تحقق اقتصاد مقاومتی در گرو رهایی از منابع نفتی است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اهواز، تحریم‌ها و فشارهای بین المللی بزرگ‌ترین اهرم روی میز و به نوعی تنها اندوخته غرب برای مقابله با حرکت عظیم انقلاب مردمی ایران اسلامی از 1357 تا به الان بوده است.

تحریم‌های ظالمانه اقتصادی دشمن قدار در طول انقلاب با شدت و ضعف‌ها به شکل‌های گوناگون بوده است. در سال‌های اخیر دشمن با درک پاشنه آشیل اقتصادی ایران سعی در فشار و آسیب به جریان انقلاب و به خیال خود خسته کردن مردم از انقلاب برآمده است که با تیزبینی و دور اندیشی مقام معظم رهبری و تبیین و ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی همه داشته‌های دشمن را بی‌اثر کرد.

برای بررسی ابعاد اقتصاد مقاومتی با عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه چمران اهواز و مشاور اقتصادی استاندار خوزستان منصور زرا‌نژاد به گفت‌و‌گو نشستیم.

تسنیم: برای آغاز گفت‌و‌گو در باره این نوع اقتصاد، مانند هر انگاره‌ای نیاز به تعریف داریم تعریف شما از اقتصاد مقاومتی به عنوان یک اقتصاد‌دان چیست؟

زرا‌نژاد: اقتصاد مقاومتی یک گفتمان و نظامی ویژه با چارچوب‌ها و ساختارهای مشخص از اقتصاد است که در کشورهای مختلف دنیا به نام‌های مختلف تجربه شده است.

در کشور هم سیاست کلی آن از سوی مقام معظم رهبری در بهترین زمان ابلاغ شد. اقتصاد مقاومتی در واقع اقتصادی است که در آن بتوان از امکانات موجود به طور بهینه در راستای اهداف تعین شده حرکت کرد و در این اقتصاد پارامترهایی چون سلامت، کارایی و عدالت محوری بسیار تعیین کننده است.

تسنیم: برخی به اشتباه یا به غرض از این نوع اقتصاد به عنوان اقتصاد ریاضتی تعبیر می‌کنند، نظر شما در این باره چیست؟

زرا‌نژاد: نه این دو نوع اقتصاد با هم تفاوت‌های مشخصی دارند. وجه تمایز اقتصاد مقاومتی با اقتصاد ریاضتی در این است که اقتصاد ریاضتی موقتی است و برای یک دوره بحرانی تعریف می‌شود و یک نظام اقتصادی مشخص و نظامند نیست و در برنامه ریزی‌های میان مدت دیده می‌شود که در این اقتصاد مصرف مردم کم و در عوض مالیات پرداختی آن‌ها بالا است و این شرایط به محض اینکه عوض شد و اقتصاد رونق پیدا کرد از بین می‌رود ولی اقتصاد مقاومتی یک نظام جامع و هدفمند است.

تسنیم: با توجه اینکه این اقتصاد مقاومتی است، آیا در حالت مقاومت و دفع حمله دشمن می‌شود به رشد و پیشرفت هم فکر کرد؟

زرا‌نژاد: اقتصاد مقاومتی توامان است با پیشرفت و رشد و این امر با اتکا به منابع داخلی و نیروی انسانی ماهر بومی است.

یعنی باید ابتدا با داشتن زیرساخت‌هایی چون سلامت، کارایی بالا و عدالت محوری اقتصاد قوی تولید کنیم که این هم مستلزم اعتقاد داشتن به توانایی داخل است البته این به منزله مصرف کنندگی منابع داخلی نیست اقتصاد مقاومتی باید منابع داخلی را تکثیر کند.

تسنیم: با توجه به اینکه اکنون کشور ما دچار تحریم و فشار است آیا می‌توان به این اندیشید که اقتصاد مقاومتی مانند یک معجزه سریع این مسائل را رفع کند یا نه باید صبر کرد؟

زرا‌نژاد: زیر ساخت‌های اقتصاد مقاومتی تحول در نظام‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است و این نیازمند زمان است و مثلا در همین مقوله تولید اگر تن به سختی ندهیم، اگر به کالا، کار و کارگر ایرانی اعتقاد نداشته باشیم نمی‌توانیم به‌طور تک بعدی اقتصاد مقاومتی داشته باشیم باید از سوی دیگر دستگاه‌های نظارتی بی‌هیچ مماشاتی به اصطلاح مو را از ماست بیرون بکشند و با مفسدین اقتصادی برخورد قاطع کنند.

تسنیم: به دگرگونی‌ نظام‌های اجتماعی و فرهنگی اشاره کردید، در چه زیرساخت‌هایی نیاز به تحول داریم؟

زرا‌نژاد: این دگرگونی‌ها در همه عرصه‌ها نیاز است مثلاٌ در عرصه فرهنگی نیاز به تولید فرهنگ مقاومتی هستیم که بتواند پشتیبان اقتصاد مقاومتی باشد چرا که اگر نظام فرهنگی ما با آموزه‌های اسلامی همخوانی نداشته باشد در مسائلی چون عدالت دچار تناقض می‌شویم و باید فرهنگی که در آن صرفه جویی، کار و تلاش شاخص است باز تولید کنیم.

تسنیم: اقتصاد مقاومتی مردم محور است، با توجه به ساختار دولتی اقتصاد ایران تحقق اقتصاد مقاومتی چه مدلی را پیشنهاد می‌دهید؟

زرا‌نژاد: برای رسیدن به اقتصاد مقاومتی باید مردم را به صحنه آورد تجربه حضور مردم چه در شکل گیری انقلاب و چه در 8 سال دفاع مقدس تجریه گران سنگی است ولی عرصه دوران جنگ با اقتصاد تفاوت‌های دارد چرا که در جنگ همه به هم اعتماد داشتند و از طرفی امروز دولت و ارگان‌های دیگر باید به بخش خصوصی میدان دهند.

مثلا بخش خودرو شما ببینید انحضار دولت چندان نتوانسته رضایت مردم را جلب کند در اقتصاد اصل بر این است که بخش خصوصی فعالیت کند و دولت بستر سازی کند چرا که مردم بهترین کسانی هستند که منافع خودشان را تامین کنند.

وظیفه دولت در این زمینه تأمین امنیت و تصویب قوانین لازم برای بخش خصوصی است. و دولت در بخش‌هایی مانند آلودگی هوا که بخش خصوصی مایل به حضور در آن نیست باید ورود پیدا کند.

تسنیم: آیا حمایت از تولید داخلی سبب کاهش رقابت پذیری محصول ایرانی نمی‌شود؟

زرا‌نژاد: سیاست حمایت از تولید داخلی یکی از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است یعنی تا جایی که امکان تولید در داخل است باید مورد حمایت قرار گیرد و با افزایش کیفیت از وابستگی به خارج‌‌‌ رها شود.

البته این حمایت‌ها باید موقتی باشد که بتواند قدرت رقابت با استاندارهای بین المللی داشته باشد و گرنه مانند بخش خودرو اتقاق خاصی در کیفیت و قیمت محصول رخ نمی‌دهد.

تسنیم: کمک به بخش تولید در همه جای دنیا مرسوم و به شکل یارانه‌ها است ارزیابی شما از پرداخت یارانه به مردم چیست؟

زرا‌نژاد: پرداخت یارانه در اقتصاد یک اصل نیست بلکه یک استثنا است و پرداخت یارانه به همه بخش‌ها و همه اقشار کار اشتباهی است.

البته در کشورهای غربی یارانه پرداخت می‌شود ولی پرداخت از منابع داخلی تامین نمی‌شود بلکه با افزایش مالیات بر اقشار پردرآمد، به دهک‌های پایین یارانه پرداخت می‌شود و اینکه از منابع نفت خام به همه بطور یکسان یارانه پرداخت کنیم غیر اقتصادی است.

تسنیم: دولت چه نقشی باید ایفا کند و به عنوان یک اقتصاد‌دان چه راه حلی پیشنهاد می‌کنید؟

زرا‌نژاد: نقش دولت ویژه است، باید بستر‌ها را آماده کند تا فضای کسب و کار بهبود پیدا کند تا درآمد زیاد شود از طرفی بخش‌های مثل کشاورزی که در ‌‌‌نهایت با تولید شیر و گوشت سلامت و امنیت غذایی را تامین می‌کند در اولویت حمایتی دولت قرار دارد.

یارانه باید بعد از چند سال به سمت هدفمندی حرکت کند وگرنه یارانه یکسان نوعی بی‌عدالتی است و از سوی مردم روستا‌ها را که از نظر درآمدی خودکفا بودند را از تولید واداشته و به سمت حاشیه شهر‌ها سوق می‌هد و انقباض اقتصادی را در روستا‌ها شکل می‌دهد.

تسنیم: راه حل مشخص شما برای هدفمند کردن یارانه‌ها چیست؟ چرا که برخی معتقدند ما جامعه آماری مشخصی نداریم؟

زرا‌نژاد: راه حل این است که یارانه را هدفمند کنیم و اینکه ما جامعه اماری داریم را قبول نمی‌کنم ما می‌توانستیم به آمار ارگان‌های حمایتی مانند کمیته امداد امام خمینی (ره) و یا بهزیستی اقشار هدف را شناسایی کنیم و یا جامعه کارگر و سایر دهک‌های پایین را به راحتی از طریق صنوف شناسایی کنیم.

با اجرای این نوع پرداختی یارانه وزیر و نماینده دیگر یارانه نمی‌گیرند. در شکل پرداخت هم، پرداخت نقدی مانند یک شوک نقدینگی را در جامعه افزایش می‌دهد و تجریه یارانه نقدی در چند سال اخیر نشان داده گا‌ها در خانواده‌ها و سلامت خانواده مصرف نمی‌شود.

به نظر بنده سبد خرید کالا بهترین نوع پرداختی یارانه است البته نه به شکلی که مردم در صف‌ها اذیت بشوند و مردم با کارت خرید به شکل مشخص پروتئین و غذای سالم تهیه کنند.

تسنیم: یکی از مشکلاتی که پس از انقلاب اسلامی در زمینه اقتصاد دچار آن شدیم رفتن به سمت اقتصاد دولتی و نفتی بود برای‌‌‌ رها شدن از این مسئله چه باید کرد؟

زرا‌نژاد: شرط لازم در تحقق اقتصاد مقاومتی این است که باید از منابع نفتی جدا شویم و بودجه را بدون نفت تنظیم کنیم و هر سال دولت میزان کسری و هزینه خود را مشخص کند.

پول نفت متعلق به هیچ دولتی نیست و باید فقط در مواقع لزوم کسری‌ها را پرداخت و اصل آن در صندوقی ارزی ذخیره شود. البته آن مبلغی که از اقتصاد نفتی به دست می‌‌اید باید در زیرساخت‌ها هزینه شود.

تسنیم: آیا حساب ذخیره ارزی به‌‌‌ رها شدن از اقتصاد نفتی کمک می‌کند؟

زرا‌نژاد: بله این سبب خودکفایی دولت می‌شود و کارایی و بهره وری را ارتقا دهد بسیاری از هزینه‌ها را کم و سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها را ادغام کند.

وگرنه دچار بیماری مرگ هلندی می‌شویم و نفت به جای نعمت به نکبتی برای جامعه مبدل می‌شود و گرنه دولت‌ها بدشان نمی‌آید از پول فراوان و سهل الوصول نفت هر چقدر می‌توانند هزینه کنند.

تسنیم: به نظر چون منابع دولتی خیلی از مشکلات دولت را به راحتی حل می‌کند دولت‌ها تمایلی برای بستن درهای چاه‌های نفت ندارند؟

زرا‌نژاد: بله قطعا همین طور است ولی بدون نفت می‌شود اقتصاد کشور را چرخاند مگر ما از اول نفت داشتیم و یا مگر همه کشور‌ها نفت دارند.

باید بپذیریم اقتصاد نفتی رانتی و سبب تنبلی می‌شود باید به سمت شرکت‌های دانش بنیان، افزایش کارایی و توجه به منابعی چون کشاورزی، گردشگری، صدور دانش پزشکی و منابع انسانی متفکر حرکت کنیم و خودمان را مجبور کنیم از منابع آبی، هوای پاک و محیط زیست درست و بهینه مصرف کنیم.

تسنیم: اگر در پایان نکته‌ای دارید اشاره بفرمائید؟

زرا‌نژاد: مقام معظم رهبری با ارائه کلیات اقتصاد مقاومتی راه روشنی جلوی اقتصاد کشور باز کرده است و بایداز اقتصاد نفتی خودمان را آزاد کنیم و البته اینکه مردم اکنون صرفه جویی می‌کنند نشانه‌های خوبی است و همه باید به شکل جهادی وارد گود شوند.

همه باید دست از بنر و همایش بردارند اینکه اینهمه بنر و همایش وجود دارد یعنی کاری نشده وگرنه اگر کار صورت گیرد دیگر فرصت این همه بنر و سمینار نیست و دانشگاه‌ها نقش ویژه‌ای دارند.

انتهای پیام/ ب