مشهورترین جاسوس انگلستان

«ادوارد لورنس» که برخی او را جاسوس و عامل استعمار بریتانیا می‌دانند، یک محقق، ماجراجو و باستان شناس بود که در جوانی به فرهنگ ملل شرقی علاقمند شد و زمانی که 21 سال بیشتر نداشت زادگاهش را برای سفر به ممالک عثمانی ترک کرد. در اولین سفر او که گفته می‌شود با دو چرخه صورت گرفت از لبنان، سوریه و فلسطین بازدید کرد و در کنار مطالعه فرهنگ اعراب سعی کرد یاد بگیرد چطور مانند آنها زندگی کند. دومین ماجراجویی او در سال 1910 با سفر به عراق آغاز شد. او در این سفر به تحقیق در سوریه‌، فلسطین و منطقه بین النهرین پرداخت.
تحقیقات لورنس در این منطقه با آغاز جنگ جهانی اول همزمان شد؛ نقشه هایی که او از منطقه سینا در نزدیکی مرزهای عثمانی تهیه کرده بود که در جنگ بین انگلستان و عثمانی مفید واقع شد.
لورنس با آغاز جنگ برای اعزام به منطقه نام نویسی کرد و از آنجایی که در امور اعراب تخصص بالایی داشت به عنوان افسر اطلاعات به قاهره اعزام شد. او بیش از یک سال در مصر به فعالیت های اطلاعاتی خود ادامه داد و در سال 1916 یک دیپلمات انگلیسی را برای مذاکره با حسین بن علی امیر مکه که علیه قوانین عثمانی اعلان شورش کرده بود همراهی کرد. لورنس مقامات ارشد خود را متقاعد کرد که شورش طرفداران امیر مکه را حمایت کنند و خود نیز به عنوان افسر رابط «ارتش حسین بن فیصل» امیر مکه را همراهی کرد.
نیرو های اعراب تحت راهنمایی لورنس توانستند طی یکسری جنگ های نامنظم خسارات فراوانی به خطوط نیرو های ترک وارد کنند؛ پیروزی در این جنگ نبوغ لورنس در عملیات نظامی را به مقامات انگلیسی نشان داد و از سوی دیگر موجب محبوبیت او در بین اعراب شد. نقش لورنس در شکست قوای عثمانی در عربستان و سوریه باعث شد تا اعراب لقب لورنس عربستان را به او بدهند.
با وجود وعده های او به اعراب برای استقلال اما پس از اتمام جنگ در کنفرانس صلح پاریس به سال 1919 عراق، فلسطین و اردن به مستعمره انگلیس تبدیل شد و فرانسه نیز بر لبنان و سوریه تسلط یافت. همین امر باعث شد وی که به دلیل اقداماتش به شخصیتی افسانه ای تبدیل شده بود کار را رها کرده و به نوشتن خاطراتش بپردازد.
با این حال چندی بعد در سال 1921 ویـنستون چـرچیل او را به عنوان مشاور امور اعراب اداره مستعمرات فرا خواند اما سیاست های دولت انگلیس باعث شد این همکاری بیش از یکسال ادامه نیابد و وی در سال 1923 از مناصب خود کناره گیری کند.
لورنس در 19 می 1935 زمانی که با نام مستعار "شاو" زندگی می کرد در یک سانحه موتورسیکلت در منطقه‌ "مورتون‌" در ناحیه "شایر" انگستان‌ جان‌ خود‌ را از دست داد. عکس های زیر که مربوط به مدت حضور او در عربستان و فلسطین است خصوصا به دلیل ارتباط او با هربرت ساموئل یکی از بنیانگذاران صهیونیسم و کشور مستقل یهود جالب توجه هستند.
 

منبع:مشرق