ورود فرهنگ غرب به ایران به برداشت بیش از حد سفره‌های زیرزمینی انجامید
خبرگزاری تسنیم: مشاور عالی مرکز بین‌المللی قنات گفت: با ورود فرهنگ غرب و آموزش استفاده از پمپ، ایرانیان میزان برداشت آب از سفره‌ها را افزایش داده و به ظاهر زمین‌های لم یزرع بیشتری را آباد کردند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، علی اصغر سمسار یزدی در نشست تخصصی «قنات برای آینده» اظهار داشت: اگر در روند مدیریت، بهره‌برداری، نگهداری و محافظت از قنات مطابق 70 سال گذشته رفتار کنیم، دیری نمی‌پاید که قنات به دست فراموشی سپرده می‌شود.
وی افزود: اگرچه قنات در زندگی مردم یزد نقش محوری داشته و هر جرعه یا سهم آن در کابین زنان قرار می‌گرفته است، اما در دنیای امروز بسیاری از مردم یزد این شاهرگ‌های حیاتی را فراموش کرده‌اند.
مشاور عالی مرکز بین‌المللی قنات با اشاره به اینکه مجموعه عوامل مختلف با شدت و ضعف متفاوت در حذف کارکردهای قنات ورود پیدا می‌کنند، گفت: کاهش حجم مخازن و افت سطح سفره آبهای زیرزمینی سبب شده که قنات کارکردهای خود را از دست بدهد؛ در حالیکه این سازه آبی به دلیل سازگاری با محیط زیست، قرن‌ها پایداری خود را حفظ کرده بود.
وی افزود: قنات همواره متناسب با آب تغذیه شده از منابع زیرزمینی برداشت می‌کند، در قنات به دلیل ساختارهای افقی، امکان برداشت بیشتر از توان سفره وجود ندارد؛ اما با ورود فرهنگ غرب و آموزش استفاده از پمپ، ایرانیان میزان برداشت آب از سفره‌ها را افزایش داده و به ظاهر زمین‌های لم یزرع بیشتری را آباد کردند.
سمساریزدی خاطرنشان کرد: خبرگان قنات به این موضوع واقف بودند که چاه‌های عمیق اثر منفی روی آبدهی قنات‌ها دارند؛ بنابراین بسیاری از دعاوی دهه 30 مربوط به شکایت صاحبان قنات از چاه‌های نوظهور بود اما همواره این دعاوی به ضرر صاحبان قنات و به نفع چاه‌های عمیق پایان می‌یافت.
وی ادامه داد: اگر روند احداث چاه‌های عمیق ادامه یابد، قنات‌ها از مدار بهره‌برداری خارج می‌شوند، چراکه تغییر آب و هوایی مزید بر علت شده و خشک شدن قنات‌ها را تشدید می‌کند.
وی اذعان داشت: آمارها نشان می‌دهد با افزایش تعداد چاه‌های عمیق و نیمه عمیق از تعداد قنات‌های کشور کاسته شده‌است.
مشاور عالی مرکز بین‌المللی قنات به تجربیات کشورهایی که گوی سبقت را از ایران در حفر چاه‌های عمیق ربوده‌اند اشاره کرد و گفت: وضعیت قنات در ایران 1420 مشابه وضعیت کنونی کشورهایی نظیر اسپانیا، مراکش یا الجزایر خواهد بود، زیرا این کشورها سطح وسیعی از اراضی خود را با قنوات آبیاری می‌کردند.
وی افزود: در گذشته تجار یزدی یک سوم پول خود را صرف ایجاد قنات می‌کردند، زیرا زارعین به محض جاری شدن آب قنات، برای کسب سهمی از آن با یکدیگر رقابت می‌کردند.
سمساریزدی تصریح کرد: قنات نقش اقتصادی خود در دنیای امروز را از دست داده و صرف پول نه تنها برای احداث قنات بلکه برای مرمت آن هم غیر اقتصادی شده‌است.
وی ادامه داد: بنابراین در دنیای امروز مقنی تربیت نمی‌شود و حریم قنات حفظ نخواهد شد.
مشاور عالی مرکز بین‌المللی قنات با بیان اینکه در گذشته تهدید قنات به مفهوم تهدید جامعه و مرگ آن با فنای سکونتگاه انسان مرتبط بود، گفت: در حال حاضر جامعه با پمپ به آب زیرزمینی وصل شده و در برابر فنا و بقای قنات، بی‌تفاوت شده‌است، در نتیجه دانش قنات هم حفظ نمی‌شود.
وی افزود: باید با دفع مواردی که قنات را به فراموشی می‌سپارد، قنات را برای آینده حفظ کرد.
انتهای پیام/