قصه روستایی درجوار طاق بستان

 به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، در دامنه کوهی به نام طاقبستان و در کنار چشمه ای در شمال شرقی حاشیه کنونی شهر کرمانشاه روستایی واقع شده است که سال هاست کوله باری از آثار دوره ساسانیان را بر دوش می کشد.

روستایی که از زمان قاجار داغ طرح ساماندهی بر پیشانی آن نقش بسته و اکنون با بیش از 300 خانوار و حدود 2500 نفر جمعیت، دلخون شده میراث گذشتگان است، میراثی که سودای ثبت جهانی شدن در سر دارد بی آنکه کمی آنطرف تر نابسامانی محافظانش را ببیند.

مطالعات طرح ساماندهی طاقبستان با 68 پروژه از سال 87 آغاز شد، طرحی که هنوز اندر خم یک کوچه است. طرحی که دادوش هاشمی استاندار وقت کرمانشاه در نخستین کارگروه گردشگری سال 91 درخصوص آن گفت: «مجموعه تاریخی فرهنگی طاق بستان، زیبایی، منبع درآمد، آبرو و همه چیز شهر کرمانشاه است و میراث فرهنگی نیز باید نسبت به تملک خانه هایی که به صورت غیرمجاز از سالها قبل در مجموعه طاق بستان ساخته شده اند» اقدام کند.

از تکه سنگی سرد و ساکت انتظار معجزه نیست، اما همین سنگ نگاره، چشمه های اشکش را به پاس متانت مردم روستا، نثارشان می کرد تا گوارای دل پر دردشان باشد. با این حال این خطه باستانی مسئولینی دارد که می توانند مرهمی باشند بر جراحاتی که همواره تازه تر از قبل می شود.

خشکیدن یکباره چشمه های طاق بستان 

روز گذشته درپی اتفاقی بی سابقه آخرین قطره های اشک اشکانیان هم خشکید و حالا مردم روستای طاقبستان چشم براه جرعه ای آب برای ادامه زندگی در سرزمین ابا و اجدادی خود هستند.

45 سال است که درد می کشیم، درد سکونتگاهی که معلوم نیست شهر است یا روستا، در طرح است یا آزاد. روستایی که روزگاری مردمانش دلخوش به همجواری با نقشی از اردشیر بابکان یدک کش نماد عدالت و الهه آبها بودند، اکنون در بند حصاری از میله های آهنین گرفتار شده اند، بی آنکه فریادشان به جایی برسد.

45 سال است که درد می کشیم، درد سند خانه هایی که یک سکه سیاه هم اعتبار ندارد فقط برای اینکه طاقبستان در بلاتکلیفی است. سندهایی که اگر به مسئولین فروخته شود بهایی بالاتر از طلای سیاه پیدا می کند. مردمی که تمام دارایی شان همین سند است نمی توانند به قیمت یک قطعه زمین بی ارزش چوب حراج برآن زنند.

مدرکی دال بر خریداری منازل مسکونی طاق بستان وجود ندارد

مدیرکل میراث فرهنگی کرمانشاه در این خصوص می گوید: روستای طاقبستان در حریم درجه یک محوطه تاریخی واقع شده و برنامه جابجایی آن از پیش از انقلاب مطرح بوده است. حتی آنگونه که شنیده ایم در گذشته وجوهی نیز در این رابطه به ساکنان روستا پرداخته شده اما با شروع انقلاب این اسناد ازبین رفته است و اکنون هیچ مدرکی دال بر خریداری منازل مسکونی نداریم.

علی فعله گری افزود: این منازل از ابتدا نباید ساخته می شدند، حال که ساخته شده اند تخریب آنها به مرور زمان جزو تعهدات میراث فرهنگی است. لذا جدا ساختن منازل از محوطه تاریخی به وسیله فنس های فلزی، به معنای موافقت با استقرار این افراد نیست بلکه می بایست تصمیماتی برای آنان اتخاذ شود که نیازمند همیاری و همکاری شهرداری و اداره راه و شهرسازی استان است.

وی عنوان کرد: با اطمینان اعلام می کنم که این منازل مسکونی در طرح ساماندهی طاقبستان هستند و باید تخریب شوند چرا که برای ثبت جهانی طاقبستان هم مشکل ساز می شوند. لذا هرنوع ساخت و سازی در آن محوطه ممنوع بوده و اخطارهای لازم در این خصوص به شهرداری ابلاغ شده است.

این مقام مسئول گفت: درصورت تأمین اعتبار لازم، این خانه ها خریداری شده و مردم روستا در نقطه ای دیگر اسکان داده می شوند. اما از آنجا که میراث فرهنگی شرح وظایف بسیار زیادی دارد ممکن است تا ده سال آینده هم این امر محقق نشود، از سوی دیگر شهرداری ها مطابق مواد 166،114 و 115 قانون برنامه سوم و چهارم توسعه الزام قانونی دارند که در تشکیلات خود بازنگری کرده و شهردار بافت تاریخی ایجاد کنند.

45 سال است که درد می کشیم، درد شب هایی که با وحشت به صبح می رسد. خانه های قدیمی و فرسوده ای که با پس لرزه ای بر سر سکنه اش آوار می شود. درد مردمی که از ترس مرگ، تخلف می کنند و مسیر دادگاه و پاسگاه و شهرداری را به جان می خرند تا سقف بالای سرشان فرو نریزد. مردمی که آوار شدن دیوارهایشان را به آواره شدن خودشان ترجیح داده اند.

مدیر کل میراث فرهنگی کرمانشاه در ادامه سخنان خود اظهار داشت: شهرداری و اداره راه و شهرسازی دستشان باز است و می توانند اراضی معوض را در اختیار ساکنان این دهکده قرار دهند، تاکنون هم رایزنی هایی دراین رابطه داشته ایم اما به نتیجه نرسیده است. از طرفی این منازل مسکونی در مقابل زلزله ایمن نیستند و جان مردم در خطر جدی است و حتی درصورت آتش سوزی به علت کوچه های تنگ و باریک، امکان امداد رسانی وجود ندارد و خود مردم هم از زندگی در آنجا به تنگ آمده اند.

وی گفت: از آنجا که خود ما عضو کمیسیون ماده پنج و عضو کارگروه امور زیربنایی هستیم، جابجایی این محله مسکونی کار دشواری نیست، تنها همت و اراده می خواهد و البته شهرداری ها نیز، برای صرف هزینه محدودیت قانونی ندارند و می توانند کمک حال ما باشند.

دردهای ما یکی و دوتا نیست، دردمند آب شربی هستیم که همه می گویند سالم است اما مشاهده رسوب گل و لای و جولان دادن گونه های جانوری در منبع آب، اظهر من الشمس است. منبع آبی که مردم سالها پیش به صورت خودجوش ساختند و هنوز هم همچون گذشته خود اهالی آن را کلرزنی می کنند. این از درددل های آقای احمدی از ساکنین روستا بود.

کارشناس مسئول بهداشت محیط مرکز بهداشت شهرستان کرمانشاه که به دعوت خبرنگار مهر چشمه را مورد بازدید قرار داد، پس از نمونه گیری از آب منبع و منازل مسکونی با ناباوری متوجه عدم وجود کلر در آب شرب ساکنین دهکده شد و طی تماس تلفنی، تأسف خود را از مسئول نمونه گیری ابراز کرده و همچنین خواستار حضور وی در مکان مورد نظر شد.

بهمن خدادادیان وقتی علت کم کاری درخصوص نمونه گیری از آب منازل مسکونی را از مسئول مربوطه جویا شد، خانم مسئول در نهایت عصیانیت عنوان کرد: «این مردم دوست دارند بمیرند و من مانع آنها نمی شوم چون ربطی به من ندارد». پس از باز کردن درب منبع با صحنه ای بسیار زننده از تار عنکبوت، زباله و لاشه حشرات و خزندگان روبه رو شدند.

البته نمونه هایی از این آب به مرکز بهداشت برای انجام آزمایشات لازم انتقال یافت که خدادادیان پس از چند روز اعلام کرد، نمونه ها کاملا سالم بوده و هیچ مشکلی وجود ندارد، اما در درصددیم یک دستگاه تنظیم و تزریق کننده کلر خریداری کرده و در منبع آب نصب کنیم.

قرارگرفتن روستا در محدوده آثار باستانی مانع خدمات رسانی به آنان است

لوله کشی فرسوده ای که می توان رد پای شکستگی لوله ها و نشت آب را از سرازیر شدن در کوچه های پیچ درپیچ و همسویی با شیب های آن را دید از دیگر مشکلات ساکنان روستاست.

مدیریت آب و فاضلاب منطقه سه در اینباره به خبرنگار مهر می گوید: مردم تاکنون متقاضی لوله کشی آب شرب نبوده اند و از طرفی هم در محدوده آثار باستانی است و برابر قانون ادارات برای ارائه خدمات به مردم می بایست از یکدیگر استعلام بگیرند و وقتی شهرداری اجازه ساخت و ساز به ساکنین این محله را نمی دهد، ما هم نمی توانیم برای آنها کاری کنیم.

وی در پاسخ به این سئوال که آیا تا به حال برای انشعابات خط لوله آب روستای طاقبستان استعلامی از ادارات صورت گرفته است، پاسخ داد: خیر، تاکنون دراین مورد اقدامی انجام نداده ایم اما اگر میراث فرهنگی بلامانع اعلام کند می توانیم به آنان خدمات ارائه دهیم.

و صحبت پایانی فعله گری مدیرکل میراث فرهنگی کرمانشاه مجوزی برای این اقدام شد، وی گفت: گرچه این روستا در طرح است و نمی توانیم براساس الزامات قانونی اجازه ارائه خدمات دهیم، اما اگر امور آب شهرستان کرمانشاه برای لوله کشی آب سالم از میراث فرهنگی استعلام کند حتما مورد بررسی قرار گرفته و برای سالم سازی آب، مشکلی نخواهیم داشت.

اما اینکه امور آب و فاضلاب منطقه ی 3 با چه شرایطی انشعاب و کنتور را در اختیار مردم روستای طاقبستان که بنچاق برداشت آب از چشمه را دارند، قرار دهد و اینکه چقدر وضعیت مالی و تورم موجود را مدنظر قرار می دهد، موضوعی است که در آینده مشخص خواهد شد.

45 سال است که درد می کشیم، درد دادهایی که گوش شنوایی برای آن وجود نداشت،نامه هایی که برای رئیس جمهوری های مختلف ارسال شد اما اکنون ناامید از مسئولان استانیم. اگر طرحی وجود دارد چرا اجرا نمی شود و اگر وجود ندارد چرا نمی گذارند ماهم مانند سایر مردم از خدمات شهری بهره مند شویم.

دراین بین پسر کدخدای ده که ظاهرا بنا به دلایلی قصد ماندن در روستای طاقبستان آنهم با شرایط موجود را دارد، نامه ای را نشان داد که متعاقب آن در صورتجلسه کمیسیون طرح تفضیلی مورخ 29/3/1379 کرمانشاه، در بند ده آمده است که:نامه های شماره 17013/3/ش مورخ 26/2/79 و 2291/3/ش مورخ 28/2/79 شهرداری کرمانشاه درخصوص سایت اجرایی زیر دیاچه طاقبستان و نقشه وضع موجود روستای طاقبستان برای تهیه ضوابط بازسازی روستای طاقبستان مطرح و مقرر گردید،یک کمیته مشترک با تولیت استانداری و با شرکت دستگاه های ذیربط جهت تهیه طرح ساماندهی طاقبستان تشکیل و نتیجه جهت تصویب به کمیسیون طرح تفضیلی ارائه شود.

اگر طرحی تا 5 سال اجرایی نشود از دستور کار خارج می شود

عضو شورای اسلامی شهر کرمانشاه هم پایش به این گزارش کشیده شد. وی که بزرگ شده طاقبستان است و به نقل از خودش، جد اندر جد در همان روستا زندگی کرده اند نظراتش را بیان کرد.

غلامرضا باقری گفت: کجای قانون نوشته اند مردم بدون وجود انشعاب پول کنتور بدهند، مردم چندین بار اقدام کرده اند اما مسئولین ترتیب اثر نمی دهند. این که چندنفر بگویند بابت حق انشعاب پول نمی دهیم دلیل نمی شود که کل مردم خدمات نگیرند. اینها بهانه است، آب و فاضلاب با اعتبارات عمرانی چه می کند؟

وی با تاکید بر اینکه مسئولین باید زیر ساختها را فراهم کنند، گفت: 200 سال است که این دهکده در طرح است و دولت به این مردم ظلم می کند. بافت فرسوده این منطقه موجب شده است که مردم اقدام به ساخت و سازهای غیرمجاز کنند و به خاطر حفظ جانشان، مرتکب تخلف شوند.

این فرد مسئول عنوان کرد: چون مردم از روی صبوری و متانت، سکوت می کنند و شرایط نامناسب زندگی را تحمل می کنند نباید مسئولین به فکر این افراد باشند؟ طبق قانون یک طرح نهایتا اگر پس از 5 سال اجرایی نشود از دستور کار خارج می شود. اگر این دهکده در طرح است چرا اقدامی نمی کنند و اگر در طرح نیست چرا خدمات ارائه نمی دهند؟

باقری افزود: زمانی که طاقبستان و این روستا بوده شهری وجود نداشته است، یعنی این مردم حقی بر گردن دولت ندارند؟ منبع درآمد این مردم کشاورزی بوده که اکنون به شهرکهای مسکن،باغ نی و ... تبدیل شده ولی برای روستای طاقبستان هنوز اقدامی صورت نگرفته است. این مشکل میراث فرهنگی و دولت است، یا این طرح را به سامان برسانند و یا تا آن زمان به مردم روستا همچون سایر نقاط شهر خدمات ارائه دهند و اینقدر عرصه را بر مردم تنگ نکنند.

وی درخصوص آب شرب روستای طاقبستان گفت: آبی که اهالی روستای طاقبستان مصرف می کنند حاوی جیوه است و بیشتر مردم با مشکلات کلیوی روبه رو شده اند. با گرم شدن هوا و پایین آمدن سطح آب چشمه گل ولای از شیرهای آب خارج می شوند و مردم از ترس از دست دادن این آب رایگان سکوت اختیار کرده اند و آنهایی که کمی وضعیت مالی بهتری دارند از آبهای بسته بندی شده استفاده می کنند.

عضو شورای شهر کرمانشاه افزود: آن مسئولی که اعلام می کند آب چشمه طاقبستان سالم است اگر شخصی بر اثر آشامیدن آب مریض شد باید پاسخگو باشد. متولی این آب، شرکت آب منطقه ای است و برابر قانون عادلانه آب، این شرکت قبل از توزیع باید تشخیص دهد که قابلیت شرب دارد یا خیر، پس شرکت آب منطقه ای هم باید جوابگو باشد. جالب این است که به این منطقه روستا می گویند درحالی که نه شورای روستا دارد و نه بخش، متولیان شهر می بایست وضعیت این خانه ها را مشخص کنند.

45 سال است که درد می کشیم، درد آب شرب، لوله های فرسوده، سقف های چوبی، گورستانی که خود دفن شده است، حصارهای فلزی و اسارت در زمینهای خود و درد مسئولینی که مردم پایین دست را نمی بینند. مردم شریف و کم توقعی که اکنون فقط چشم انتظار احقاق حقوق از دست رفته خود هستند.

منبع:مهر