسائل هسته‌ای بوده است و در مذاکرات لوزان قرار بر این شد که تحریم های ناشی از مسائل هسته‌ای لغومی شود. بنابراین اینها 5 نوع تحریم را لغو می کنند نه همه تحریم ها.

ظاهر این استدلال کاملا درست است، اما باطن این استدلال از نظر من به این شرح است:
1- پایه تحریم‌ها بر اساس  شش قطعنامه شورای امنیت وضع شده است اما امریکا تحریم هایی را خارج از قطعنامه ها به صورت فرا قطعنامه ایی علیه ملت ایران وضع کرده است. بنابراین اگر کلیه قطعنامه های تحریمی شورای امنیت یکجا لغو شود و تنها برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به "برجام" در ذیل قطعنامه بیاید مبنای حقوقی تحریم ها فرو می‌ریزد.

2- آمریکا به بهانه های واهی از جمله حمایت ایران از تروریسم، نقض حقوق بشر و دست آخر برنامه صلح آمیز هسته‌ای کشورمان این دست از تحریم‌ها را با اتکاء به قطعنامه های شورای امنیت علیه ما وضع کرده است. اگر طرف آمریکایی بپذیرد که خودش قطعنامه ها را لغو کند، دیگر نمی توان گفت جمله بیانیه سوئیس که تحریم های مرتبط با مسائل هسته ای را صرفا به پنج مورد (دو مورد کنگره و سه مورد دستور رئیس جمهور) محدود کرده است؛ زیرا اساس اقدام هایی که علیه ایران از تیرماه 1391 سازمان دهی شد، سیاسی است و بهانه آن روند مذاکرات بی نتیجه در بغداد و  مسکو بود.

3- آمریکا اگر توانست کانادا، اتحادیه اروپا، ژاپن، کره جنوبی و استرالیا را با خود همراه کند، بخاطر نوع موضع گیری ایران در آن زمان بود و همچنین مبنایی که قطنامه هایی ناعادلانه علیه ایران فراهم ساخته  بود. پس بنابراین اگرآن قطعنامه ها لغو شود پایه آن چیزی که امریکا براساس آن جبهه مشترک علیه ایران تشکیل داده است از بین می رود.

 

 اگر واقع بین باشیم امریکا چاره ایی جز این ندارد که کل تحریم هایی را که علیه ایران با اقدام سیاسی بصورت یکجا وضع کرده، به حالت تعلیق در بیاورد؛ در مرحلۀ بعد پس از آنکه ایران اقدام های اجرایی را انجام داد و به تائید آژانس رسید به تدریج در ظرف یک محدوده زمانی از حالت تعلیق به لغو  قطعی تبدیل شود. بویژه آنکه مجلس شورای اسلامی قاعدتا زمانی پروتکل الحاقی را تصویب خواهد کرد که از لغو  همه تحریم ها توسط کاخ سفید و کنگره مطمئن شده باشد.

منتقدین بیانیۀ لوزان می گویند اگر این تحریم ها امروز لغو شد و فردا به بهانه واهی دیگر مجددا اجرا شد آنوقت چه باید کرد؟

من باید به دوستانی که نگران هستند و این نگرانی ها را مطرح می کنند  عرض کنم که:

نفی این موضوع مسئله اصلی را ثابت نمی کند. یعنی به فرض آنکه ممکن است آمریکا و متحدانش بعدها به بهانه های واهی دیگری باز هم تحریم هایی را علیه ایران درنظر بگیرند، نمی توان روند منطقی کنونی را زیر سئوال برد؛ زیرا چه ما با طرف مقابل به توافق برسیم چه نرسیم اگر قرار است آنها از این اهرم فشار علیه ما بهره بگیرند این کار را می کنند. به همین دلیل ایران سعی دارد ضمن انجام مذاکرات در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی بکوشد تا این حربه دشمن را کم اثر و یا بی اثر کند. زیرا ایران در اصل از طریق انجام مذاکرات می‌خواهد بهانه را از دست طرف مقابل بگیرد. یعنی ایران با پذیرش کنترل ها و نظارت ها و محدودیت های قانونی، مجموع اقداماتی را انجام می دهد که آنها بهانه تحریم کشورمان را در مسائل هسته ایی نداشته باشند و نتوانند ادعا کنند ایران دنبال تولید سلاح هسته ای است.

سیاست مهار دوگانه آمریکا انجام مذاکرات هوشمندانه برای گرفتن بهانه از دست آنها از یکسو و انجام مجموع اقداماتی در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی است. بردن کشور به سمت اصلاح ساختار مدیریتی، و افزایش بهره وری و جلوگیری از هدر رفتن منابع است.  در واقع  کشور را باید به گونه ایی اداره کنیم که بر فرض اگر فردا روزی تحریم های جدید وضع شد بتوانیم به راحتی با آنها مقابله کنیم. نباید از ترس اینکه فردا روز ممکن است تحریم های جدید وضع شود، توافق را به انجام نرسانیم. نباید از موضع ضعف با دشمن برخورد کنیم.

در آخر خطاب به دوستانی که می گویند هیچی از دست آورد هسته ایی باقی نمانده است بگویم: ما خودمان را خلع سلاح نکرده‌ایم، هر زمانی که دشمن زیر توافق زد ما هم بر خلاف توافق به وضعیت قبل بازگشت می کنیم.

مثلا سانتریفیوژها را  که باز می کنیم و در انبار قرار می دهیم آن گونه نیست که دیگر قابل استفاده و نصب دوباره باشد. دانشمندان هسته ایی ما علی رغم کارشکنی ها تحقیق و توسعه خودشان را ادامه خواهند داد. دوستانی که منتقد سرفصل تحریم ها هستند، تنها نقد می کنند آنها هیچ برنامه‌ای را برای جایگزینی معرفی نمی کنند، فقط بر روی ملاحظات تاکید می کنند. واقعیت این است که طرف مقابل، باید این تحریم ها را لغو کند. فرمول لغو این تحریم ها خیلی مهم است.


این مسئله برای مردم مهم است که بدانند  ایا تحریم ها  یک شبه لغو می شوند؟ یا نه؟ مثلا اینکه آیا تحریم های اقتصادی و مالی لغو می شود؟ و یا اینکه تحریم هایی که مثلا مربوط به تجهیزات و تسلیحات هسته ایی هستند ؟ 

 این مراحل را باید بررسی کنیم که سه ماه اینده چه راهکاری برای این تحریم ها می توان پیدا کرد. آنها برای اینکه این تحریم ها را علیه ایران وضع کنند 6 سال وقت گذاشتند پس کاملا مشخص است وقتی وضع آن 6 سال طول کشیده به همین راحتی هم نمی شود انتظار داشت یک شبه تحریم ها برداشته شود. این طور نیست که یک شبه صادر شوند و یک شبه برداشته شوند.

تحریم های ایران از نظر گستردگی و شمول آن در تاریخ جهان بی سابقه بوده است. باید در سه ماه آینده بررسی و مشخص کنند که چه اقداماتی را برای چگونگی برداشتن تحریم ها انجام دهند، به نظر من ما تضیمن های کافی و متناسب با لغو تحریم ها داریم. اقداماتی که لازم است انجام دهیم مثل اکسید کردن ذخایر اورانیوم، زمانبر است همچنین جمع آوری سانتریفیوژها نیز یک شبه انجام نمی شود. کارهایی که آنها انجام می دهند با طرف مقابل متقابلا صورت خواهد گرفت. همانطور که گفتم می شود حدس زد لغو تحریم ها در یک روز اعلام شود اما جدول اجرایی آن در یک محدوده زمانی بین مثلا سه تا شش ماه اجرایی شود.


قانون جدید کنگره تا چه میزان در توافق سه ماه آینده نقش خواهد داشت؟

در قانون اساسی آمریکا اختیارات کنگره در مقایسه با اختیارات رئیس جمهور محدود است. بنابراین اگر اراده واقعی در آمریکا برای لغو تحریم ها باشد رئیس جمهور می تواند اقدام های کارشکنانه  کنگره را کنترل کند.
اما قانونی که کنگره تصویب کرده بدین گونه است: ظرف سی روز توافق بررسی شود و آنها اعلام نظر کنند که آیا کنگره تحریم ها را لغو خواهد کرد یا نه.

اصولا چرا اوباما قانون کنگره را پذیرفت؟ مگر نگفته بود لایحه پیشنهادی را وتو خواهد کرد؟


اوباما در این زمینه به کنگره هشدار داده بود و گفته بود هر قانونی که روند مذاکرات را به شکست بکشاند وتو خواهم کرد. حالا چرا تغییر رویکرد داد، چون اعضای کنگره هم شرط های خود را برای توافق با ایران پس گرفتند و اوباما هم از اینکه یک وحدت بین دموکراتها و جمهوریخواهان در سنا بدست آمد استقبال کرد.

چه شرط هایی بود؟

آنها در طرح خودشان شرطی که برای ایران گذشته بودند: یکی به رسمیت شناختن اسرائیل و دیگر اینکه ایران متعهد شود که از تروریسم دفاع نخواهد کرد. که این یک دروغ محض علیه کشورمان است. دروغی که خود آمریکایی ها هم باور دارند که این اتهام دروغی بیش نیست. شرط دیگر این بود که اوباما توافق را با ایران حتما به تائید کنگره برساند.

 زمانی که این شروط از لایحه کنگره حذف شد، اوباما هم پذیرفت که لایحه را وتو نکند، زیرا رئیس جمهور آمریکا به آنها هشدار داده بود که این شروط سنگ اندازی در مذاکرات است به واقع شما خواهان شکست مذاکرات هستید. اما مجلس سنا تا کنون به این لایحه رای نداده است اما چون بدون رأی مخالف در کمیته روابط خارجی سنا تصویب شد به احتمال زیاد در جلسه عمومی هم رأی خواهد آورد.

کنگره چی بدست آورد؟


 یکی اینکه رئیس جمهور مصوبات کنگره را درباره تحریم های ایران به حالت تعلیق در نیاورد. دوم آنکه سنا بتواند حداکثر ظرف سی روز نظر خود را در باره لغو تحریم ها بدون وتوی رئیس جمهور اعلام کند. در واقع کنگره نقش بیشتری در بازی بدست آورد و همه موفقیت احتمالی به نام دموکراتها نوشته نمی شود بلکه جمهوریخواهان هم سهم می برند.

این توافق به زیان ایران است یا به نفع ما ؟


از نگاه ایران این مساله مشکل داخل امریکا است که باید خودشان حل کنند. آنها متعهد به اجرا " برجام " هستند. بویژه آنکه این برنامه ذیل قطعنامه شورای امنیت قرار می گیرد و برای همه کشورهای عضو سازمان ملل از جمله آمریکا لازم الاجراء خواهد شد.  در چنین فرضی اگر کنگره بخواهد ساز مخالف کوک کند در انزوا قرار می‌گیرد زیرا هم کاخ سفید توافق را قبول کرده و هم متحدان آمریکا در اروپا بنابراین مخالفت کنگره تاثیر تعین کننده ای نخواهد داشت.

در این میان چرا منتقدین با اجراء پروتکل الحاقی مخالف هستند؟

منتقدین محترم طوری از پروتکل تعریف می کنند که انگار فقط جمهوری اسلامی ایران میخواهد این پروتکل را اجرایی کند! به سایت آژانس انرژی اتمی رجوع کنید، در بخش پروتکل الحاقی گزاش شده است که  148 کشور دنیا این پروتکل را امضا کرده اند. ایران هم یکی از این کشورها است.

از میان این 148 کشور عضو آژانس بین المللی انرژی هسته ای  123 کشور از سوی مجالس کشورهایشان مهر تایید گرفته اند و آن را اجرایی هم کرده اند. ایران هنوز از مجلس محترم تاییدیه دریافت نکرده است. نباید فکر کنیم که ما کشوری جدا از بقیه هستیم وقتی نگاه به لیست کشورهای می کنیم در می یابیم که کشورهایی نظیر امریکا، چین، انگلیس، روسیه، فرانسه، آلمان و اکثر کشورهای مهم و تاثیرگذار در جهان همه پروتکل رو امضا و اجراء کرده اند. بنابراین اگر مجلس شورای اسلامی پس از اجرای کامل تعهدات طرف مقابل پروتکل الحاقی را تصویب کرد، ایران هم  یکی از این کشورها محسوب خواهیم شد.

 

کمی درباره عدم انتشار فکت شیت برایمان بگویید؟


فکت شیت باید یک سری فکت و استدلال از آنچه که ایران در نظر دارد ارائه کند. اگر ایران این فکت ها و استدلال های خودش را منتشر نکرده است تنها به این دلیل است که نمی خواهد سیاست غلط آمریکا را تکرار کند. اگر ایران همان کاری را که امریکا انجام می دهد تکرار کند یعنی گزارشی از حقیقت و دروغ را مخلوط کند و بگوید این فکت شیت است، دیپلماسی کشور فردا باید در پیشگاه مردم جوابگو باشد.
بنابراین ایران نمی تواند از این شیوه استفاده کند، اگرهم حقیقت را بگوید مشت سیاسی خود را برای دشمن باز کرده است. زیرا که ایران همچنان در حال مذاکره است، پس نباید فکتی منتشر کند، یعنی آن خواسته های حداکثری را اگر مطرح کند عملا به طرف مقابل کف و سقف انتظارات خود را بیان کرده است که کجا هست. به نظر من دستگاه دیپلماسی به دلیل این ملاحظات فکت شیت را منتشر نکرده است واین تصمیم درستی است.

رهبر معظم انقلاب که سخنان ایشان فصل الخطاب است با اشاره به موضوع فکت شیت آمریکایی ها در سخنرانی با مداحین اهل بیت، به صراحت بیان کردند که آمریکایی ها در فکت شیت خود حقیقت و دروغ را مخلوط کرده اند و آنجا بود که حقه بازی آنها نمایان شد. زیرا که دو ساعت بعد از اتمام مذاکرات دولت آمریکا فکت شیت را ارائه داد! پر واضح است که این گزارش از قبل آماده بوده است چه طور می شود که به این سرعت ارائه شود؟ حقه آنها زمانی مشخص شد که وقتی با این سرعت گزارش خوانده میشود پیداست که در زمان مذاکره انها مشغول نوشتن فکت شیت بوده اند.

طرف ایرانی دلیلی برای انتشار گزارش ندارد. به چه دلیل منطقی باید این کار را بکند؟ وقتی می تواند بعد از تیرماه گزارش کامل را منتشر و اعلام کند درباره این موضوعات به توافق رسیده ایم. البته ممکن است باز هم به صورت بیانیه منتشر شود که در آن صورت ممکن است منتقدین در مورد این موضوع هم بگویند احتمالا متن فارسی با متن انگلیسی متفاوت است!

همچنانکه درباره بیانیه سوئیس هم عرض می کنم به سایت اتحادیه اروپا رجوع کنند و متن کامل بیانیه را به یک کارشناس رسمی دادگستری بدهند تا ترجمه رسمی و دقیق از نظر فنی و حقوقی شود. وقتی ترجمه وزارت خارجه را قبول ندارند از یک کارشناس و مترجم رسمی دادگستری بخواهند که این بیانیه را بار دیگر ترجمه کند در این صورت دیگر لازم نیست به انگلیسی برای فارسی زبانان با تلفظ غلط بخوانند.

 

تحلیل شما از واکنش‌های منطقه‌ای در قبال توافق چیست؟ به نظر شما ایا اسرائیل در این چند ماه آینده دست روی دست خواهد گذاشت؟


به حول قوه الهی موانع موجود را برخواهیم داشت. موانعی که اسرائیلی ها با همه امکانات دیپلماتیک و رسانه ای سد راه مذاکرات و ملت ایران قرار می دهند. موانعی مثل لابی کنگره با اتحاد و پشتیبانی مردم ایران و مدیریت عالی رهبری، بی نتیجه خواهد ماند.


در حال حاضر قرائن و شواهد موجود نشان می دهد، هم ایران هم گروه پنج به علاوه یک به دنبال حل این مساله بعد از دوازده سال به صورت برد-برد هستند. یعنی دو طرف احساس پیروزی داشته باشند نه برد یک طرفه که می شود همان توافق یک طرفه.

اقدام روسیه بعد از بیانیه لوزان، درباره موشک های اس 300 را چه طور ارزیابی می کنید؟

هیچ ربطی به تحریم ها و مذاکرات ندارد. کلا بعضی از تحلیلگران ظاهرا علاقمند به تئوری توطئه هستند. وقتی روسیه اس 300 را نا حق و ناروا تحویل نداد، گفتیم روسها توطئه کردند. و حالا هم که می خواهند گذشته تلخ را با یک اقدام صحیح جبران کنند باز هم می‌گویند بوی توطئه می آید!! 

در سال 2010 که مدودوف رئیس جمهور وقت روسیه قراداد فروش اس300 را به ایران به حالت تعلیق درآورد. موضوع از این قرار بود، که روسها به بهانه صدور قطعنامه تحریمی 1929 گفتند این سلاح دفاعی را نمی توانند در اختیار ایران بگذارند که این ادعا خلاف بود زیرا موشک اس300 هیچ جنبه تهاجمی ندارد و امکان حمل کلاهک های هسته ای مورد ادعای غرب را هم ندارد . در واقع آنگونه که نشریات غربی و روسی بعدها افشاء کردند، معامله ایی بین روسیه با آمریکا و اسرائیل شده بود که در ازای دریافت هواپیماهای بدون سرنشین از اسرائیل، روسیه این توافق را که می توانست توان دفاعی ایران را در برابر تهاجم احتمالی هواپیماهای آمریکایی و اسرائیلی افزایش دهد، بگیرند.

اکنون با دستوری که پوتین داده است و من امیدوارم اجرایی شود. با اینکه دستور مستقیم از طرف شخص رئیس جمهوری روسیه هست  باز عده ای می گویند این هم یک توطئه است! این که نمی شود هم تحویل نگرفتن این محموله را بگوییم توطئه هم گرفتن آن را! باید اول تکلیف این نقد مشخص شود که بالاخره این توطئه هست یا اون؟!

برخی معتقدند که روسها نگاه رقابتی به مذاکرات دارند.

رئیس جمهور وقت روسیه آقای مدودف با غرب ساخت و پاخت کرد و این توافق را نگه داشت، وقتی آنها در دادگاه مالی چهار هزار میلیار دلار محکوم شدند  باید ضرر این کار را بدهند. در این شرایط برای آنکه به غرب بر سر پرونده اوکراین، خودی نشان دهند، توقیف اس 300 را آزاد کردند. خب این رویکرد به هر انگیزه ای که باشد از نظر من خدمت به ایران محسوب می شود نه توطئه!

اینکه ما بگوییم روسیه قصد دارد روند مذاکرات را به هم بزند اصلا نظریه درستی نیست در ایران عده ایی اصرار دارند که تحمیل کنند توافق غرب با ایران به ضرر روسیه تمام می شود در صورتی که این تحلیل بسیار اشتباه است این توافق به نفع همه هست مخصوصا روسیه و چین، از این توافق حتی منافع خودشان هم تامین می شود. البته من منکر این نیستم که چین و روسیه ممکن است در حالتی که مشکلات تحریمی ایران حل شده باشد، با ایرانی روبرو می‌شوند که قدرت بالاتری در چانه زنی برای خرید کالا دارد، اما این زیان نسبی در مقایسه با مجموعه سودی که در مبادلات بدون دردسر با ایران خواهند داشت، اصلا قابل مقایسه نیست و نفع بسیار بیشتری خواهند داشت. در این مورد باید در جای خود با فرض پایان تحریم ها زمینه های سود و زیان روسیه و چین را بدون جوسازی های مرسوم خبری بررسی کنیم.

منبع: خبرآنلاین

انتهای پیام/