فرو نشست دشت قزوین و کم توجهی مسئولان

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قزوین، بر اساس مطالعات انجام شده اخیر بر روی دشت قزوین فرو نشست 24 سانتی این دشت تأیید شد، ولی این موضوع در حد یک خبر ناراحت کننده باقی ماند و روزمرگی در کار مدیران همچنان به روند خود ادامه می‌دهد و تنها از این موضوع ابراز نگرانی می‌شود.

این در حالی است که با راهکارهای اجرایی و عملیاتی می‌توان این مشکل را برطرف کرد که این موضوع نیاز به استفاده از نخبگان و نیر تسهیل روند اجرای این راهکارها برای کشاورزان دارد، راهکار زیاد است ولی اجرای آن قاطعیتی می‌خواهد که متأسفانه در برخی از مسئولان دیده نمی‌شود.

بر اساس نتایج حاصل از نمودارهای مصرف آب، بیش از 90 درصد از آب‌های زیرزمینی در بخش کشاورزی مصرف می‌شود به همین سبب تدوین راهکارهایی برای بهره‌وری آب کشاورزی و اجرای این راهکارها از ضروریات است که البته در این زمینه اقداماتی هم انجام شده است.

کشت محصولات پر آب در قزوین متوقف شود

حسین عطایی معاون آب و خاک جهاد کشاورزی استان قزوین در رابطه با چند راهکار در این زمینه اظهار داشت: بیش از 91 درصد منابع آبی استان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود که به همین سبب بهینه‌سازی مصرف آب در بخش کشاورزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

وی بیان کرد: کشت و تولید محصولاتی مانند گندم، جو، ذرت علوفه‌ای و انگور در استان کشت و تولید می‌شوند که به منظور تولید و کشت این محصولات کشاورزی بیش از 50 درصد منابع آبی بخش کشاورزی مصرف می‌شود.

معاون آب و خاک جهاد کشاورزی استان قزوین تصریح کرد: تدوین برنامه و اجرای طرح جامع آموزش و ترویج کشاورزی، آموزش روش‌های صحیح آبیاری سطحی به کشاورزان از جمله اقدامات انجام شده در زمینه بهینه‌سازی منابع آبی و صرفه‌جویی در مصرف آب در بخش‌های مختلف است.

عطایی با اشاره به اهمیت نصب کنتورهای هوشمند در مزارع کشاورزی تصریح کرد: نصب کنتورهای هوشمند در مزارع کشاورزی امری مهم و ضروری است اما این اقدام با مشکلی از جمله زمان‌بر بودن نصب کنتور و بهم خوردن نظام بهره‌برداری مواجه است که مدیران و مسئولان مربوط باید در راستای برطرف کردن این موانع اقدامات لازم را انجام دهند.

وی تاکید کرد: در راستای اصلاح الگوی کشت نیز باید کشت محصولات پر آب در قزوین متوقف شده که با اجرای این سیاست در مصرف آب صرفه جویی می‌شود.

معاون آب و خاک جهاد کشاورزی استان قزوین گفت: در حال حاضر استان قزوین بیش از 2 هزار میلیون مترمکعب آب در بخش کشاورزی، 122 میلیون مترمکعب آب شرب و 110 میلیون متر مکعب در بخش صنعت و معدن آب مصرف می‌کند.

البته اقدامات انجام شده تا حدودی تلاش جهاد کشاورزی قزوین را در این زمینه نشان می‌دهد، ولی این اقدامات نه کافی و نه اساسی است، اساسی‌ترین اقدام در حوزه مصرف آب تغییر سیستم آبیاری از غرقابی به مکانیزه است که تا 60 درصد میزان بهره‌وری آب را افزایش می‌دهد.

متأسفانه در این زمینه اقدامات خوبی صورت نمی‌گیرد و تسهیلات در این زمینه با روندی بسیار کند و سخت پرداخت می‌شود، درست است که هزینه تغییر سیستم آبیاری برای واحدهای کشاورزی کوچک سنگین است، ولی از سویی می‌توان با یکپارچه سازی اراضی کشاورزی و از سویی با پرداخت تسهیلات منسب و کم بهره این مشکل را مرتفع کرد.

البته ناگفته نماند کشاورزان هم مایل به معاوضه زمین‌های کشاورزی و یکپارچه سازی نیستند ولی با اجرای سیاست‌هایی در این زمینه می‌توان با تجمیع سوری زمین‌ها و مالکان آنها یک سیستم آبیاری را برای هر چند ده هکتار راه‌اندازی کرد.

قزوین به سرعت در حال تبدیل شدن به مناطق بیابانی است

علی‌ا‌اکبر اسدالهی مدیرکل منابع طبیعی قزوین نیز با بیان اینکه منابع طبیعی مورد غفلت قرار گرفته، اظهار داشت: توجه به منابع طبیعی در کشور مورد غفلت قرار گرفته و این در حالی است که مسئولان حفاظت از محیط زیست کشورهای دیگر بیشتر از مسئولان ما نگران مشکلات این حوزه در ایران هستند.

وی در رابطه با شکل‌گیری ریزگرد‌ها در مناطق سیاهپوش و دشت مرکزی قزوین بیان کرد: متأسفانه دشت قزوین با بحران کم آبی مواجه است، زمانیکه در اثر تبخیر، رطوبت دشت کشیده می‌شود و سطح آب پایین می‌رود، در هنگام وزش باد ماسه و خاک را بلند کرده و سبب شکل‌گیری ریزگردها در این مناطق می‌شود.

یکی دیگر از راهکارهای اساسی در جهت تقویت سفره‌های آب زیرزمینی، بستن چاه‌های غیر مجاز است، درست است که این کار نیز از ظرفیت کشاورزی قزوین می‌کاهد، ولی می‌توان با بررسی راهکارهایی مناسب و برنامه‌ریزی دقیق، پس از تغییر سیستم آبیاری و اطمینان از تقویت سفره‌های زیرزمینی، این چاه‌ها را نیز به فعال و به ظرفیت کشاورزی دشت قزوین افزود.

حمید قزوین مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای قزوین اظهار داشت: در 6 ماه نخست سال گذشه 170 حلقه چاه غیر مجاز مسدود شد و با این اقدام شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین بیش از 22 میلیون متر مکعب آب در سفره‌های زیرزمینی حفظ شد که این خود گام مهمی در راستای احیای آبخوان دشت قزوین است، میانگین انسداد چاه های غیر مجاز در سال‌های گذشته 30 حلقه بود.

وی با اشاره به اینکه بحران آب تا حدودی در منطق مختلف قزوین جا افتاده است خاطرنشان کرد: برای کشاورزان بستن یک حلقه چاه سخت‌تر از صدور حکم اعدام است، ولی با اطلاع رسانی که در این زمینه انجام شد خود کشاورزان نیز در این زمینه همکاری می‌کنند و در مواردی خودشان لوله‌های چاه را جمع‌آوری می کنند.

با اینکه این اقدام از سوی شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین صورت گرفته ولی تا مسدود کردن بیش از 3000 حلقه چاه غیر مجاز راه بسیار است و با روندی که این شرکت در پیش گرفته کار از کار گذشته و دیگر قابل جبران نیست.

غلام بهرامی یکی از کشاروزان منطقه در رابطه با میزان آبدهی چاه‌های عمیق اظهار داشت: آبدهی چاه ما نسبت به ده سال گذشته نصف شده است و اگر این روند ادامه پیدا کند تا 10 سال آینده دیگر آبی برای کشاورزی باقی نمی‌ماند.

وی افزود: در 10 سال گذشته با 6 ساعت آب 2 هکتار از اراضی کشاورزی ما سیراب می‌شد ولی اکنون 12 ساعت هم برای همان زمین کفاف نمی‌دهد.

تا زمانی که سیستم کشاورزی در اراضی قزوین به صورت غرقابی باشد راهکارهای دیگر پاسخگو نیست، مهمترین راه‌های برون رفت از این معضل تغییر سیستم آبیاری و مسدود کردن چاه های غیر مجاز است، اصلاح الگوی کشت و احیای آب خوان و اجرای عملیات آبخیز داری نیز به نوبه خود تأثیر گذار هستند.

از مسئولان انتظار می‌رود در این زمینه خروجی جلسات اتاق فکر آب را به سرعت عملیاتی کنند و تا دشت قزوین راهی برای احیا، نجات از بیابانی شدن و عدم تبدیل به کانونی برای ریزگردها دارد، روند اجرای راهکارهای تدوین شده را تسریع کنند.

گزارش: جواد حق‌وردی

انتهای پیام/ ی