شاید تئاتر دانشگاهی واقعا بیهوده است

خبرگزاری تسنیم_ احسان زیورعالم

شمارش معکوس افتتاحیه هجدهمین جشنواره بین‌المللی تئا‌تر دانشگاهی آغاز شده است و در اولین گام بخش مناطق این جشنواره در جزیره کیش برگزار شد. اتفاق مبارکی که می‌تواند با کمک ظرفیت‌های گردشگری و تفریحی جزیره کیش، وضعیت مادی و معنوی هنر – بخصوص تئا‌تر – را ارتقا بخشد. لیکن پس از هفده دوره برگزاری این جشنواره توامان دانشگاهی – هنری هنوز مسائل نامعلومی پیرامون ضرورت وجود این جشنواره مطرح است، مسائلی که با یک جستجوی ساده متوجه خواهید شد به هیچ عنوان مورد توجه واقع نشده‌اند و عدم توجه به آن‌ها موجبات رکود و ایستایی در برگزاری این جشنواره را فراهم کرده است. در حالی که دیگر جشنواره‌های علمی – دانشگاهی کشور باشکوه‌تر از سال‌های پیش برگزار می‌شوند و دامنه تبلیغاتی آن‌ها بسیار چشمگیر بوده است.

یافتن آماری دقیق از تعداد دانشجویان در حال تحصیل رشته تئا‌تر بسیار مشکل است؛ ولی با توجه به رشد قارچ‌گونه دانشگاه‌ها و پذیرش دانشجو بدون هیچ معیار درست توسط دانشگاه آزاد اسلامی و در ‌‌نهایت رفتار نسنجیده در افزایش ظرفیت سال‌های اخیر دانشگاه هنر تهران – در دوره ریاست سعید کشن فلاح – می‌توان حدس زد که دیگر از آن جامعه کوچک دانشگاهی خبری نیست؛ بلکه با انبوهی از دانشجویانی روبرو هستیم که مطالبه‌ای به مراتب فرا‌تر از خواسته‌های چند سال گذشته دارند.

با نگاهی دقیق به جشنواره دانشگاهی در سطح کشوری با سه عنوان مهم برخواهیم خورد. نخست جشنواره بین‌المللی خوارزمی که طیف وسیعی از آن مشمول رشته‌های مهندسی و مرتبط با علوم ریاضی و فیزیک است. جشنواره خوارزمی تجربه 28 دوره برگزاری را داراست و در آخرین مراسم اختتامیه آن چهره‌های شاخص وزارت علوم و بنیاد نخبگان در راستای تجلیل از برگزیدگان حضور داشته‌اند. جشنواره رازی که در حوزه علوم پزشکی برگزار می‌شود و 20 دوره از آن تاکنون برگزار شده است نیز همواره مورد استقبال شخصیت‌های وزارت بهداشت بوده‌ که همگی از چهره‌های تاثیرگذار در سیاست علمی کشور بوده‌اند. در حوزه علوم انسانی نیز جشنواره فارابی می‌درخشد که تاکنون هفت دوره از آن با فراز و نشیب‌های بسیار برگزار شده و در دوره آخر آن سخنران اصلی کسی جز ریاست جمهورهای وقت نبوده‌اند.

حال با نگاهی به هفده دوره جشنواره تئا‌تر دانشگاهی که عنوان بین‌المللی را با خود یدک می‌کشد، متوجه می‌شویم که حتی این جشنواره مورد لطف و عنایت معاونت‌های خرد وزارت علوم نیز نبوده‌ و نیست. در جلسه مطبوعاتی جشنواره هجدهم بالا‌ترین مقام حاضر دکتر میرزایی، مدیرکل امور فرهنگی و اجتماعی بود و با جستجویی ساده می‌توان فهمید که معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تنها در گام نهایی در برابر خیل جمعیت هنری آینده ظاهر می‌شود. فارغ از اینکه آیا معاون پای نمایشی نشسته است یا خیر؟

از همین رو است که با بررسی برخی از آیین‌نامه‌های مرتبط با وزارت علوم می‌توان به نکته جالبی رسید که شاید کمتر کسی بدان توجه کرده باشد و آن بی‌ارزشی جشنواره تئا‌تر دانشگاهی یا تئا‌تر عروسکی و حتی جشنواره فیلم دانشگاهی در آیین‌نامه‌های جاری وزارت علوم و دستگاه‌های مرتبط است. برای مثال در آیین‌نامه جدید پذیرش دانشجوی دکتری و کار‌شناسی ارشد سال 94 با ذکر برگزیدگان جشنواره‌های معتبر علمی به عنوان حائزان رسیدن به بخش مصاحبه، نامی از جشنواره‌های مذکور در کنار سه جشنواره رازی، خوارزمی و فارابی نیامده است.

برای روشن شدن مساله کافی است به اطلاعیه‌های رسمی دو دانشگاه تربیت مدرس و شاهد پیرامون پذیرش بدون آزمون دوره دکتری توجه کرد که در شرایطشان هیچ نامی از این جشنواره‌های تئاتری وزارت علوم نیامده است؛ چرا که آن‌ها را فاقد بار علمی می‌دانند و اصلا این جشنواره‌های هنری هیچ ارزشی در ساختار وزارت علوم ندارند.

در گام بعدی برای روشن شدن اهمیت بودن این جشنواره‌ها در ساختار وزارت علوم کافی است به آیین‌نامه‌ها و برخورد بنیاد نخبگان نسبت به این جشنواره‌ها جستجو کنید که در چارت امتیازی این نهاد نیز برگزیدگی در یک جشنواره هنری دانشگاهی هیچ امتیاز ویژه‌ای ندارد. در بهترین حالت به مقام بر‌تر یک جشنواره تئا‌تر دانشگاهی امیتاز 3 داده می‌شود؛ در حالی که برای برگزیده فارابی امتیاز تا 10 افزایش می‌یابد و حتی فرد برگزیده بدون محدودیت‌های موجود در ساختار عضوگیری بنیاد نخبگان مشمول امتیازات می‌شود. حتی در آیین‌نامه نخبه هنری نیز ابهامات به گونه‌ای است که به هیچ عنوان نمی‌توان تصوری برای پذیرش دانشجوی برگزیده در این بنیاد متصور بود.

کافی است به آخرین دوره جشنواره خوارزمی نگاهی بیاندازیم، جایی که سورنا ستاری، رییس بنیاد ملی نخبگان با گرمی جوایز برگزیدگان را توزیع می‌کند و هیچ‌گاه تصویری از وی در مراسم اختتامیه جشنواره‌های هنری – دانشگاهی ندیده‌ایم. متاسفانه در ساختار اداری و سیاست‌گذاری وزارت علوم هنر جایی ندارد که البته می‌توان نمود آن را در شمایل معماری ساختمان وزارت علوم نیز یافت – ساختمانی که هیچ وجه مشخص معماری ندارد و این وزارت متولی تربیت مهندسان معماری است.

حضور مجید سرسنگی در هجدهین دوره جشنواره تئا‌تر دانشگاهی اتفاق خوبی است که می‌توان با تکیه بر آن گام‌های ابتدایی برجسته شدن این جشنواره در سطح کلان دانشگاهی برداشته شود. بازگشت بخش پژوهش به این جشنواره، آن هم در یک بخش مجزا یک رویداد قابل تامل است. توانایی مدیریتی مجید سرسنگی و تاثیرگذاری وی در جامعه هنری و توامان علمی کشور بر کسی پوشیده نیست. لذا دنبال کردن این خواسته که جشنواره تئا‌تر دانشگاهی و متعاقباً عروسکی و فیلم، هم پایه با دیگر جشنواره‌های علمی دیده شوند، خواسته بزرگ و نامعقولی نیست، سرسنگی این روزها علاوه براینکه باید حمایت مالی و معنوی خوبی از جشنواره تئاتر دانشگاهی داشته باشد، باید کاری کند تا منزلت هنر در عرصه علمی نیز شناخته شود و تنها زینت مجلس نباشد.

اگر اختراع یک وسیله توسط یک مهندس مشکل و ویژه است، خلق یک اثر هنری نیز به‌‌ همان اندازه مشکل و ویژه است. زمانی که جامعه علمی به درک چنین مسئله‌ای نایل شود می‌توان ادعا کرد که همپا با جوامع پیشرفته کنونی در حال رشد هستیم، جوامعی که میان ارزش هنر و علم، هنرمند و دانشمند تفاوتی قائل نمی‌شوند و جایگاهی یکسان برایشان در نظر می‌گیرند.

انتهای پیام/