توافقی به پشتوانه انقلاب

مذاکرات هسته‎ ای مرحله مهمی را در تیرماه 94 پشت سر گذاشت. هتل 151 ساله قصر کوبورگ، میزبان طولانی‎ ترین مذاکــرات مهم سیاسی قرن بیست و یکم بود. فقط مذاکرات صلح ورسای پس از جنگ جهانی اول از حیث زمان و طرف‎‎ های درگیر مسئله و شدت و حدت مباحث تا این مقدار گسترده بوده است. در این زمینه چند نکته تقدیم می‎شود:

1- دکتر محمد جواد ظریف در این هماورد سخت، طرف اجماع قوی‎ ترین اتحاد بین‎المللی بود. او به نمایندگی از ایران، اولین وزیر امور خارجه یک کشور در حال توسعه بود که در یک دور از مذاکرات طرف مقابل «همه» قدرت‎‎های بزرگ جهانی بود. هیچ‎ گاه همه اعضای شورای امنیت در یک جبهه بالنسبه واحد قرار نداشتند و هیچ‎ وقت یک کشور جهان سومی در مذاکره و چانه‎ زنی به اندازه ایران نتوانسته است از قدرت‎‎ های بزرگ امتیاز بگیرد. ایستادگی و سماجت طرف ایرانی در جهانی که همه مطیع اردوگاه غرب هستند، طلیعه اتفاقات مهمی برای جهان است. فرزندان امام خمینی(ره) کوشیدند قدرت جمهوری اسلامی را بار دیگر به رخ جهانیان بکشانند.

2- آنچه ایران به دست خواهد آورد، افزایش ضریب امنیت ملی خود است. اگر می ‎شود به راحتی ثبات سیاسی ایران را بر هم زد، نیازی به مذاکره نیست. غربی ‎ها می‎دانند که نه تحریم‎ ها می‎تواند ما را به زانو درآورد و نه آن‎ ها توان جنگیدن با ما را دارند. در منطقه، جایگزینی هم برای قدرت بلامنازع ایران وجود ندارد.

ایران اکنون طرف جدی مذاکرات و معاملات جهانی است. عبارت دیگر این بند این است که غرب متوجه است که کمترین و به ‎صرفه ‎ترین راه مواجهه با قدرت رو به تزاید ایران،، مذاکره است؛ یعنی ایران، ثبات و قدرت خود را به طرف مقابل تفهیم و تحمیل کرده است. 

3- این مذاکره وسیع و این هماورد گسترده، محصول یک کار تیمی و همگانی است، اگرچه تیم مذاکره‎ کننده نقش مهمی در مسیر اتفاقات تا اینجا داشته ‎اند اما نباید فراموش کنیم هر چهار رئیس‎ جمهور پیشین و تمام نهاد‎های دخیل در مسائل سیاسی و فنی و رسانه ای در این پروژه سهیم اند و با درجات مختلف نقش مثبت داشته ‎اند. اگر تحقیقات علمی و محرمانه دو دهه گذشته و جسارت‎‎ های عملی و اجرایی دهه پیشین نبود الان مذاکره و چانه ‎زنی بی‎ معنی بود. دکتر ظریف در نشست خبری خود با شجاعت و انصاف از زحمات همقطاران پیشین خود قدردانی کرد و در جایی دیگر بر درستی روند 12 ساله مذاکرات تاکید کرد.

4- موضوع مذاکرات نه تمام شده است و نه به سرانجام مطلوب خود رسیده است؛ پس باید همچنان هوشیار بود و مذاکره کرد و نباید متوهم شد. مردم و نهاد‎های مسئول حاکمیتی باید در یاد داشته باشند که وحدت نظری و عملی و صبر مسئولانه هم‎چنان راهبرد جدی و ضروری ایران است. به ‎نظر می‎ رسد دستکم و در خوش ‎بینانه ‎ترین حالت‎ها، 90 روز دیگر از مرحله تدوین و تصویب مذاکرات وین باقی مانده است.

5- سیاست، عرصه تاخت و تاز قدرت‎‎ ها و توانمندی هاست. نه مذاکرات قابل اعتماد و توجه است و نه نتیجه آن اطمینان‎ بخش است و نه حریف به وعده‎‎های خود عمل می ‎کند. تاثیر مدعای این سطور تنها تورقی در تاریخ روابط بین‎الملل در 250 سال جهان است. چه‎ کسی پای حرف خود ایستاده است؟! غربی‎ها فقط به این دلیل امروز با ما مذاکره می ‎کنند چون می‎دانند: 

الف) کار موثر دیگری نمی ‎توانند بکنند.

ب) ما می ‎توانیم ترفندهایشان را برهم بزنیم.

ج) اگر مذاکره نکنند و به توافق نرسند معلوم نیست چه میزان از منافعشان در منطقه و جهان از سوی ایران تهدید خواهد شد.

6- اگر حاج قاسم و نیرو‎های مستشاری‎اش در نقاط مختلف منطقه نبودند و اگر بسیجیان ایثارگر جبهه اسلام ناب محمدی در سراسر منطقه نبودند و اگر نبود که همه توان ترکیه و قطر و عربستان و امارات و اردن و... به‎ کار گرفته شده تا جبهه مقاومت تسلیم شود و چنین اتفاقی- در شرایط تحریم و با وجود قیمت پایین نفت- نیفتاده است، مذاکرات با این عزت برگزار نمی‎ شد. این نکته‎ ای است که هم تیم مذاکره ‎کننده و هم رئیس‎ جمهور محترم و هم آحاد مردم باید به آن توجه داشته باشند. نقش بسیار پررنگ سپاه و پنهان نیرو‎های مسلح را فراموش نکنیم.

7- در مورد نقش رهبری، نباید امروز زیاد صحبت کرد. بازی هنوز تمام نشده است! اما شطرنج مذاکرات بدون وجود آقا و موضع‎گیری‎‎های ایشان جور دیگری هدایت می ‎شد. پیرمرد، کار خود را خوب بلد است! معنی این حرف را پیرمرد‎های سیاست بین ‎الملل فهمیده ‎اند. حرف در این‎ باره هم‎چنان زیاد است اما یادداشت توماس فریدمن در نیویورک تایمز در این‎باره قابل تامل است.

8- حرف‎‎ های طرف‎‎های خارجی در بسیاری از موارد مصرف داخلی دارد. واقعیت اتفاق حاضر را در اظهارات مقامات اسرائیلی و سعودی می توان یافت. نخست ‎وزیر جنایتکاران صهیونیست ظرف 24 ساعت پس از اعلام جمع‎ بندی چندین بار اعلام نظر خصمانه کرده است و مقامات سعودی ماتم گرفته ‎اند. آمریکایی‎ ها برای انتخابات ریاست جمهوری به مذاکرات و نتیجه موفق‎ آمیز آن بیش از ایران نیاز دارند، برای ما که بیشتر از میزان تحریم چیز دیگری متصور نیست و از عهده آن هم بر آمده‎ایم. این دموکرات‎ ها هستند که به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری نیاز جدی دارند.