سایه سنگین محرومیت در منطقه تاریخی "سعدی" شیراز + تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، از باغ دلگشای شیراز که به‌سمت آرامگاه سعدی برویم با دیوارنوشته‌هایی روبه‌رو می‌شویم که آراسته به اشعار و نکات نغز شیخ اجل سعدی شیرازی است، اما هرچه به آرامگاه و محله سعدی نزدیک‌تر می‌شویم این زیبایی به‌دلیل مخدوش شدن نقاشی‌های دیواری به‌وسیله دیوارنویسی‌ها رنگ می‌بازد.

در شرق شیراز محله‌ای وجود دارد که همنام شیخ اجل سعدی شیرازی است. تاریخ این محله به‌استناد وجود دو قلعه قدیمی در آن به هخامنشیان بازمی‌گردد. در این قلعه‌ها چاهی مستطیل شکل وجود دارد که شبیه به معماری تخت جمشید است و همین امر سبب شده باستان‌شناسان تاریخ این محله را به هخامنشیان نسبت دهند.

امیرحسین حکمت‌نیا، کارشناس گردشگری در شیراز درباره سابقه تاریخی این محله می‌گوید: در محله سعدی قلعه‌ای قدیمی وجود دارد که شکل چاه درون آن و سفالینه‌هایی که از درون آن یافت شده، باستان‌شناسان را به این نتیجه رسانده که نخستین ساختمان قلعه متعلق به زمان هخامنشیان است.

به‌گفته حکمت‌نیا شهرت این قلعه به زمان ساسانیان بازمی‌گردد، در زمان شاپور دوم پهندر برادر شاپور در سده چهارم میلادی قلعه‌ای را می‌سازد که به پهندر و بعدها به فهندژ تغییر نام می‌دهد و هنوز هم اهالی اصیل محله سعدی نام فهندژ را بر خود دارند.

این کارشناس گردشگری از وجود چاهی مربعی‌شکل در این قلعه خبر می‌دهد که در نزد عوام به چاه دختر یا بی‌بی شهرت دارد. این قلعه و چاه موجود در آن در دوره دیلمی و اتابکان فارس دوباره احیا شده و مورد استفاده بوده است.

در زمان اتابکان شیخ اجل سعدی شیراز خانقاهی در این محله می‌سازد و واپسین سال‌های عمر خود را در آن می‌گذراند و شاید پس از وفات سعدی شیرازی بوده که این محله به "سعدی" شهرت می‌یابد. در زمان صفویان قلعه مذکور محلی برای تجمع راهزنان شده بوده و این قلعه به‌دستور امام‌قلی‌خان حاکم فارس تخریب می‌شود.

وجود آرامگاه سعدی شیرازی به‌عنوان برجسته‌ترین اثر تاریخی و گردشگری در این محله لزوم توجه به این محله را ایجاب می‌کند اما نه تنها آبادانی این محله بلکه آرامگاه سعدی نیز مورد فراموشی واقع شده است.

محمدرضا هاجری، رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر شیراز و از اهالی این محله می‌گوید: بافت قدیمی و فرسوده در این محله و اطراف آرامگاه مردم را می‌آزارد و علاوه بر آن سبب شده این محله از یک محله اصیل تبدیل به یک محله ناامن با ناهنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی شود.

پشت آرامگاه سعدی خندقی وجود دارد که به‌گفته هاجری به‌دستور میراث فرهنگی و برای ساخت تالار سعدی کنده شده است اما پس از ده سال نه تنها تالاری ساخته نشده بلکه چهره‌ای زشت به این محله و آرامگاه داده است.

این امر کنار بافت فرسوده این محله مشکلاتی را برای گردشگران به وجود می‌آورد که از جمله می‌توان به نبود جای پارک اشاره کرد و نبود جای پارک یعنی فرصت لذت بردن از آرامگاه شیخ اجل را از مسافران و گردشگران گرفتن.

علاوه بر آن بنا به گفته اهالی محله سعدی وجود معتادان و خرده‌فروشان مواد مخدر در این محله و در کوچه پس‌کوچه‌های تنگ این محله سبب ناامنی مردم و گردشگران شده است و با وجود تلاش نیروی انتظامی اما این معضل همچنان در محله سعدی وجود دارد.

تنگی معابر و کوچه‌ها در این محله سبب شده که خدمات‌رسانی به مردم این محله با مشکل روبه‌رو شود. تنگی کوچه‌ها به‌اندازه‌ای است که در صورت بروز حادثه هیچ‌یک از خودروهای امدادی امکان ورود را ندارند. این امر کنار وجود دست‌فروشان که در جای جای این محله بساط کرده‌اند بر مشکلات و زشتی محله افزوده است.

هاجری معتقد است که تنها راهی که می‌توان این محله و هویت تاریخی‌اش را احیا کرد، مشارکت دادن مردم است. وی می‌گوید اگر مردم در این امور سهیم شوند این محله در آینده‌ای نزدیک تبدیل به یکی از محله‌های گردشگری جهان می‌شود.

آنچه مسلم است امروزه بسیاری از کشورها به‌سمت استفاده از صنعت گردشگری گرایش پیدا کرده‌اند، صنعتی پاک اما درآمدزا و در این میان کشورهایی که جاذبه‌های خاص تاریخی و فرهنگی داشته باشند، موفق‌تر هستند.

در این میان ایران و به‌ویژه شیراز با تاریخی کهن این امکان را دارد که به مرکز گردشگری جهان تبدیل شود و تحقق این مهم جز با اعتماد مسئولان به مردم کنار هماهنگی بیشتر برای خدمت‌رسانی محقق نمی‌شود.

گزارش از حلیمه زارع

انتهای پیام/ب*