به شیرینی عسل به تلخی تقلب !

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، عسل،خوراکی لذیذ، دوست داشتنی، پر خاصیت و شفا بخش و مطلوب و تقویت کننده و... شاید صدها صفت دیگر که می‌شود به آن نسبت داد. خوراکی که هم می‌شود اسمش را دارو گذاشت و هم غذا. اما این خوراکی دوست داشتنی حواشی زیادی هم به دنبال دارد، حواشی که از قیمت گرفته تا اصالت و تقلبی بودن و کیفیت متفاوت و... می‌تواند هر کدام بطور مفصل خود سوژه گزارشی باشد. اما نکته مهم در این بین اهمیت و بی جایگزین بودن این دسترنج زنبور عسل است. به بیان دیگر اینکه عسل شاید جزو معدود مواد خوراکی در دنیا است که نه تنها بسیاری از پزشکان بر مصرف مداوم آن و حذف نشدن از سبد خرید خانوار تاکید می‌کنند که حتی به اتفاق معتقدند که هیچ ماده خوراکی دیگری به عنوان جایگزین در طبیعت موجود نیست. همه این ویژگی‌ها  یک طرف و شایعاتی که در خصوص تقلبی بودن برخی عسل‌های موجود در بازار وجود دارد هم از طرف دیگر حساسیت موضوع را دو چندان کرده است.
تصور کنید عده ای به توصیه پزشک یا برای سلامتی بیشتر همه جا را برای پیدا کردن یک عسل طبیعی و خوب زیر و رو می‌کنند و تازه اگر اطمینانی پیدا شود و بتوان جایی که به راستی عسل‌های طبیعی و غیر صنعتی عرضه می‌کنند را پیدا کرد، باید هزینه‌های نجومی را بابت آن پرداخت کرد. هزینه‌هایی که مخصوصا برای انواع عسل‌های باز و غیر بسته‌بندی آن هیچ قیمت مشخص و دقیقی وجود ندارد .
در این گزارش نگاهی انداختیم به این بازار تکراری اما پر تب و تاب و البته شفابخش و معجزه گر. اینکه برای پیدا کردن یک عسل خوب باید به چه نکاتی توجه کرد و شایعات در خصوص استفاده از شکر در عسل و خواص این ماده غذایی و وضعیت کشور ایران در زمینه تولید و صادرات عسل.

درجه یک اش کم یاب‌تر 
هرچند همه به خوبی می‌دانیم که عسل در طب سنتی چه جایگاه ویژه‌ای دارد اما در کشور ما نه تنها از جنبه‌ درمانی این محصول غافل مانده ایم بلکه در سبد غدایی خانواده‌ها نیز شدیدا مورد بی‌مهری قرار گرفته که مصرف‌کنندگان یکی از دلایل عدم مصرف این محصول را تقلبی بودن و نبود عسل با کیفیت در بازار مصرف عنوان می‌کنند و از همه بدتر عسل تقلبی اما با قیمت‌های نجومی.
هر چند آمارها می‌گوید ایران در زمینه تولید عسل در رتبه هشتم جهان قرار دارد اما با این رتبه هم برای پیدا کردن و خریدن عسل باید مسافت طولانی را پیمود. مسافتی شاید خیلی طولانی‌تر از عسل هایی که پشت ویترین فروشگاه‌ها و سوپر مارکت‌های شهر قرار دارند.استان‌های زیادی هستند که به کار تولید و عرضه عسل پرداخته‌اند استان‌هایی مثل؛ زنجان، ایلام، لرستان، آذربایجان شرقی و غربی و از همه مهم‌تر اردبیل.
اردبیل بی شک یکی از مهم‌ترین بورس‌های فروش عسل در کشور است. البته عسلی به قول خودشان طبیعی و خالص و جمع آوری شده از دامنه‌های پر گل سبلان.اما آنچه که خیلی از شهروندان و خریداران این ماده غذایی را کمی نگران می‌کند، اطمینان نداشتن از اصالت عسل‌های موجود در بازار است.اصالتی که می‌گویند یا اصلا پیدا نمی‌شود و یا اگر پیدا شود هم باید هزینه بالایی برای آن پرداخت کرد.
اینجا سرعین است. یکی از شهرستان‌های پر‌مسافر استان اردبیل. جایی که همه ساله خصوصا در این ایام مسافران زیادی برای استفاده از چشمه‌های آب گرم درمانی راهی اینجا می‌شوند و طبیعی است که چه سوغاتی بهتر از عسل درجه یک و خوش گوار دامنه‌های سبلان البته تمام ماجرا خرید و پیدا کردن یک عسل مرغوب هم به این شرینی نیست و حاشیه‌های زیادی به دنبال دارد.
این شهر از یک میدان اصلی و چهار خیابان بزرگ تشکیل شده که هر کدام به مسیرآب گرم‌های مختلفی راه دارند و البته تا جایی که چشم کار می‌کند در دو طرف خیابان مغازه‌های بزرگ و کوچک عسل فروشی دیده می‌شود. مغازه‌هایی که در بیشتر ساعات روز خصوصا شب‌ها، غرق در مشتری‌ها و مسافرانی است که سرگرم خرید عسل آن هم به اندازه‌های قابل توجهی هستند.
چند خانم مسن که کیسه‌های بزرگی از تلق‌های شیشه‌ای عسل به دست دارند، مقابل یکی از این مغازه‌ها در حال قیمت گرفتن هستند .از آنها درباره علت خرید این حجم بالای عسل و میزان رضایتشان سوال می‌کنم. یکی ازآنها که خودش را ندافان معرفی می‌کند، به گزارشگر کیهان می‌گوید: «خب ما سالی دوبار برای درمان به اینجا می‌آییم وچون این مسافت طولانی را از سمنان تا اینجا می‌آییم ترجیح می‌دهیم عسل مصرفی سالانه خودمان را هم از اینجا تهیه کنیم .متاسفانه باید بگویم هر سال وضعیت نسبت به سال قبل بدتر می‌شود. از یک طرف مدام این دکترها در تلویزیون اعلام می‌کنند که عسل به هیچ عنوان نباید از سبد غذایی حذف شود و حتما روزی سه قاشق باید مصرف شود و از طرف دیگر نه می‌شود در بازار عسل خوب پیدا کرد و نه توان مالی آدم به خرید این عسل‌های گران آن هم به اندازه‌ای که همه بچه‌ها و خودمان بتوانیم روزی سه قاشق مصرف کنیم. روزی سه قاشق برای هر نفر تقریبا چیزی حدود، یک کیلو عسل در دو هفته می‌شود که واقعا مصرف سالانه آن زیاد است.از طرف دیگر واقعا عسل خوب کم شده است .ما مشتری هر سال این فروشگاه هستیم اما هر سال وقتی سراغ عسل پارسال را می‌گیریم واقعا دیگر همان عسل را پیدا نمی کنیم. مثلا من به تازگی کمی  بیماری‌قند خون گرفته‌ام در حالی که تنها ماده شیرینی که مصرف می‌کنیم همین عسل است و بعد از اینکه آزمایش دادم مشخص شد که به احتمال قوی بیماری قند من مربوط به همین عسل‌های تقلبی است در حالی که عسل طبیعی اصلا قند ندارد که کسی بیماری قند بگیرد.»
او در خصوص قیمت‌ها هم می‌افزاید: «به نظر من قیمت‌ها خیلی دلبخواهی است و واقعا هیچ نظارتی وجود ندارد. یعنی مغازه به مغازه قیمت‌ها فرق می‌کند. یک جا عسل چهل گیاه را کیلویی 18 هزارتومان می‌دهد، یک جا 35 تومان و یک جا 63 هزار تومان. واقعا نمی‌شود تشخیص داد که علت این گرانی چیست. همه مغازه دارها هم می‌گویند عسل من بهتر است و عسل فلانی فقط الکی گران است، یک نفر دیگر می‌گوید نه آنهایی که ارزان هستند آب و شکر است و... خلاصه که برای امثال ما که تخصص چندانی برای شناخت عسل درجه یک و ممتاز نداریم واقعا انتخاب عسل از بین این همه مغازه با این قیمت‌ها و تنوع، کار خیلی سخت و شانسی است.»
عسل بدون شکر وجود ندارد! 
حرف‌های مردم و مشتری‌ها از یک طرف و دلایل به ظاهر منطقی عسل فروشان هم از طرف دیگر تعادل این معادله را کمی حفظ می‌کند و باید دید بالاخره تلخ و شیرین کدام یک بر دیگری می‌چربد.
ویلا دره منطقه‌ای شناخته شده و نام آشنا در چند کیلومتری شهر سرعین است. جایی که جدای از منظره‌ها و طبیعت و چشم‌انداز بی‌نظیری که دارد همه ساله عده زیادی را برای خریدن عسل -به قول فروشنده‌های همین منطقه- طبیعی راهی اینجا می‌کند. به سراغ عسل فروش‌های این منطقه آمدیم تا علاوه بر سر در آوردن از قیمت‌ها و کیفیت‌ها ببینیم، حرف هایی که مردم در خصوص کیفیت و تقلبی بودن بازار برخی از این محصولات می‌زنند چقدر حقیقت دارد.
آقای صمیمی یکی از فروشنده‌های این منطقه است. علاوه بر خرید با او گفت‌وگوی کوتاهی در خصوص بازار پر حاشیه این محصول انجام می‌دهیم.
او در گفت و گو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «من بالای 50 سال است که از زمان کودکی به کندو داری و تولید عسل مشغول بودم و تا به امروز هم این کار را ادامه داده‌ام .قیمت عسل معمولا بسته به فصلی که در آن قرار داریم کمی تغییر می‌کند. آن هم باز بسته به انصاف فروشنده‌ها دارد. مثلا عسل گون یا آویشن که مخصوص فصل پاییز است گاهی تا کیلویی 50 هزار تومان هم فروخته می‌شود اما این قیمت عرف این منطقه که خودمان تولیدکننده عمده هستیم، نیست. یعنی به نظر من دیگر خیلی از تولید‌کننده‌ها و مغازه دارها مثل قدیم با انصاف نیستند و نگاه می‌کنند ببینند چه فصلی مشتری زیادی است قیمت‌ها را بالا‌تر می‌برند. مثل عید یا ایام تعطیلات و غیره. اما خب عرف این منطقه بین کیلویی 15 تا 30 هزار تومان بسته به کیفیت و مرغوبیت عسل است و معمولا عسل بدون موم به دلیل کار بیشتر کمی گران‌تر است که خب اگر همان وزن موم هم کم شود تقریبا به لحاظ وزنی و قیمتی هم برابر می‌شود.البته عسل‌های مرغوب دیگری هم وجود دارند که درصد خلوص بیشتری دارند یا برای منطقه و فصل مناسب‌تری هستند .مثلا ژل رویال که ترکیبی از غذای ملکه زنبور و عسل است که قیمت فوق العاده بالایی دارد به دلیل خاصیت فراوان .ما اینجا عسل چهل گیاه، آویشن، گون و بابونه داریم.برای خیلی‌ها این سؤال پیش می‌آید که مگر زنبور می‌تواند تشخیص دهد از چه گیاهی تغذیه می‌کند که عسل مخصوص همان گل یا گیاه را تولید می‌کند؟ اما علت نامگذاری این عسل‌ها در واقع برای فصل و منطقه‌ای است که کندو‌ها قرار گرفته‌اند. مثلا دشتی که بیشتر گون در آن وجود دارد طبیعی است که عسل گون در آن تولید می‌شود یا مثلا عسل آویشن و...» او درباره بازار داغ ورود بعضی از عسل‌های تقلبی حتی به مغازه‌ها و فروشگاه‌های شناخته شده و قدیمی و ضربه‌ای که این کار به اعتبار این فروشگاه‌ها می‌زند نیز می‌گوید: «ببینید دو موضوع مهم وجود دارد. یکی اینکه خیلی از مشتری‌ها نشانه‌های مختلف را برای اصل نبودن یک عسل مطرح می‌کنند که اصلا حقیقی نیست.مثلا می‌گویند چون فلان عسلی که خریدیم شکرک زد پس این عسل طبیعی نیست و صد در صد شکر اضافه دارد. در حالی که نه تنها این طور نیست بلکه زدن دانه‌های شکری ریز داخل عسل خودش یکی از نشانه‌های مرغوبیت عسل است، مثلا شما اگر یک شیشه عسل کارخانه‌ای بسته‌بندی و متفرقه خریداری کنید اگر ده سال هم گوشه اتاق بگذارید محال است که شکرک بزند و خود همین موضوع نشان‌دهنده دستکاری شدن ترکیب عسل و ساخت آن به صورت صنعتی است. در حالی که این عسل‌های باز یا اصطلاحا شانه‌ای که اینجا فروخته می‌شود اصلا دستکاری شده نیست. ضمن اینکه اصلا هیچ عسلی در دنیا وجود ندارد که در آن شکر نباشد مگر عسل‌های وحشی که به صورت طبیعی خود زنبور بین صخره‌ها کندو درست می‌کند که اگر هم بتوان چنین عسلی را پیدا کرد قطعا قیمتش بالای کیلویی 100 هزار تومان است.»
 

عطر و رنگ خبر می‌دهد از سر درون
یکی دیگر از دغدغه‌های همیشگی برای خرید عسل خوب، چگونگی تشخیص عسل مرغوب و راه‌ها و نشانه‌هایی است که می‌توان یک عسل خوب را شناخت و البته به قیمت خوب خریداری کرد. هرچند راه‌های مختلفی توسط همین فروشنده‌ها و زنبورداران پیشنهاد می‌شود اما همه بر سر یک موضوع واحد متفق القول هستند، حواس چشایی! کریم بیگ‌زاده یکی دیگر از فروشنده‌های این منطقه است.او درباره علائم و نحوه انتخاب یک عسل با کیفیت به گزارشگر کیهان می‌گوید: «خب هر کسی یک راهی را می‌گوید مثلا کش‌آمدن عسل، شل نبودن، قطع نشدن هنگام کشیدن و نگهداری در یخچال به مدت یک روز و‌... اما راحت‌ترین و در عین حال مطمئن‌ترین راه ممکن، دیدن و بو کردن عسل است. چون بوی عسل طبیعی تنها چیزی است که تا به امروز با هیچ دستگاه صنعتی و تقلبی نتوانسته‌اند مشابه آن را ایجاد کنند. یعنی برای مشتری معمولی که خیلی هم در این کار تخصص زیادی ندارد، یک راه بیشتر برای شناسایی عسل وجود ندارد؛ آن هم استفاده از حواس است. یعنی با چشم، شکل ظاهری عسل را ببیند، با بینی بو و با زبان عسل را مزه کرده و اگر مجموعه این عوامل مناسب بود و عسل عطر و طعم گل‌ها را داشت، عسل طبیعی است و ارزش این را دارد که حتی به قیمتی کمی بالاتر آن را خریداری کند وگرنه  در غیر این صورت تنها راه دقیق شناسایی عسل طبیعی قرار دادن آن در دستگاه و در شرایط آزمایشگاه است.»

حریم جاده، بازار داغ عسل تقلبی
اما این روزها که بازار مسافران به برخی شهرهای خوش آب و هوا و خنک مثل اردبیل و آذربایجان داغ‌تر شده است، مثل هر سال ماجرای سوءاستفاده از این مسافران و عرضه عسل‌های تقلبی هم داغ است. شاید به همین دلیل بود که مدتی قبل سید فردین صفوی، رئیس اتحادیه تعاونی کشاورزی زنبورداران استان، گفته بود که در سال‌های اخیر استقرار عسل فروشان تقلبی که اغلب غیربومی هستند  ضرروزیان  قابل توجهی به عسل اردبیل وارد ساخته است.این در حالی است که استان اردبیل با تولید سالانه شش هزار تن عسل رتبه سوم در کشور را دارا است و کیفیت عسل این استان مورد تائید آزمایشگاه‌های معتبر داخلی و خارجی است.صفوی تاکید کرده بود که عسل فروشان غیربومی به بازار و اعتماد‌سازی محصول تولیدی استان لطمه وارد ساخته‌اند و طی جلسات مشترک با نهادهای متولی تصمیم به ساماندهی این تعداد اخذ شده است. و از جمله مهم‌ترین برنامه‌های این اتحادیه ساماندهی عسل فروشی در حریم جاده‌ها است. دو مکان مابین جاده اردبیل و سه‌راهی سرعین پیش بینی شده است تا عسل فروشانی که عسل سالم و استاندارد عرضه می‌کنند در این مکان استقرار یابند. متاسفانه تبلیغات‌خلاف واقع درحاشیه فروش این محصولات دیده می‌شود. از جمله این تبلیغات فروش عسل ملکه است این در حالی است که وظیفه ملکه تخم‌گذاری است و ملکه تولید عسل نمی‌کند!

منبع:کیهان

انتهای پیام/