قصه اسکادهای یمنی؛ تاکتیک‌های موشکی انصارالله چالشی برای عربستان

دکتر «یاتک مارتین روبو» متخصص لهستانی سیاست دفاعی و تسلیحاتی و استاد دانشگاه پوژنان، در یادداشتی اختصاصی برای خبرگزاری تسنیم، به بررسی توان موشکی ارتش و انقلابیون یمن در پاسخگویی به تجاوزات عربستان سعودی به‌ویژه در مورد موشک‌های راهبردی و تعیین کننده بالستیک موسوم به اسکاد پرداخته است. دکتر روبو که فرزند یکی از بزرگ‌ترین متخصصان موشکی لهستان و بلوک شرق سابق است به‌خوبی با مزیت‌های این موشک‌های در اصل روسی و تاریخچه رسیدن آنها به دست یمنی‌ها آشناست.

قصه اسکادهای یمنی

کشور یمن که زمانی به دو بخش شمالی و جنوبی (هرکدام متحد با دو ابرقدرت جنگ سرد) تقسیم شده بود، در سال‌های جنگ سرد توانست موشک‌های کوتاه‌برد از اتحاد جماهیر شوروی دریافت کند. در سال 1979، یمن جنوبی در جریان درگیری با بخش شمالی، حدود 12 موشک فراگ-7 با حدود 6 لانچر (پرتاب کننده) متحرک به دست آورد. به‌احتمال زیاد هنوز هم این موشک‌ها در زرادخانه‌های یمن باقی مانده است. در آن سال‌ها، هر دو بخش شمالی و جنوبی یمن به موشک‌های فراگ و اسکاد ساخت شوروی دست یافتند.

در سال 2002، ناوگروهی اسپانیایی یک کشتی متعلق به کره شمالی به‌نام «سوسان» را توقیف کرد که 15 موشک را به یمن حمل می‌کرد. یمن در سال‌های حکومت علی عبدالله صالح ادعا می‌کرد که موشک‌ها را برای مقاصد دفاعی خریداری کرده است. با توجه به اینکه واشنگتن به جامعه جهانی اطمینان می‌داد که نمی‌گذارد متحدانش از کره شمالی تسلیحات خریداری کنند؛ حادثه توقیف کشتی کره شمالی یک فاجعه سیاسی برای دولت وقت آمریکا بود. در جریان توقیف این محموله که مشخص شده بود پانزده فروند موشک اسکاد‌ــ‌بی بوده‌اند، سفیر یمن در واشنگتن طی نامه‌ای به کاخ سفید تصریح کرد این موشک‌ها برای نیازهای ارتش یمن بوده و باید فوراً تحویل ارتش این کشور شوند. این موشک‌ها در نهایت پس از کمی تأخیر به یمن تحویل داده شد.

در سال 2010 یک مؤسسه تحقیقات نظامی بریتانیایی تخمین زد که قدرت موشکی یمن شامل موشک‌های اسکاد‌ــ‌بی با شش پرتاب کننده سیار و بین 22 تا 33 موشک آماده است.
با آغاز نبرد هوایی عربستان سعودی و هم‌پیمانانش علیه خیزش حوثی‌ها در یمن، نخستین هدف بمباران‌ها، پایگاه‌های هوایی و یگان‌های موشکی یمن بود. طی پنج روز نخست عملیات موسوم به «عاصفة الحزم» مقامات عربستان اعلام کردند که توانسته‌اند تمامی توان موشکی یمن را از بین ببرند. با این وجود، یک ماه و نیم بعد، نیروی پدافند هوایی عربستان مدعی شد که توانسته است یک فروند موشک اسکاد شلیک شده توسط حوثی‌ها را با سامانه پاتریوت رهگیری و منهدم کند. ازآن‌جا مشخص شد تمامی توان موشکی یمن هنوز از بین نرفته است.

اما توان موشکی یمن واقعاً تا چه‌حد است؟

یمن مانند بسیاری دیگر از کشورهای خاورمیانه، توانایی نظامی واقعی خود را گزارش نکرده و اطلاعات دقیقی از این توان وجود ندارد. اما مشخص است که ارتش این کشور از چند دهه پیش تاکنون از طیف مختلفی از موشک‌های میان‌برد بالستیک اسکاد و فراگ و همچنین توپخانه راکتی 333 میلی‌متری استفاده می‌کند.

واقعیت سخت‌افزاری نظامی آن است که توان موشکی ارتش یمن در مقایسه با توان پدافند هوایی پیشرفته عربستان سعودی و همچنین زرادخانه‌های موشکی این کشور اندک است. اما، از جنبه ژئواستراتژیک این نیرو می‌تواند عربستان را با چالش‌هایی روبه‌رو کند. عربستان سعودی با تکیه بر توان گسترده هوایی خود، اکثر مناطق یمن را ویران کرده، همچنین این کشور در هشت پایگاه راداری و موشکی، سامانه‌های پیشرفته کوتاه، میان و بلند‌برد ضدهوایی در اختیار دارد. با این وجود چند تهدید بالقوه و تاحدی بالفعل علیه منافع ژئواستراتژیک عربستان سعودی از ناحیه توان راکتی و موشکی حوثی‌ها وجود دارد که عبارت‌اند از:

راکت‌های کاتیوشا: پدافند هوایی عربستان سعودی توان مقابله با توپخانه راکتی MRLSH یا همان راکت‌های کاتیوشای یمن را ندارد. یمن از نظر تعداد توپخانه راکتی، ششمین کشور دنیاست. این راکت‌ها همان‌طور که در جریان جنگهای اسرائیل با حزب الله لبنان و حماس نشان دادند به‌سختی قابل شناسایی هوایی هستند. این تسلیحات می‌توانند گزینه خوبی برای راکت‌باران پایگاه‌های نظامی استان‌های جنوبی یمن باشند. همچنین متحدان حوثی‌ها در استان نجران عربستان که چند روزی است علیه دولت عربستان اعلان جنگ کرده‌اند، توانایی شلیک این راکت‌ها به استان‌های میانی عربستان را دارند.

راکت‌های فراگ: راکت‌های کوتاه‌برد فراگ7 اگرچه از جمله قدیمی‌ترین موشک‌های دنیا هستند، اما به‌دلیل غیرهدایت پذیر بودن و سیستم نشانه گذاری مکانیکی، امکان رهگیری توسط سامانه‌های ضدبالستیک پاتریوت و کوتاه‌برد راپیر عربستان را ندارد. از این رو این راکت‌ها هم گزینه خوبی برای اصابت به اجتماعات زرهی عربستان در مرزهای دو کشور هستند.

موشک‌های بالستیک اسکاد‌ــ‌بی و سی: در نهایت موشک‌های بالستیک اسکاد‌ــ‌بی و اسکاد‌ــ‌سی که چند سال پیش نیز عبدالله صالح 15 فروند از کره شمالی خریداری کرده است، اصلی‌ترین سلاح موشکی یمن است. این موشک‌ها با برد بیش از 300 کیلومتر، توان هدف قرار دادن تمامی پایگاه‌های نظامی عربستان در جنوب را دارند. اگرچه این موشک‌ها به‌راحتی توسط سامانه‌های پاتریوت قابل رهگیری و انهدام هستند، اما حوثی‌ها با استفاده از تاکتیک غافلگیری امکان گریز از سیستم پدافندی عربستان با استفاده از موشک اسکاد را دارند. به‌باور نهادهای تحلیلی نظامی، عربستان احتمالاً تعداد 7 تا 13 فروند از موشک‌های اسکاد یمن را توسط بمباران هوایی هدف قرار داده است. از این رو به‌احتمال زیاد، حوثی‌ها هنوز تعدادی بین 12 تا 27 فروند موشک اسکاد دیگر در اختیار دارند.

چالش جدی برای عربستان

بر اساس آنچه ارتش یمن ادعا کرده مبنی بر هدف قرار دادن پایگاه‌های بزرگ هوایی و موشکی عربستان توسط موشک‌های اسکاد‌ــ‌بی و اسکاد‌ــ‌سی باید بگویم که در صورت اصابت یک موشک اسکاد به یک پایگاه نظامی، حقیقتاً تلفات انسانی و سخت افزاری قابل ملاحظه خواهد بود و به‌ویژه در صورت اصابت این موشک‌ها به یک پایگاه هوایی، نظیر پایگاه هوایی خمیس مشیط خسارت قابل توجهی به هواپیماها می‌تواند وارد شود.

البته نیروی موشکی یمنی‌ها مشخصاً محدود و قدیمی است اما با این وجود، تاکتیک مخفی‌کاری و غافلگیری حوثی‌ها کنار عدم روحیه رزمی سعودی‌ها (چندی پیش چند تن از نیروهای حوثی با سلاح سبک و موشک ضدتانک در داخل خاک عربستان عملیاتی انجام دادند که به‌وضوح نظامیان سعودی در تانک‌ها و نفربرهای مجهز آمریکایی، هیچ کاری نکرده و به‌سادگی منهدم شدند) می‌تواند چالش جدی رسانه‌ای، سیاسی و نظامی برای این کشور به بار بیاورد. پس از حمله اسکادی یمنی‌ها به پایگاه هوایی خمیس مشیط، پیش‌بینی این بود که اگر یک موشک اسکاد یمن بتواند در یکی از مراکز استان‌های سعودی منفجر شود، پیامدهای سیاسی، نظامی و اجتماعی این رویداد، آینده جنگ را با چالش‌های جدی مواجه خواهد کرد. حال که یمن موفق شده پایگاه موشکی بالستیکی مرکزی عربستان (السلیل) را آن هم نزدیک ریاض پایتخت این کشور در فاصله 350 کیلومتری مرز دو کشور هدف قرار دهد و عربستان نیز هنوز این موضوع را تکذیب نکرده است می‌توان به‌جرئت از وارد شدن جنگ به مرحله‌ای جدید سخن گفت.

انتهای پیام/ر*