تورانیان: تغییر مدیریت‌ها بلای جان صنعت نشر شده است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، دومین نشست مجمع ناشران انقلاب اسلامی با محوریت بررسی ابعاد بیست و هشتمین دوره نمایشگاه کتاب تهران و افق‌های پیش‌رو برای رسیدن به نمایشگاه مطلوب، صبح امروز، دوم تیرماه، با حضور میثم نیلی مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی، همایون امیرزاده مشاور معاونت فرهنگی وزارت ارشاد و جمعی از اعضای مجمع ناشران انقلاب اسلامی و اتحادیه ناشران تهران برگزار شد.

ملکی، مدیر انتشارات قدر ولایت در این نشست با اشاره به برگزاری نشست‌های دو سال پیش مجمع ناشران انقلاب اسلامی برای رسیدن به طرح نمایشگاه مطلوب گفت: نتیجه این جلسات منتهی شد به سندی که 100 ناشر آن را امضا کردند و این سند را برای شورای عالی انقلاب فرهنگی، کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی و دیگر نهادهای مرتبط ارسال شد، چرا که احساس می‌شد، کاری که برای نمایشگاه کتاب انجام می‌شود، یک کار ملی است و باید از این بعد به قضیه نگاه کرد.

وی ادامه داد: خلاصه و مهمترین بحثی که در این جلسات مطرح شد، بحث شورای سیاست‌گذاری بود که در آن تأکید شد تا این شورا ترکیبی ثابت داشته باشد و سالانه عوض نشود.  در این جلسات مبنای کار مطالبات رهبر انقلاب در حوزه کتاب و کتابخوانی بود که با همین منظور یک‌جزوه 20 صفحه‌ای تهیه شد که در آن ضمن بررسی جامع نقاط قوت و ضعف 25 دوره نمایشگاه کتاب، به سند چشم‌اندازی این نمایشگاه در جمهوری اسلامی ایران نیز توجه شد.

به گفته وی، چهار رویکرد به عنوان نارضایتی‌های حاضران از نمایشگاه در این جلسات مطرح شد که شامل اجرا، ساختار و سیاست‌ها، تغییرات مکرر مدیریتی، عدم انسجام نهادها برای ترویج کتاب و کتابخوانی و عدم مشارکت اصولی ناشران در سیاست‌گذاری‌ها بود. این مباحث حول سه محور ترسیم نگاه هدفمند و درازمدت نسبت به نمایشگاه، ساختارمند کردن این رویداد فرهنگی و پیگیری سریع امور و مشارکت نهادها و ناشران در سیاست‌گذاری و برگزاری نمایشگاه مطرح شد.

ملکی یادآور شد: این سند چهار پیوست دارد که در آن موضوعاتی مانند بررسی اهم سیاست‌های نمایشگاه، شرح وظایف شورای سیاست‌گذاری، کارکرد نمایشگاه به عنوان فروشگاه و یا نمایشگاه و... از جمله مباحث مطرح شده در این بخش بود.

علیرضا داودی‌پور، رئیس تعاونی ناشران و کتابفروشان استان تهران، دیگر سخنران این نشست بود. وی با بیان اینکه درد دل در حوزه نشر بسیار است و اگر طبقه‌بندی‌اش نکنیم به نتیجه نخواهیم رسید، گفت: نمایشگاه کتاب باید ضمن حفظ آرمان‌ها از انحصارطلبی پرهیز کند. آیا از این همه آزمون و خطا در سال‌های اخیر خسته نشده‌ایم؟ ما با یک شیب ملایم رو به جلو حرکت می‌کنیم و با شیب ملایم‌تر به سمت بالا، در حالی که می‌توانستیم با شیب تندتر این مسیر را بپیماییم.

وی در ادامه به مشکل توزیع اشاره کرد و گفت: حل این موضوع می‌تواند توسط یکی از این موارد مانند تولید مطلوب، ترویج فرهنگ کتابخوانی، داشتن سیستم فروش و توزیع، تأسیس فروشگاه‌های به روز و همچنین برگزاری نمایشگاه باشد. پیشنهادم این است که اگر در حوزه سیستم توزیع ورود می‌کنید تمام مسائل را در حوزه نمایشگاه کتاب بررسی کرده و عیب و حسن آن را بسنجیم تا به یک نتیجه متقن برسیم.

داودی‌پور در ادامه سخنان خود با اشاره به تعاونی‌ها و صنوف فعال در حوزه نشر، گفت: صنف فعالیت‌های صنفی ناشران، کتاب‌فروشان و موزعان را در سراسر کشور می‌بینم؛ درحالی که متأسفانه ما اتحادیه سراسری صنفی در این زمینه نداریم. بزرگترین اتحادیه کشور اتحادیه ناشران تهران است و به همین دلیل بهترین عمل این است که در تصمیم‌گیری‌های صنفی این اتحادیه را به عنوان نماینده خود قرار دهیم. بهتر است اجرای امور را به تعاونی‌ها بسپریم و امور صنفی و ستادی را به اتحادیه واگذار کنیم.

محمدرضا توکل صدیقی نایب رئیس اتحادیه کتاب فروشان تهران دیگر سخنران این مراسم بود. وی با بیان اینکه در بررسی و نقد هر موضوعی بهتر است نگاه فرآیندی به آن امر داشته باشیم گفت: در این حالت مشکلات را از منظر چرایی بررسی می‌کنیم. مشکلات امسال نمایشگاه کتاب در سال‌های قبل هم بوده است. در مجمع باید گفت که ما یک سیر نزولی را در برگزاری نمایشگاه‌ها طی کردیم که همه این موارد عواملی دارد.

وی ادامه داد: بحث مشکلات نشر که می‌خواهیم از این طریق آنها را حل کنیم  از کیفیت نمایشگاه می‌کاهد. جای نمایشگاه خوب نیست به همین دلیل سالانه بخشی از انرژی مدیران به سالن بندی نمایشگاه‌ها اختصاص پیدا می‌کند. همچنین تغییر مدیریت‌های پی در پی به ویژه در 10 سال اخیر که با شتاب بیشتری همراه بوده سبب شده که ما مثلاً گاه تا یک ماه قبل از نمایشگاه مسئول نمایشگاه را نشناسیم. همه این موارد در مجموع سبب شده تا کیفیت نمایشگاه نزول یابد.

نایب رئیس اتحادیه کتاب فروشان تهران با بیان اینکه امسال رویکرد برخورد و جلوگیری از تخلفات به شیوه خوبی شروع شد، افزود: من نمی‌خواهم از عملکردها در این دوره نمایشگاه دفاع کنم اما اینکه نمایشگاه کتاب به بخش خصوصی واگذار شده در حقیقت واگذاری واسپاری امور مردم به مردم است که یکی از سیاست‌های نظام تلقی شده و امام نیز براین امر تأکید داشتند. طبیعتاً ما در گام‌های اولیه مشکلاتی خواهیم داشت. انتظارمان این است که دوستان منتقد نظرات خود را بگویند تا مشکلات قدم به قدم حل شود.

وی یادآور شد: ما استانداردهای جهانی برای برگزاری نمایشگاه کتاب داریم اما باید با توجه به یک رویکرد بومی به این قضیه بپردازیم نمایشگاه بین‌المللی کتاب ایران یک فروشگاه است و این جزو اقتضاعات نمایشگاه ما است و ما باید به این امر با یک نگاه بومی نگریسته و آن را تقویت کنیم.

علیرضا سلطان‌شاهی از مرکز مطالعات فلسطین دیگر ناشر حاضر در این نشست بود. وی در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه در وهله نخست باید به هدف گذاری نمایشگاه مطلوب توجه داشته باشیمگفت: هر نمایشگاهی می‌تواند اهداف عمومی شامل ارتباط و تبادل اطلاعات در حوزه آخرین دستاوردهای صنعت نشر در بین فعالین در ترویج فرهنگ کتابخوانی در سطوح مختلف باشد اما نمایشگاه اهداف اختصاصی هم دارد که نباید از آن غافل بود. ما در اهداف عمومی می‌توانیم خیلی از امور را به بخش غیردولتی واگذار کنیم اما در اهداف اختصاصی با توجه به اهداف حاکمیتی باید به این نوع اهداف توجه ویژه داشته باشیم.

وی افزود: تولید ادبیات انقلاب اسلامی جزو مهمترین اهداف اختصاصی در این حوزه محسوب می‌شود که متأسفانه ما در 30 سال گذشته به آن چه در داخل و چه برای معرفی در حوزه خارجی توجه خاصی نداشته ‌ایم. آنچه که در نمایشگاه کتاب اتفاق می‌افتد این است که بعد از 30 رسال از برگزاری نمایشگاه ضمن اینکه اهداف اختصاصی مورد نظر نبوده یک کارکرد جدید دیگری هم فشرده وآن این است که توقع اهالی نشر را فراهم می‌کنند نه مخاطبان را.

سلطان شاهی با بیان اینکه مهمترین مشکل ما در صنعت نشر بحث توزیع آثار است ادامه داد: الآن نمایشگاه کتاب بار اصلی این مهم را بردوش می‌کشد و آن هم با بدترین وضع خودش. ما قبل از اینکه از نمایشگاه توقع حل این معضل را داشته باشیم باید مهمترین مشکل را حل کنیم. تا زمانی که مکانیزم درستی برای توزیع نداشته باشیم این مشکل به قوت خود باقی خواهد ماند. اگر اهالی نشر با حمایت اولیه دولت به فکر حل این مشکل نباشد در آینده وضعیت از این بدتر خواهد شد. متأسفانه یک مافیای توزیع در زمینه محصولات فرهنگی وجود دارد که اگر دولت در این زمینه فکر اساسی نکند و ناشران هم به فکر نباشند مشکلات بیشتر خواهد شد.

غریبی از موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران دیگر سخنران این مراسم بود. وی با بیان اینکه نمایشگاه مطلوب را می‌توان از دو بعد شکل و محتوا مورد بررسی قرار داد گفت: برای رسیدن به شکل مناسب می‌توان از تجربه خارج و داخل در این امر استفاده کرد. به نظرم مهمترین موضوعی که باید در این نوع جلسات به آن پرداخته شود بحث محتوایی است. برای من هدف آرمانی جای سوال است آرمان معمولاً دست یافتنی نیست. در بحث فرم باید سریع‌تر به این قضیه برسیم. اما سوالم این است که آیا در نمایشگاه مانند نمایشگاه فرانکفورت ناشران داخلی آلمان می‌توانند اثری مغایر با منافع ملی این کشور و هویت مردمانشان عرضه کنند یا خیر.

وی ادامه داد: در کشور ما منابع محدود است اما در نمایشگاه امسال دیدیم که 250 عنوان کتاب عرضه شد که همگی آنها بحث تشیع، نظام اسلامی، خانواده، مرجعیت و دیگر ارزش‌ها را زیر سوال برده بود. در این حالت خانواده من امنیت روانی ندارد که به این نمایشگاه بیاید و از محصولاتش استفاده کند. محصولات عرضه شده در نمایشگاه کتاب باید بهداشت روانی داشته باشد و ناشر نیز محصولاتش را با پایبندی به انقلاب و قانون عرضه کند.اخلاق حرفه‌ای این را تأکید می‌کند.

این فعال حوزه نشر در ادامه با انتقاد از برخی از عملکردها در نمایشگاه کتاب در قبال ناشران متخلف افزود: اگر ما به بهترین فرم بیاندیشیم اما از بحث محتوا غافل شویم در حقیقت امکاناتمان را رایگان در خدمت جبهه معارض انقلاب قرار داده‌ایم. وزارت ارشاد در این قصه از حق حاکمیت نظام دفاع نکرده است. درحالیکه او نماینده نظام است نه نماینده دولت که با دولت‌ها عوض شود.

علی اکبر تورانیان مدیر نشر شهر آب در ادامه این نشست با بیان اینکه هدف از برگزاری نمایشگاه کتاب دیدن کتاب و تبادل ارتباط میان ناشر، نویسنده و خواننده است، گفت: اگر ما از این منظر این سه ضلع را بررسی کنیم باید ببینیم که طی سالهایی که نمایشگاه کتاب برگزار شده ، عملکرد ما چگونه بوده است. نمایشگاهی که با آمارهای پخته شده 5 میلیون بازدیدکننده دارد چرا سرانه مطالعه‌اش پایین است این آسیب شناسی جدی در این زمینه را می‌طلبد که اصلاً هدف از برگزاری این نمایشگاه چیست.

وی با بیان اینکه اگر نشر ما در این وضعیت بحرانی قرار گرفته دلیلش عدم آسیب شناسی بوده است، گفت: در سال‌های 57 و 58 جمعیت کشور 35 میلیون نفر بوده که 70 درصد آنها بی سواد بودند اما تیراژ کتاب در این مقطع زمانی 5 تا 10 هزار نسخه عنوان شده است. این نشان می‌دهد که سران مطالعه مردم در این زمان بالا بوده است. حالا چه اتفاقی افتاده که کشور در سال 94 با جمعیت 75 میلیونی و درصد باسوادی بالای 70 درصد تیراژ کتاب به 200 نسخه رسیده است. اگر با همین روند پیش رویم نشر ما از بین خواهد رفت.

مدیر نشر شهرآب با بیان اینکه بررسی عملکرد و کارنامه هرسال نمایشگاه می‌تواند یکی از دستاوردهای این رویداد فرهنگی باشد گفت: تغییر مدیریت‌ها بلای جان صنعت نشر شده است باید سیستمی طراحی شود که در آن با یک مدیریت واحد و با حضور مسئولان و تشکل‌های نشر تشکل‌های ارزشی هم باشند تا در نتیجه به یک نمایشگاه مطلوب برسیم.

حسن‌پور عضو اتحادیه ناشران دیگر سخنران این مراسم بود. وی با انتقاد به سخنان یکی از حاضران گفت: آیا ما در این زمینه هیچگاه به این نتیجه‌گیری رسیده‌ایم که نهادی را به عنوان مسئول بدانیم و اختیارات ویژه به آن بدهیم. ما همیشه احساس کردیم دغدغه‌هایمان بیشتر از دیگران است.

وی ادامه داد: ما در این زمینه به هماهنگی نیاز داریم. درگیر حاشیه شده‌ایم و تا وقتی حاشیه‌ها را کنار نگذاریم و مرجع مشخصی را به رسمیت نشناسیم و اختیارات ویژه به آن ندهیم به جایی نخواهیم رسید.

میثم نیلی مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی نیز در پایان این نشست با ارائه دو پیشنهاد برای برگزاری هرچه بهتر دوره بعدی نمایشگاه کتاب گفت: بهتر است که در جلسه آینده آمارها و گزارشات میدانی دو سه ساله اخیر وزارت ارشاد در زمینه نمایشگاه کتاب مطرح شود و همچنین به دوگانه‌ها و سوالات اصلی بپردازیم که در نهایت یک متودولوژی و روش کاری را تعریف کنیم که ثمره آن چشم انداز نمایشگاه مطلوب کتاب باشد.

انتهای پیام/