رساله جبر امام هادی (ع) از بهترین منابع شناخت جبر و اختیار است
خبرگزاری تسنیم: عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: رساله جبر امام هادی (ع) از بهترین منابع شناخت جبر و اختیار است.
بهگزارش خبرگزاری تسنیم از قم به نقل از مرکز خبر حوزه، آیتالله مصباح یزدی در سلسله مباحث درس اخلاق خود در دفتر مقام معظم رهبری در قم، اظهارداشت: یکی از بزرگترین منتهای خدا بر ما، معرفتی است که خداوند به ما داد لیاقت درک این معرفت را داشته باشیم.
عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: اینکه خداوند ما را انتخاب کرده است و این معرفت را به ما داده از توفیق الهی و در سایه ولایتی است که خداوند بر ما دارد و ما را انتخاب کرده است؛ در واقع خداوند این ولایت را بر سر ما گسترانیده است.
استاد حوزه علمیه بیان کرد: ماده ولایت، معادل کاملی در فارسی ندارد؛ یعنی لفظی که معادل آن را در فارسی بکار ببریم نداریم و موارد استعمال آن نیز بسیار متفاوت است؛ جای می گوییم که خدا ولایت بر مؤمنین دارد؛ در مقابلش بیان میکند که ولیّ کافران، طاغوت است؛ در مواردی بیان میشود که کسی که نیازمند کمک است نیازمند ولیّ است؛ ترجمه این ولایت در فارسی به یاور از جمله انتخابهای برای برگردان ولایت است.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) تصریح کرد: در جای دیگر مؤمنی نیز میتواند ولی خدا باشد؛ مثل اینکه می گوییم «اشهد ان علیا ولی الله»؛ یعنی در اینجا یک معنای واسطه ای بیان خدا و انسان وجود دارد؛ در فارسی نمیتوان به راحتی واژه ای برای این ولی پیدا کرد؛ در جای دیگر یک مؤمن ممکن است ولی یک مؤمن دیگر باشد که در اینجا به دوست تعبیر میشود.
عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: در ولایت دو مؤلفه وجود دارد که اولین آن این است که باید یک اتصال بین دو مؤلفه وجود داشته باشد؛ یعنی اتصالی که یکی در دیگری و یا هر دو در هم دیگر تأثیر مثبت داشته باشند؛ یعنی اتصالی که موجب تاثیرگذاری از یک یا دو طرف باشد.
وی افزود: نکته مهمی که باید به ان دقت کرد این است که درست است که ما اهل نماز و روزه بودیم باید به خدا بگوییم که من این کارها را انجام دادم ولی معرفت این را از تو گرفتم؛ پس فضیلت این امر از تو است و در این بین باز هم در مورد این نعمتی که به من دادی خیلی مقصرم؛ من اندکی از آنچه بر ما لازم بود را انجام دادم.
آیتالله مصباح تصریح کرد: در حوزه معرفتی ما خداوند علت العلل همه چیز است، زیرا همه اسباب عالم را نیز خدا ایجاد کرده است؛ مثل بارانی که با چند واکنش طبیعی که از سوی خدا خلق شد بر زمین میبارد و روزی که از عللی سرچشمه گرفته است و نظامی است که خدا ایجاد کرده است.
استاد حوزه عملیه بیان کرد: نکته بعدی این است که وقتی در مقام دعا به خدا عرض میکنیم که خدایا تو به ما قدرت دادی که هدایت شویم، باید در مقام گمراهی هم بگوییم که شیطان را تو خلق کردی پس گناهان را به گردن خدا بیاندازیم؟ خیر؟ اینگونه نیست؛ زیرا این شبهات، شبهاتی است که شیطان القا میکند؛ این مساله در زمان امام علی (ع) مطرح بوده است اگر همه چیز جز قضا و قدر است پس ما چه کارهایم؛ پیرمردی پس از جنگ صفین به امام علی (ع) گفت آیا وقایع روی داده با قضا و قدر الهی بود؟ حضرت فرمود بلی؟ بعد گفت این زحمات را پس چگونه باید با خدا حساب کنم؟ البته منظورش این بود که این زحمات من بی خود بود؛ حضرت فرمود خیال کردی که قضا و قدر قدرت را از تو سلب کرده است؟ اگر این گونه باشد تمام تاریخ انبیا بی فایده است؛ اینگونه نیست که قضا و قدر موجب سلب اراده و قدرت انسان شود.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) تصریح کرد: این بحث در طول زمان ائمه اطهار (ع) وجود داشته است که مفصلترین آن نامه ای بود که خدمت امام هادی (ع) نوشته شد؛ عده ای به حضرت نامه نوشتندکه گروهی جبری و تفویضی هستند و برای خود دلایل و شبهاتی مطرح کردهاند و از امام کسب تکلیف کردند که امام (ع) نیز یک رساله مفصلی در خصوص این بحث نوشتند به نام رساله جبر که در تحف العقول وجود دارد.
عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: امام در این رساله مقدمه ای ذکر میکند که مسائل را به شکل کامل طرح میکند؛ ایشان یک راه کلی را نشان میدهند که ابتدا باید از یقینیات شروع کنیم و طبق یک دلیل مساله را برای خود تعریف کنیم؛ حضرت در ابتدا به قرآن اشاره میکند که برای هدایت بشرنازل شده است و هیچ مسلمانی در حقانیت آن بحثی وجود ندارد؛ سپس ایشان روایتی از امام صادق (ع) را مورد بحث این رساله قرار میدهند و میفرمایند که در این رساله پنج مساله که از مقومات اختیار است را بیان میکند و شرح میدهد؛ در ضمن این رساله روایاتی از امام علی (ع) نقل میکنند و حتی راوی آن را نیز بیان میکند.
آیتالله مصباح یزدی گفت: سپس حضرت روایتی بسیار جالب از امام علی (ع) در این باب بیان میکنند؛ حضرت میفرمایند مالکیتی که ما داریم در طول مالکیت خداست نه اینکه بیان کنیم مالکیت ما هم عرض خداست؛ مثل اینکه دو نفر لباس دارند واحتیاجی به لباس هم ندارند؛ این کفر است که خود را در کنار خدا مالک بدانیم؛ باید بگوییم این مال را من دارم ولی از خدا دارم و باز هم مالک خداست؛ انسان باید همیشه خود را در دایره ملکیت خدا بداند و نباید خود را فراتر از آن تعریف کند.
انتهای پیام/