گره کور بازنشستگی خبرنگاران در انتظار گره‌گشایی دولت
خبرگزاری تسنیم: بسیاری از خبرنگاران و فعالان مطبوعاتی و رسانه‌ای امروز پس از ۲۰ یا ۲۵ سال کار مستمر و با وجود برخورداری از تمام شرایط مندرج در قانون مشاغل سخت و زیان‌آور، همچنان در تکاپوی دستیابی به حق قانونی خود برای بازنشستگی هستند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم و به نقل از سایت انجمن صنفی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایران؛ موضوع "بازنشستگی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران" که بر اساس آخرین آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور در سال 1385 به تصویب رسید و از محمل قانونی محکمی برخوردار شد، اما متأسفانه مسئله بازنشستگی خبرنگاران با وجود برخورداری از جایگاه تعریف شده قانونی و تصریح آیین‌نامه‌های مربوطه بر لزوم بازنشستگی تمامی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران پس از 20 سال اشتغال مستمر یا 25 سال متناوب، تا به امروز با فراز و فرودهای زیادی همراه بوده است و نتیجه آنکه عملاً شکل اجرایی به خود نگرفته و بسیاری از خبرنگاران و فعالان مطبوعاتی و رسانه‌ای پس از 20 یا 25 سال کار مستمر در رسانه‌های مختلف کشور و با وجود برخورداری از تمام شرایط مندرج در قانون و آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور، همچنان در تکاپوی دستیابی به این حق قانونی خود برای بازنشستگی هستند و البته همچنان محکوم به ادامه کار تا 30 سال کامل و پرداخت حق بیمه، محرومیت از حقوق بازنشستگی و ... .
با توجه به اهمیت و ماهیت صنفی این موضوع، انجمن صنفی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایران تا امروز پیگیری‌های متعددی را برای اجرایی شدن قانون بازنشستگی خبرنگاران داشته و این موضوع توسط انجمن از مجاری مختلفی که به‌نوعی با این مسئله مرتبط و درگیر بوده‌اند مانند معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجلس شورای اسلامی، وزارت کار، سازمان تأمین اجتماعی و ... در دستور کار و پیگیری قرار داشته است.
اما مشکل عدم اجرای قانون بازنشستگی خبرنگاران در کجاست و کدام‌یک از سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها و یا نهادها، مسئول واقعی محرومیت خبرنگاران و روزنامه‌نگاران کشور از حق قانونی خود برای بازنشستگی پس از 20 یا 25 سال کار و فعالیت فرساینده و سخت رسانه‌ای هستند؟!
برای پاسخ به این سؤال بر اساس پیگیری‌هایی که توسط انجمن صنفی خبرنگاران انجام شده باید چند موضوع که به‌صورت مستقیم با این امر مرتبط هستند، مورد بررسی قرار گیرد:
مفاد آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور، اقدامات مجلس شورای اسلامی در این خصوص، اقدامات معاونت مطبوعاتی در تدوین "آیین‌نامه کار حرفه‌ای خبرنگاری"، عملکرد کمیته‌های مشاغل سخت و زیان‌آور در ادارات کار استان‌ها، عملکرد مدیران رسانهها در نوع تنظیم لیست بیمهای خبرنگاران تحت پوشش.
آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور و اذعان صریح به حق خبرنگاران
اما در آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور مصوب هیئت دولت در اسفند سال 85 تعریف دقیقی از دایره شمول این نوع از مشاغل صورت گرفته به‌طوری که در ماده 1 این آیین‌نامه آمده است:
«کارهای سخت و زیان‌آور کار‌هایی است که در آن عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی، بیولوژیکی محیط کار غیراستاندارد بوده و در اثر اشتغال بیمه‌شده تنشی به‌مراتب بالاتر از ظرفیت‌های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد می‌شود که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن باشد».
همچنین در همین آیین‌نامه، مکانیزم اجرایی احراز و اثبات سخت و زیان‌آور بودن مشاغل نیز تعریف شده:
«تعیین سخت و زیان‌آور بودن مشاغل... حسب درخواست کارگر، کارفرما، تشکل‌ها، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی در هر کارگاه با بررسی سوابق، انجام بازدید و بررسی شرایط کار توسط کارشناسان بهداشت حرفه‌ای وزارت بهداشت و بازرسان کار وزارت کار و با تأیید توسط کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر استانی موضوع این آیین‌نامه انجام می‌گیرد».
آیا خبرنگاری جزو مشاغل سخت و زیان‌آور است؟
بنا بر ماده 11 آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور، حرفه "خبرنگاری" جزو مشاغل سخت و زیان‌آور محسوب می‌شود:
علاوه بر کارهای سخت و زیان‌آور مشخص شده طبق مصوبات شورای عالی حفاظت فنی و موارد تأیید شده توسط کمیته‌های استانی، موارد زیر نیز سخت و زیان‌آور شناخته می‌شوند.
1 ــ مشاغلی که در ندامتگاه‌ها و زندان‌ها مستقیماً با زندانی ارتباط دارند.
2 ــ مشاغلی که مستقیماً در مراکز روان‌درمانی با بیماران روانی مرتبط هستند.
3 ــ خبرنگاری.
اما در ماده 13 این آیین‌نامه شرایط سنی بازنشستگی در کارهای سخت و زیان‌آور نیز به‌روشنی تعیین شده:
«بیمه شدگانی که حداقل 20 سال سابقه کار متوالی یا 25 سال سابقه کار متناوب و پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان‌آور را داشته باشند، بدون شرط سنی می‌توانند درخواست بازنشستگی از سازمان تأمین اجتماعی نمایند ... چنانچه بیمه شده شرایط استفاده از بازنشستگی پیش از موعد در کارهای سخت و زیان‌آور را طبق این آیین‌نامه احراز کند، سازمان تأمین اجتماعی مکلف است نسبت به برقراری مستمری وی از تاریخ ترک کار اقدام نماید».
قانون صراحت دارد اما دریغ از یک مورد بازنشستگی خبرنگاران
همان‌گونه تا به این قسمت از گزارش مورد بررسی قرار گرفت، در حال حاضر به‌لحاظ قانونی ابهام و مشکلی برای احراز اصل حرفه خبرنگاری و روزنامه نگاری به‌عنوان شغل سخت و زیان‌آور و لزوم برخورداری آنها از حق بازنشستگی پیش از موعد (سخت و زیان‌آور) وجود ندارد؛ پس مشکل کار کجاست؟!
از ابتدای ابلاغ آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور به دستگاه‌های اجرایی سراسر کشور، خبرنگاران و روزنامه نگارانی که مشمول این قانون بوده‌اند در هنگام مراجعه به ادارات سازمان تأمین اجتماعی برای طی مراحل بازنشستگی پیش از موعد خود با یک مشکل و مانع تراشی عجیب مواجه بوده‌اند؛ سازمان تأمین اجتماعی با این توجیه که دایره فعالیت به‌عنوان خبرنگار و روزنامه‌نگار در رسانه‌های مختلف، دایره وسیعی است و دقیقاً مشخص نشده که کدام دسته از نیروهای شاغل در رسانهها، خبرنگار یا روزنامه‌نگار محسوب می‌شوند، عملاً زیر بار اجرای آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور نرفتند.
عبور از خوان دیگری به‌نام تدوین "آیین‌نامه کار حرفه‌ای روزنامه‌نگاری"
با پیگیری‌های صورت گرفته و با مراجعات متعدد خبرنگاران به‌دلیل مواجهه با این مشکل که عملاً باعث بلاتکلیفی و محرومیت از حق بازنشستگی پیش از موعد شده بود، سرانجام معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال 89 دست به کار شد و تدوین آیین‌نامه‌ای به‌نام "آیین‌نامه کار حرفه‌ای روزنامه‌نگاری" در دستور کار قرار گرفت.
در نهایت معاون مطبوعاتی وقت در سال 91 از اتمام تدوین آیین‌نامه کار حرفه‌ای روزنامه‌نگاری در وزارت ارشاد خبر داد و این آیین‌نامه که به‌گفته محمدزاده "تعاریف دقیق و روشنی از رسته‌های مختلف شغلی عرصه مطبوعات شده و تفاوت خبرنگار با روزنامه نگار، جایگاه مدیر مسئول و ..." در آن آمده بود، برای تصویب نهایی به هیئت دولت ارائه شد.
اما این بار در این آیین‌نامه تعریف دقیق و جامعی از روزنامه‌نگار و خبرنگار صورت گرفت به‌گونه‌ای که در ماده یک پیش‌نویس این آیین‌نامه آمده است:
«روزنامه‌نگار حرفه‌ای کسی است که شغل اصلی و مستمر او، فعالیت اساساً فکری در زمینه تهیه، تنظیم، ارائه اخبار وقایع جاری و تحلیل و تفسیر آنها در یک نشریه روزانه، دوره‌ای، خبرگزاری یا رسانه دیگر است».
و در ماده 2 این آیین‌نامه به‌صورت دقیق‌تر تصریح شده:
«همکاران مستقیم هیئت‌های تحریریه مطبوعات و خبرگزاری‌ها شامل سردبیر، معاون سردبیر، دبیر تحریریه، دبیر سرویس، معاون دبیر سرویس، خبرنگار، گزارشگر، نویسنده، مترجم، طراح، کاریکاتوریست، عکاس خبری و مشاغل هم‌طراز در دیگر رسانهها براساس ماده یک روزنامه‌گار شناخته می‌شوند».
اما ظاهراً تصویب آیین‌نامه کار حرفه‌ای روزنامه‌نگاری به عمر دولت دهم کفاف نداد و تصویب آن به دولت یازدهم محول شد که متأسفانه تا به امروز خبری از تصویب آن در دست نیست.
واگذاری احراز "خبرنگار" بودن شاغلان در رسانهها به کمیته‌های مشاغل سخت و زیان‌آور
با توجه به لاینحل باقی ماندن مشکل خبرنگاران و روزنامه نگارانی که با وجود برخورداری از شرایط مندرج در آیین‌نامه مشاغل سخت، مشمول بازنشستگی بوده اما به‌دلیل عدم شناسایی آنها به‌عنوان خبرنگار توسط تأمین اجتماعی محروم از این حق شده بودند، وظیفه تأیید نهایی شاغلان در رسانهها به‌عنوان خبرنگار یا روزنامه‌نگار به "کمیته‌های مشاغل سخت و زیان‌آور" محول شد.
در توضیح این مسئله باید اضافه کرد خبرنگارانی که پس از 20 سال سابقه مستمر بیمهای در رسانهها یا 25 سال متناوب مشمول بازنشستگی هستند با مراجعه به کمیته‌های مشاغل سخت و و زیان‌آور در ادارات کار استان‌ها و ارائه اسناد و مدارک بیمهای خود، شرایط و صلاحیت آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورت تأیید نهایی توسط این کمیته‌ها، برای طی مراحل بازنشستگی خود به صندوق تأمین اجتماعی معرفی می‌شوند.
مشکل دیگری به‌نام "نحوه تنظیم لیست بیمه خبرنگار"
با پیگیری‌های صورت گرفته مشخص شد برخی از خبرنگاران با 20 یا 25 سال سابقه بیمه با مراجعه به کمیته‌های مشاغل سخت و زیان‌آور با مشکل دیگری مواجه شده‌اند به این صورت که پس از ارائه اسناد و مدارک بیمهای توسط آنها، کمیته مربوطه با این توجیه که در لیست بیمهای که رسانه مربوطه برای شما در طول 20 یا 25 سال گذشته به تأمین اجتماعی ارائه کرده عنوان "کارمند" درج شده است، عملاً از تأیید این دسته از افراد به‌عنوان خبرنگار یا روزنامه‌نگار امتناع کرده‌اند و این در حالی بوده که این دسته از افراد تمام مدت زمان خدمت خود را به‌عنوان خبرنگار، دبیر، سردبیر و ... طی کرده‌اند اما صرفاً کارگزینی رسانه مربوطه در لیست ارسالی به تأمین اجتماعی عنوان کارمند را برای آنها درج و ثبت کرده است.
بسیاری از این دسته خبرنگاران برای گرفتن حق پایمال شده خود به دیوان عدالت اداری شکایت کرده‌اند و در نهایت با وجود صدور رأی نهایی دیوان مبنی بر الزام تأمین اجتماعی به بازنشستگی این افراد اما همچنان هیچ‌یک از این احکام صادره از دیوان عدالت اداری نیز توسط تأمین اجتماعی به اجرا گذاشته نشده است.
وضعیت خبرنگارانی که موفق به عبور از خوان هفتم بازنشستگی شده‌اند
اما وضعیت بازنشستگی آن دسته از خبرنگاران و روزنامه‌نگارانی که موفق به اخد تأیید نهایی کمیته مشاغل سخت و زیان‌آور نیز به‌عنوان خوان آخر شده اند به چه صورت است و آیا این دسته از خبرنگاران تا به امروز و پس از 20 یا 25 سال کار سخت و طافت فرسای رسانه‌ای موفق به بازنشستگی شده‌اند؟
در پاسخ و با کمال تأسف باید گفت خیر؛ اما چرا؟!
خبرنگاران و روزنامه نگارانی که پس از تشکیل پرونده و طی مراحل سخت و خسته کننده تأیید مراجع مختلف در نهایت توسط کمیته‌های مشاغل سخت و زیان‌آور به عنوان خبرنگار یا روزنامه‌نگار مشمول بازنشستگی پیش از موعد تأیید شده‌اند پس از معرفی به تأمین اجتماعی جهت بهره‌مندی از بازنشتگی با مشکل عجیب دیگری مواجه شده‌اند و آن اینکه سازمان تأمین اجتماعی با ارائه این دلیل که "هیچ ردیف بودجه مستقلی برای تأمین مالی هزینه بازنشستگی مشمولین پیش از موعد نشده است" عملاً و در گام آخر نیز از ارائه خدمات بازنشستگی پیش از موعد اجتناب کرده است.
دست آخر اینکه با توجه به اهمیت این مسئله و پایمال شدن حقوق مسلم خبرنگاران و روزنامه نگاران پرتلاش این کشور، دولت محترم یازدهم باید یک بار به‌صورت قاطع، اقدامی درخور و فوری برای جلوگیری از تضییع حقوق خبرنگاران داشته باشد و با ارائه راهکاری عملی و اجرایی، این مشکل را برای همیشه و ریشه‌ای حل کرده و از این طریق، پاسخی حداقلی به این مطالبه بر زمین مانده خبرنگاران کشور دهد.
انتهای پیام/*