سیر تاریخ ایران از هزاره سوم تا دوره قاجار در موزه‌های خراسان جنوبی
خبرگزاری تسنیم: موزه‌ها حافظ رابطه میان نسل‌ها هستند که امروز ۲۸ اردیبهشت ماه به‌نام روز جهانی موزه‌ها نامگذاری شده که بازدید از موزه‌های استان خراسان جنوبی امروز به‌صورت رایگان است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، بدون شک وجود موزه به‌عنوان یک نهاد فرهنگی در اجتماع بسیار ضروری است و فرهنگ هر جامعه یک مفهوم کلی است که تمامی ارزش‌ها و یافته‌های معنوی مردمان آن جامعه را در بر می‌گیرد.
فرهنگ میراث هر قومی است که از پیشینیان بر گرفته شده و در آن تغییراتی داده شده است و به نسل‌های بعد انتقال یافته و موزه‌ها بهترین مکان برای انتقال فرهنگ به نسل‌های آینده است.
ابتدا موزه مکانی برای گردآوری مجموعه‌ای از اشیاء تاریخی، میراث طبیعی، آثار هنری و نمایش این آثار و اشیاء که مربوط به دوران‌های گذشته یا معاصر بود اما امروزه موزه‌ها کاربردهای بیشتری یافته و به‌دلیل بهره‌گیری از آثار موزه‌ها در تحقیقات و بررسی‌های علمی، تاریخی، اجتماعی از جایگاه مهم برخوردار است و به این دلیل اهمیت شناخت فرهنگ موزه و استفاده از آن هرچه پیش می‌رود، بیشتر می‌شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند، اظهار داشت: در خراسان جنوبی موزه‌های مختلفی وجود دارد که هر کدام بازگوی نوعی خاص است.
حسن رمضانی افزود: موزه مشاهیر بیرجند در سال 82 در خانه تاریخی پردلی در بافت تاریخی بیرجند دایر شد و منزل پردلی به‌عنوان یکی از منازل زیبا و قدیمی بیرجند واقع شده و این منزل یادگاری کهنی از معماری دوران قاجاریه است که در این موزه عکس‌ها، لوازم شخصی بزرگان علمی و فرهنگی استان از جمله عبدالعلی بیرجندی، ابن حسام خوسفی، شیخ هادی هادوی، آیتی و حکیم‌نزاری و از جمله زندگی نامه‌ها، تالیفات ملی، ادبی و لوح‌ها به نمایش گذاشته شده است.
وی با بیان اینکه در موزه مشاهیر بیرجند دو بخش کلی و در دو طبقه آثار به نمایش گذاشته شده است، گفـت: آثار این موزه از قرن هفتم تا سیزدهم هجری شمسی است و هدف از ایجاد آن یاد کردن از چهره‌های ماندگاری که عمر خود را برای نسل‌ها و استان صرف کرده‌اند است.
رمضانی از وجود موزه حیات وحش بیرجند در مجموعه باغ اکبریه خبر داد و افزود: موزه علوم و تاریخ طبیعی بیرجند در باغ عمارت شوکت آباد دایر بود که در سال 87 به عنوان موزه حیات وحش در باغ اکبریه افتتاح شد که در این موزه گونه‌هایی از حیات وحش و نمونه‌های نادری از پوشش جانوری به نمایش گذاشته شده است و 100 نوع پرنده، 40 پستاندار و خزنده به صورت تاکسی درمی در معرض دید عموم قرار گرفته‌اند.
وی از موزه آب قاین یاد کرد و اظهار داشت: موزه آب شهرستان قاین در سال 86 در آب انبار بازار این شهرستان افتتاح شد و این آب انبار در بازار قدیم واقع شده که به آب انبار بازار معروف است و این آب انبار تنها موزه آب خراسان جنوبی است که نمایش شاهراه‌های آبی و مجموعه‌ای از تصاویر مربوط با تأسیسات آبی و وقف نامه‌ها به نمایش گذاشته شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی از وجود موزه میراث پهلوانی در بیرجند خبر داد و گفت: این بنا در سال 85 در زورخانه قدیمی امیر عرب افتتاح شد و در این موزه عکس‌هایی از پهلوانان، پشیکسوتان صاحب نام، آلات مختلف ورزشی و مانکن‌های ورزشی به نمایش گذاشته شده و هدف از این موزه آشنایی مردم با ورزش‌های باستانی و آداب و سنن ورزشی است.
رمضانی از موزه مردم شناسی در نهبندان خبر داد و افزود: موزه مردم شناسی نهبندان در خانه سالاری از خانه‌های تاریخی شهر نهبندان در وسعتی به اندازه هزار و 800 متر مربع احداث شد و در این موزه مراحل کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی، قالی بافی، نخ ریسی، نمایش لباس‌های محلی، نمایش عکس‌های تاریخی است و در بخشی از این موزه آسبادهای نهبندان به نمایش گذاشته شده است.
وی با اشاره به موزه خصوصی در خانه تاریخی ملا عبدالله تونی(اسدی) در بشرویه بیان کرد: موزه خصوصی بشرویه در سال 87 در بشرویه راه‌اندازی شده که این بنا 400 سال قدمت دارد و اشیائی از جمله ادوات جنگی، سکه، زیورآلات، کتاب، قفل، لوازم آشپزخانه و سفالین‌های قبل از اسلام و سکه‌هایی از دوران امام هشتم (ع) به یادگار مانده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی از موزه اشیای مردم شناسی خضری در زمینی به مساحت 90 متر خبر داد و گفت: این موزه در زیر بنایی 90 متر در حاشیه پارک جنتی راه اندازی و در آن موزه اشیای مردم شناسی و لوزام سنتی زندگی به نمایش گذاشته شده است.
رمضانی افزود: موزه مردم شناسی فردوس در حمام این شهرستان راه اندازی شده است که این موزه شامل مشاغل سنتی و آداب و رسوم حمام شهر قدیم فردوس به یادگار مانده و بخش‌هایی از جمله دلاکی، خراطی، نمد مالی و آهنگری به نمایش در آمده است.
وی از موزه مردم شناسی قاین و موزه مشاهیر و مفاخر در قاین یاد کرد و اظهار داشت: موزه مردم شناسی قاین در سال 84 در خانه تاریخی سلطانی از بناهای تاریخی شهر قاین افتتاح شده و این بنا از دوران زندیه بوده که در دوران پهلوی تغییراتی در آن به وجود آمده است و در بخش‌های مختلفی از جمله مراسم سنتی کشاورزی، تهیه مواد لبنی، مراسم سنتی همراه با ساز و دهل و رقص محلی، اجرای موسیقی قاینات، مراسم شب یلدا، دستاسی، جاجیم بافی، کاشت و داشت، برداشت زعفران، حلاجی، و جلک ریسی طراحی به نمایش گذاشته است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی گفت: موزه مشاهیر و مفاخر قاین با تمدنی 50 هزار ساله برای معرفی، شرح زندگی و نشان دادن آثار و افتخارات مشاهیر به مردم به نمایش گذاشته شده و در این موزه نشانه‌های ملی، لوح‌ها، عکس‌ها، اسناد و نسخ خطی به نمایش گذاشته شده است.
رمضانی از وجود موزه مشارکتی مردم شناسی بیرجند در سال 91 در خانه تاریخی اعتمادی نیا خبر داد و افزود: این موزه با مشارکت بخش خصوصی در بافت تاریخی بیرجند راه اندازی شده و در آن بازی‌های محلی، ظروف، پوشاک، صنایع دستی، ابزار سنتی و صنایع دستی و معیشیتی به نمایش گذاشته شده است.
وی با اشاره به موزه مردم شناسی و باستان شناسی بیرجند اظهار داشت: موزه مردم شناسی بیرجند در سال 72 در عمارت اکبریه بیرجند افتتاح شد و آثار در این موزه قدمتی یک صد ساله دارد و در این موزه مراسم عروسی، سفالگری، کفاشی، حکیم باشی، سلمانی، نخ ریسی، پارچه بافی و سبد بافی به نمایش گذاشته شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی گفت: موزه باستان شناسی بیرجند در زمینی به وسعت 600 متر مربع در عمارت اکبریه بیرجند در سال 71 راه اندازی شده و در سال 74 تجهیز شده است واین موزه بزرگترین موزه باستان شناسی در خراسان جنوبی است که بخش‌های مختلفی از جمله اشیای خاندان علم، تالار آینه، سفال، بخش روشنایی، قرآن، کتابت و ابزار آلات جنگ به نمایش گذاشته شده است.
رمضانی از موزه صنایع دستی ومردم شناسی سرایان یاد کرد و افزود: این موزه در محل شترخانه کاروانسرای سرایان راه اندازی شده و از آثار زمان صفوی است و در این موزه اشیای لوازم زندگی از جمله مردم منطقه در زمان گذشته، اشیای مورد استفاده در مراسم مذهبی خاص، وسایل روشنایی، نسخ خطی و دست‌نوشته‌ها به یادگار مانده است.
تنها موزه وقف کشور با قدمت 120 ساله در خراسان جنوبی
مدیرکل اوقاف و امور خیریه خراسان جنوبی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند، اظهار داشت: تنها موزه وقف خراسان جنوبی موقوفه حسینیه امام رضا(ع) بیرجند با قدمت 120 سال یکی از موقوفات شاخص بیرجند است.
حجت الاسلام محمد طاهر گرایلی افزود: این حسینیه در زمینی به مساحت 3 هزار و 178 متر مربع در بافت تاریخی بیرجند قرار گرفته است و این بنا از موقوفات امیر اسماعیل به نام مدرسه شوکتیه در سال 1312 به بهره برداری رسیده و در حال حاضر 120 رقبه دارد.
وی بیان کرد: این موزه از سوی اداره اوقاف و امور خیریه بیرجند با همکاری میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در بنای تاریخی حسینیه امام رضا(ع) ایجاد شده و کسانی که قصد زیارت از این موزه را دارند از این موزه بازدید می‌کنند.
در خراسان جنوبی نزدیک به 12 موزه وجود دارد که امروز به مناسبت اهمیت موزه‌ها این روز به نام موزه نامگذاری شده و تمامی موزه‌های خراسان جنوبی از ساعت 9 تا 13 و 17 تا 20 رایگان است.
انتهای پیام/ ر