نیلی: اتحادیه کتابفروشان تهران نمایشگاه کتاب را ۲ سال تحریم کرد، چرا دست‌مریزاد می‌گوییم؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست بررسی عملکرد بیست و هشتمین دوره نمایشگاه کتاب تهران صبح امروز، 19 خردادماه، با حضور همایون امیرزاده مشاور معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، میثم نیلی مدیر عامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی، عبدالعظیم فریدون، سردار علی ناظری و جمعی از ناشران در حوزه هنری برگزار شد.

سندی که ابتر ماند

ملکی از انتشارات قدر ولایت در این نشست با اشاره به اینکه موضوع اصلی این نشست این است که تراز مطلوب نمایشگاه کتاب چیست، گفت: ما دوسال پیش 17 جلسه برگزار کردیم که بحث‌های مفصلی در این باره شد تا ببینیم نمایشگاه کتاب به عنوان بزرگترین رویداد فرهنگی چه کار باید انجام دهد تا به نمایشگاه مطلوب برسد. حاصل این جلسات سندی شد که به امضای بیش از 100 ناشر رسید؛ ناشرانی از طیف‌های مختلف که در آنجا به موضوعات اصلی مثل شورای سیاستگذاری پرداختند. این جلسات عقبه خوبی است و آن سند نیز به وزارت ارشاد به عنوان یک سند راهبردی ارائه شد اما متأسفانه ابتر ماند.

نیلی: نیازمند ریل‌گذاری منطقی هستیم، نه تزئینی

میثم نیلی مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی نیز در این جلسه با خیرمقدم به حضار گفت: ما در نشر کشور مسیری را طی می‌کنیم که وقتی قطعات پازلش کنار هم قرار می‌گیرد نشان می‌دهد که کجا هستیم، به کجا می رویم و آینده چه خواهد شد. به عبارت دیگر ما در داخل یک قطار هستیم با تمام ناشران و اتحادیه‌های فعال در این حوزه که باید مسیرش با منطقی ترین روش ریل‌گذاری شود. واقعی این است که ما در جنگ فرهنگی واقعی هستیم؛ البته در دیگر حوزه‌ها نیز این جنگ دیده می‌شود اما جنگ واقعی در حوزه فرهنگ را همگی درک کردیم و می‌دانیم افراد مختلفی از جنس ایرانی و اسلامی هم در برابر ما قرار می‌گیرند. جنگی که ایمان و اخلاق مردم را هدف قرار داده است.

وی ادامه داد: اگر اهالی حوزه نشر به ویژه کسانی که قدرت و نفوذ بیشتری دارند و پیشکسوت محسوب می‌شوند در این زمینه اقدام نکنند حتماً فردا مورد بازخواست قرار خواهیم گرفت. یکی از مشکلات اساسی در این حوزه رودربایستی‌ها و تعارفاتی است که عملاً بهینه شدن روند‌ها و حتی برخی از تصمیمات را به عقب می‌اندازد. اینها می‌تواند منطقی در فضایی سالم و مودبانه و در عین حال رک و شفاف مطرح شود تا به بهینه سازی برسیم.

مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی افزود: در نمایشگاه کتاب امسال ادعاهایی مطرح شد و تلاش‌هایی صورت گرفت تا مدل اجرا شده را به عنوان یک دستاورد مهم مطرح کنند مجمع ناشران انقلاب اسلامی و برخی از دست اندرکاران نمایشگاه می‌گویند این اتفاق رخ نداده است. البته این ناشی از ضعف عملکرد نبوده چه اینکه ما هیچ وقت وضعیت مطلوب در اجرای نمایشگاه کتاب نداشته‌ایم. همیشه وضع موجود نسبت به مطلوب عقب تر بوده است. اما امسال می‌خواهیم نوعی از ریل‌گذاری‌ها را مورد نقد قرار دهیم نه عملکردهای جزئی را.

اتحادیه کتابفروشان تهران نمایشگاه کتاب را 2 سال تحریم کرد، چرا دست‌مریزاد می‌گوییم؟

وی با بیان اینکه ما یک جمع خلص با سوابق و سلایق گوناگون در حوزه نشر داریم، گفت: آقای صالحی یکی از فرهنگی‌ترین معاونان ارشادند که در قیاس برخی از مدیران یک سرو گردن بالاتر هستند. بحث ما در این زمینه سر آقای صالحی و جنتی نیست. بیشترین بحث ما در مجمع به نمایشگاه مطلوب مربوط می‌شود که ما در سالهای گذشته تلاش کردیم با سالن یاس معبری برای حرکت در این مسیر درست کنیم. تلاش کردیم که مدلی ارائه دهیم که هم نمایشگاه باشد و هم از فروش بازنماند. سوال اینجاست که آیا رویه حاضر در نمایشگاه کتاب می‌تواند به نیاز مخاطب پاسخ دهد.

نیلی ادامه داد: آنچه که امسال دوستان ارشاد از رویه نمایشگاه به عنوان پدیده یاد کردند به نظرم تا حدودی قابل تأمل است چرا که این دوره بدی‌های سال‌های گذشته را داشت و حتی برخی محاسن دوره‌های گذشته را نداشت. سیاه نمایی نمی‌کنم اما سوالات جدی در این زمینه وجود دارد ارشاد ادعا کرده است که این اولین بار است که برگزاری نمایشگاه به تشکل‌ها داده می‌شود. آیا واقعاً اینگونه بوده است. ما بارها به آقای آموزگار نامه نوشتیم و ایشان به معاونت‌های مربوطه به موسسه نمایشگاه‌ها ارجاع می‌دادند. آیا قرار بود که ما بر خوان‌ها بیافزاییم. وزارت ارشاد برچه مبنایی اتحادیه ناشران تهران را به عنوان مجری برگزاری نمایشگاه اعلام کرده است. سوال اینجاست که از چند نفری که در این شورای سیاستگذاری هستند چند متعلق به اتحادیه نشر هستند و چه جریان فکری دارند. ارشاد که با شعار توازن برسر کار آمد آیا توانست توازن را در این زمینه برقرار کند. رانت‌ها اینگونه ایجاد می‌شود.

وی ادامه داد: آیا اتحادیه ناشران تهران توان برگزاری نمایشگاه کتاب را داشت. آیا اساسا این اتحادیه نماینده تمام فعالان در حوزه نشر است. صریح می‌گویم که نماینده مجمع ناشران انقلاب نیست بحث ما زیرساختی است اتحادیه کتاب فروشان تهران تنها تشکلی است که نمایشگاه کتاب را دو سال تحریم کرده است. حالا چرا به او دست مریزاد می‌گوییم. باید بتوانیم آن کمبودهایی را که رخ داده است را برای سال آینده جبران کنیم نه اینکه در این ریل گذاری تزیین کنیم.

عبدالعظیم فریدون مدیر انتشارات محراب قلم از دیگر سخنرانان این جلسه بود. وی با بیان اینکه هدف از برگزاری نمایشگاه کتاب چیست، گفت: هدف اصلی از برگزاری نمایشگاه کتاب در جامعه ما جاری نیست و این هم به دلیل واقعیت جامعه ما است. نمایشگاه کتاب در حقیقت یک فروشگاه بزرگ کتاب است فرصتی است تا افراد که در طول سال به دلیل مشغله‌های فراوان نمی‌توانند کتاب تهیه کنند در این فرصت برای خرید کتاب اقدام می‌کنند.

سلیقه‌هایی که از آن رنج می‌بریم

وی ادامه داد: نکته دیگر درباره شیوه برگزاری این فروشگاه بزرگ است. شیوه‌های مختلفی در این زمینه اجرا شده اعم از اجرای آن توسط دولت ویا از سوی تشکل‌ها، اجرای آن از سوی افراد حقیقی و یا حقوقی و غیره. امسال اتفاق جدیدی رخ نداد ولی حد و حدود آن متفاوت شد که در نوع خود تجربه خوبی بود. آنچه که ما از آن رنج می‌بریم مدیریت کلان کشور است که در آن سلیقه‌ها اعمال می شود که هر کدام از این سلیقه‌ها مبنای محکمی ندارد. نمی‌توان البته این رویه را نقد کرد چون در همه قسمت‌های کشور وجود دارد و جزئی از فرهنگ ما شده است.

فریدون یادآور شد: امسال هم قرار شد مقداری به تشکل‌ها بعد از 8 سال بها دهند.صالحی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد یکی از فهیم‌ترین معاونان فرهنگی بعد از انقلاب است، تنها چیزی که من به عنوان ناشر به آن نقد دارم مدیریت اجرایی است. ایشان تجربه مدیریت کلان را نداشتند و در حال حاضر دارند تجربه می‌کنند و در این شرایط همه اذعان دارند که خطای آن بیشتر است اما به نظر من چون فرد فرد فهیم و با اخلاقی است باید صبر کنیم. ما معاونان فرهنگی ارشادی داشتیم که فقط آمار می‌دادند.

مدیر انتشارات محراب قلم با بیان اینکه واگذاری نمایشگاه به تشکل‌ها یک اتفاق خوب است چون دولت وظیفه‌ای در اجرای این امور ندارد، گفت: اما اینکه حد و حدود آن چقدر باشد جای بحث دارد هر مقدار که این حدود وسعت پیدا کند اشکالات بیشتر خواهد شد. اما اصل این موضوع را نباید زیرسوال برد و مطرح کرد که چرا این امر را به ما واگذار نکردند و به آنها دادند. اصل قضیه واگذاری این نوع امور به بخش خصوصی است و باید اجازه این امر را بدهیم.

فریدون افزود: از جمله اشکالات امسال این بود که مدیریت نمایشگاه معلوم نبود البته این رویه چون هنوز آن را تجربه نکرده بودیم طبیعی بود. امکان داشت این نوع اشتباهات از هر کدام از ما سربزند. نباید کاری کنیم که سال دیگر بگویند به بخش خصوصی واگذار نمی‌کنیم بلکه باید با برگزاری نشست‌ها حد و حدود و چگونگی آن مورد بررسی قرار گیرد.

شریعت‌زاده مدیر نشر پازینه از دیگر حاضران در این نشست بود. وی با اشاره به تأثیر کتاب در جامعه گفت: تنها ابزار ارتباطی کارآمد برای نظام کتاب است ما در حال حاضر در جنگ رسانه‌ای باخته‌ایم. با این حال نمایشگاه کتاب را برگزار می‌کنیم اما این یک تشییع جنازه با شکوه برای کتاب است.

وی ادامه داد: باید یک نیم نگاهی از منظر ارزشی به نمایشگاه کتاب داشته باشیم و بررسی کنیم که آیا پس رفت داشته‌ایم یا پیشرفت داشته‌ایم. ما داریم با این رویه کتاب را در داخل موزه‌ها قرار می‌دهیم و به آن به عنوان یک ابزار ارتباطی مهم نگاه نمی‌کنیم. ساختار تشکیلات ناشران براساس انتخاب اصلح نیست در همین نمایشگاه دیده شده که سازمانی دولتی و فرهنگی در کشور غرفه کتابش را به فردی که سیکل ندارد واگذار کرده است. ناشر شأنی دارد که باید آن را لحاظ کرد.

شریعت‌زاده ادامه داد: ریل‌گذاری نشر یک مسئله فکری است همه ما با فرهنگ بازی کردیم. کتاب یک منشور چندضعلی است. فرهنگ را در خدمت سیاست نگذاریم چرا که سیاست شیطان است و شیطان بزرگ آمریکا.

حسین خانی مدیر نشر مصعی دیگر سخنران حاضر در این جلسه بود. وی با بیان اینکه مجمع ناشران انقلاب اسلامی باید حرکتی انقلابی و اسلامی داشته باشد گفت: دشمن به خانه‌های ما آمده است. ما وظایفمان دشمن شناسی و در مقابل آن تشخیص برای انتشار آثار مفید به منظور جلوگیری از تحت تأثیرقرار گرفتن جوانان است. متأسفانه جوانانی داریم که در خیابان انقلاب به دنبال رمان‌های قبل از انقلاب می‌گردند. البته الآن نیز برخی از کتاب‌ها هستند که انحراف دارند.

وی در ادامه با پیشنهاد اینکه این نوع جلسات بهتر است در رسانه ملی پخش گردد تا همه نظرات مطرح شود، افزود: هرچند که نمایشگاه کتاب جایی برای فروش کتاب است اما نمایشگاه کتاب جایی برای تبادل افکار نیز هست.

شهری مدیر انتشارات نبأ دیگر سخنران این نشست بود. وی سخنان خود را با بررسی ساختار نمایشگاه از لحاظ مدیریتی آغاز کرد و گفت: هر ساختاری که تشکیل می‌شود ممکن است در طول زمان به مسیر دور از اهداف خود برسد. بحث نمایشگاه در نظام ما رو به افول است و به سمتی می‌رویم که نفس‌های عمر خود را می‌کشد. در این زمان نیاز به یک تحول اساسی داریم. باید در این نمایشگاه کتاب یک ساختار نظام مند تعریف شود و در این میان نباید گرفتار سابقه 28 ساله شویم.

وی ادامه داد: در ساختار جدید باید چند اصل را درنظر گرفت. نخست آنکه جایگاه فرهنگ را در نظام بشناسیم که متأسفانه تاکنون آن را نشنیده‌ایم و یا نخواستم بشناسیم. هرساختاری بر 4 پایه فرهنگ، اقتصاد، سیاست و نظامی بنا شده است که محور اصلی همه اینها بحث فرهنگ است. شرط اول در ساختارسازی جدید این است که زیر بلیت مسائل سیاسی نرویم. برای این کار باید شجاعت داشت.

شهری یادآور شد: ما از نمایشگاه بیستم به بعد رو به افول رفتیم و جنبه فرهنگی آن کمتر شده است. اگر به داد نمایشگاه نرسیم این رویداد فرهنگی دو تا سه سال دیگر تعطیل می‌شود.جایگاه فرهنگ در نظام نباید قربانی یک فرد سیاست زده شود. ما یک سال برای این امر وقت داریم و بهتر است در این مدت در این  زمینه به بحث و نظر بپردازیم.

قدیانی: نمایشگاه کتاب به سند محکم و متقنی نیاز دارد

نادر قدیانی مدیر انتشارات قدیانی در ادامه این نشست با بیان اینکه بهتر است برای آینده تصمیم گیری کنیم و برای این منظور از امروز باید کارگروه‌هایی تشکیل شود گفت: متأسف شدم وقتی دیدم که حسین نوش‌آبادی سخنگوی وزارت ارشاد در یک برنامه تلویزیونی با افتخار از این یاد می‌کند که در این دوره نمایشگاه سه هزار ناشر خارجی حضور داشتند. کار همه ما دارد به سمت آمارزدگی پیش می‌رود این درحالی است که مردم امروز از ما کار مطالبه می‌کند. معاونت فرهنگی به نقل از خانه کتاب عنوان کرده است که 70 درصد تولید نشر کشور در دست صد ناشر است. سوال اینجاست که پس این دو هزار 500 غرفه در نمایشگاه به چه کسانی تعلق می‌گیرد.

وی ادامه داد: تا سند محکمی برای نمایشگاه شکل نگیرد مشکل حل نخواهد شد. این سند باید در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شود و زمانی که این کار صورت گرفت می‌توان از حضور حتی 10 ناشر خارجی در آن با افتخار یاد کرد. در این مدت تشکل‌های گوناگون و قدیمی مانند تشکل کودک و نوجوان و دانشگاهی از دل تعاونی‌ها به ثبت رسیده در این میان بخش بین الملل یعنی چه. اینها باید کارشناسی شود.

انتهای پیام/