سایه فقر و آسیب بر سر زنان سرپرست خانوار

براساس آمارهای جمع آوری شده در پاییز 92 نرخ مشارکت اقتصادی مردان 10 ساله و بیشتر در کشور 62 درصد بوده در حالیکه این آمار در بین جمعیت زنان 11.3 درصد بوده است و از سوی دیگر نرخ بیکاری زنان نیز 2.5 برابر مردان اعلام شده که نسبت به گذشته از رشد برخوردار بوده است.

آسیب شناسان اجتماعی معتقدند عواملی مانند مشکلات اقتصادی افزایش آمار بیکاری زنان و پایین بودن آمار اشتغال آنان، افزایش آمار طلاق، اعتیاد و... باعث شده که آسیبهای اجتماعی زنان در مقایسه با سالهای گذشته افزایش پیدا کند و در این میان زنان سرپرست خانوار با معضلات بیشتری موجه هستند چرا که به تنهایی از پس مشکلات خود و فرزندانشان بر نمی آیند و همین باعث شده پیوندی با فقر برقرار کنند و بطوریکه با این روند فقر نیز کم کم در جامعه زنانه خواهد شد.

وجود 2.5 میلیون زن سرپرست خانوار در کشور

از سوی دیگر نداشتن سرپرست و فقر نیز دلیلی برای این است که زنان تک سرپرست و یا سرپرست خانوار برای گذران زندگی به نهادهای حمایتی پناه ببرند بطوریکه رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره) در مورد زنانه شدن فقر در کشور هشدار داده و عنوان کرده  که افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار باعث زیاد شدن فقر در بین خانواده های این زنان شده است.

سید پرویز فتاح با تاکید بر تصویب قوانین لازم در جهت از بین بردن ریشه های فقر در کشور، افزود: ضرورت دارد قوانینی نظیر بیمه تامین اجتماعی اجباری در جهت پیشگیری از پیامدهای بعد از وقوع حوادث در مجلس تدوین شود تا با وجود یک حادثه برای سرپرست خانواده، زندگی افراد دچار مشکل نشود.

در حال حاضر دو میلیون و 500 هزار زن سرپرست خانوار در کشور زندگی می کنند که یک میلیون و 700 هزار نفر آنان تحت پوشش کمیته امداد هستند و کمتر از 200 هزار نفر آنان نیز از سازمان بهزیستی خدمات دریافت می کنند.

بیکاری بیش از 80 درصد زنان سرپرست خانوار

سرشماری انجام شده در سال 90 نشان می دهد که 12 درصد خانوارها زن سرپرست بوده و بیش از 80 درصد این زنان فاقد شغل و درآمد برای تامین زندگی خود هستند و آمار خانواده های زن سرپرست طی سال های گذشته 3 درصد افزایش یافته است که این موضوع در کشور نگران کننده است .

عبدالرضا عزیزی رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس در گفتگو با خبرنگار مهر به هشدار رئیس کمیته امداد در مورد زنانه شدن فقر در کشور اشاره و تاکید کرد: در مورد هشدار رئیس کمیته امداد باید با دعوت از وی و حضور در کمیسیون اجتماعی مجلس دلایل این موضوع بررسی شود اما در مجموع می توان گفت  بیشتر بودن عمر زنان نسبت به مردان و همچنین حوادثی که در مشاغل مختلف در کمین مردان است و منجر به فوت آنها می شود باعث می شود زنان سرپرستی خانواده ها را برعهده بگیرند.

وی با اشاره به اینکه شرایط اشتغال برای مردان فراهم تر از زنان است و مردان در شغل هایی مانند صنایع مختلف، رانندگی در جاده، نیروهای خدماتی، رفتگر، کارهای ساختمانی و غیره فعالیت می کنند گفت: در حالی که زنان در این شغل ها امکان فعالیت ندارند و البته خودشان نیز به رغم کشورهای دیگر تمایلی به این قبیل کارها ندارند به همین دلیل نمی توانند زندگی خود را تامین کرده و به سمت نهادهای حمایتی کمیته های امداد و سازمان بهزیستی روی می آورند.

کمک مجلس در جهت رفع مشکل زنان 

رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس اظهار داشت: نمایندگان مجلس به خصوص کمیسیون اجتماعی در جهت کمک به زنان سرپرست خانوار و همچنین کاهش آسیب های اجتماعی طرح های خوبی ارائه کرده و همکاری گسترده ای با نهادهای حمایتی دارد بطوریکه در سال جاری به جز اعتبارات خود دستگاه ها کمیسیون اجتماعی 100 میلیون تومان نیز به کمیته امداد کمک کرده است.

عزیزی با اشاره به اینکه در صورت درخواست نهادهای حمایتی برای جلوگیری از آسیب های اجتماعی و همچنین زنانه شدن فقر به آنها کمک خواهیم کرد اظهار داشت: چنانچه این نهادها لایحه ای به منظور کاهش آسیب ها به کمیسیون اجتماعی ارائه دهند به سرعت در جهت تصویب آن اقدام خواهیم کرد.

افزایش سالانه 60 هزار نفر به جمعیت زنان سرپرست خانوار

دکتر مجید ابهری آسیب شناس اجتماعی و متخصص علوم رفتاری نیز در گفتگو با خبرنگار مهر از افزایش آسیب های اجتماعی زنان خبر داد و گفت: وجود 2 میلیون و 500 هزار زن سرپرست خانوار که 80 درصد آنها فاقد شغل هستند و سالانه نیز 60 هزار زن به آنها اضافه می شود، باعث شده تا جامعه با آسیب های جدی در مورد این گروه از زنان مواجه شود.

وی گفت: در کالبدشکافی ناهنجاری های اجتماعی در بخش زنان علاوه بر وجود و افزایش زنان سرپرست خانوار، باید به افزایش زنان معتاد و رشد آمار زنان کارتن خواب نیز اشاره کرد.

این آسیب شناس اجتماعی تاکید کرد: تکدی گری و بزهکاری از قتل و جنایت خانوادگی تا روابط فرا زناشویی، فروش مواد مخدر، کارگری جنسی، آسیب های محسوس و قابل توجه در مورد زنان است که اصلی ترین علت آن، تغییر سبک زندگی تحت تاثیر شبکه های ماهواره ای و مسافرت های خارجی بوده و تغییر جهت و سبک زندگی اسلامی- ایرانی به روش زندگی غربی و بدون چارچوب، دلایل اصلی در رشد آسیب های اجتماعی به شمار می روند.

سن بیوگی به 16 سال رسیده است

به گفته ابهری، ظهور بیوه های جوان و رسیدن سن بیوگی به 16 سال، نگاه منفی جامعه به ازدواج زنان بیوه با مردان مجرد، عدم حمایت مادی کارساز از این قشر زنان، فقدان اشتغالزایی و کارآفرینی موثر در این رابطه و نبود مراکز مخصوص ترک اعتیاد زنان به تعداد کافی در کنار ضعف فعالیت های فرهنگی و عدم تمرکز حمایت های مادی، برنامه ریزی جزیره ای و سلیقه ای، ازدواج سفید و بدون تعهد قانونی و شرعی موجب تشدید و رشد سریع آمار آسیب های اجتماعی در بخش زنان می شود.

این متخصص علوم رفتاری تاکید کرد: در این زمینه ابتدا باید به نقش خانواده ها و سپس به جایگاه موثر سازمان ها و نهادهای دولتی در محور حمایت های مادی، فرهنگی و آموزش های حرفه ای، کارآفرینی و اشتغالزایی همراه با ایجاد زمینه های مناسب برای ازدواج زنان بیوه، اشاره کرد که اهرم های موثری در پیشگیری و مقابله با آسیب های اجتماعی زنان در کوتاه مدت هستند.

وی به روش های میان مدت کاهش آسیب های ناشی از زنان اشاره کرد و گفت: ایجاد بانک اطلاعات آسیب های اجتماعی برای زنان به تفکیک سن و جغرافیای زندگی، تعداد فرزندان همراه با برنامه ریزی و سیاست گذاری در زمینه توانمندسازی زنان نیز از جمله روش های میان مدت در این زمینه است.

ابهری به فقر این زنان اشاره کرد و گفت: افزایش جمعیت زیر خط فقر مطلق و فقر، مشمول زنان نیز بوده که در این زمینه آمار زنان سرپرست خانوار فاقد سرپرست افزایش تاسف باری داشته است.

در هر حال کارشناسان عقیده دارند افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار در کشور نشان دهنده افزایش مشکلات این قشر از جامعه است که باید مسئولان برای جلوگیری از این معضلات اقدامات اساسی و زیر بنایی انجام دهند تا در آینده با بحران و انواع آسیب ها مواجه نشویم.