تحرکات پشت‌پرده دیپلماتیک؛ آیا پرونده ۴ سال جنگ سوریه بسته می‌شود
خبرگزاری تسنیم: نگاهی به تحولات دیپلماتیک چند روز اخیر بحران سوریه از جمله دیدار دو مسئول بلندپایه سوری و سعودی و نیز نشست سه‌جانبه کری، لاوروف و جبیر در دوحه قطر از تکاپوی پشت‌پرده برای حل بحران سیاسی سوریه با حفظ بشار اسد در قدرت حکایت دارد.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، به نظر می‌رسد در راستای تلاش برای حل و فصل بحران سوریه که وارد پنجمین سال خود شده است، تکاپوهای متعددی پشت پرده صحنه دیپلماتیک بین المللی و منطقه‌ای در جریان است.
نشانه‌های زیادی در دست است که ذهن ما را به‌سمت احتمال در جریان بودن راه حل ابتکاری برای مبارزه با تروریسم تکفیری و حل و فصل بحران بین طرفهای درگیر در سوریه سوق می‌دهد و حکایت از این دارد که این روند با مشارکت طرفهای متعددی در جریان است.
در همین ارتباط سخنان «حسین امیرعبداللهیان» معاون وزیر خارجه مبنی بر راه حل ابتکاری ایران و اشاره به سفر «میخائیل بوگدانف» فرستاده ویژه رئیس جمهور روسیه به سوریه و نیز سفر «ولید المعلم» وزیر خارجه سوریه به تهران همگی مفهومی جز این ندارد که تلاش‌های جدی در این خصوص در جریان است.
همچنین اظهارات امیرعبداللهیان مبنی بر اینکه مرحله پس از توافق هسته‌ای فرصت مناسبی را برای تقویت روابط با کشورهای همسایه و توسعه همکاری در خصوص مسائل مختلف فراهم کرده است تا از بحران‌هایی که منطقه با آن دست و پنجه نرم می‌کند، رها شود، بار دیگر بارقه امیدی را برای حل و فصل موانع موجود به وجود آورده است.
همزمان با اظهارات امیرعبداللهیان رسانه‌های سعودی به نقل از منابع دیپلماتیک روسیه از طرح ابتکاری مسکو مبنی بر تشکیل ائتلاف بین المللی و منطقه‌ای خبر دادند که پس از گفتوگو با مقامات واشنگتن و ریاض مطرح شده است.
این ائتلاف با مشارکت سوریه ــ به‌عبارت بهتر نظام حاکم کنونی آن ــ و نیز کشورهای منطقه تشکیل می‌شود و هدف از آن مقابله با خطر داعش و رشد تروریسم در خاورمیانه است.
آنچه فرضیه ابتکار فراگیر در خصوص بحران سوریه را تقویت می‌کند، این است که منابع دیپلماتیک روسیه اعلام کردند که این راه حل از حمایت عربستان و آمریکا و نیز بشار اسد رئیس جمهور سوریه برخوردار است، به‌گونه‌ای که برای اجرایی کردن آن راهی جز در نظر گرفتن راهکارهای عملی وجود ندارد.
بنا بر اعلام منابع روس، دیدار سه‌جانبه دیروز بین جان کری و سرگئی لاوروف و عادل الجبیر در قطر در چارچوب ترسیم نشانه‌های مرحله اجرای این طرح جا دارد.
در این میان بسیاری از کارشناسان مسائل خاورمیانه در روسیه مذاکرات بین این سه را سرنوشت‌ساز خوانده اعلام کردند که چه‌بسا این گفت‌وگوها به حل و فصل مسالمت آمیز بحران سوریه منجر شود و ضامن بقای بشار اسد در قدرت باشد که هدف از آن مبارزه با خطرات ناشی از اقدامات داعش است که امنیت ملی سوریه را نیز در معرض خطر قرار داده است.
بنا بر اعلام رسانه‌های رسمی سعودی در عین حال این کارشناسان بعید ندانستند که مسکو راه حل ابتکاری خود در ارتباط با تشکیل ائتلاف کشورهای خلیج فارس و به‌منظور تضمین امنیت این منطقه با مشارکت اعضای شورای همکاری و ایران را مطرح کند.
هدف از تشکیل ائتلاف مزبور پایان دادن به تنش روابط عربستان و ایران و ایجاد محور همکاری به‌منظور حمایت از منافع همه طرفها است به‌گونه‌ای که وضعیت متشنج کنونی از بین رفته و مقدمات یک‌پارچه کردن تلاش‌های منطقه‌ای برای از بین بردن داعش فراهم شود.
این منابع تأکید کردند که رایزنی هفته‌های گذشته بین ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان همتای ترک او بر لزوم موافقت با بقای بشار اسد در قدرت در مرحله انتقالی متمرکز بود.
در همین ارتباط بوگدانف بعید ندانست که دور بعدی گفتوگو و رایزنی‌های مسکو در مورد حل و فصل بحران سوریه پیش از نشست مجمع عمومی سازمان ملل یا پیش از پایان سپتامبر آینده برگزار شود. وی احتمال داد که آمریکا و دی‌میستورا فرستاده سازمان ملل به سوریه در این رایزنی‌ها شرکت داشته باشد.
نکته قابل توجه اینکه همه مواردی که در بالا به آن اشاره شد در چارچوب فراهم کردن مقدمات توافق در سطوح بالا و دیدار بین علی المملوک رئیس دفتر امنیت ملی سوریه و محمد بن سلمان ولیعهد عربستان با میانجی‌گری روسیه جا دارد.
موضوعات مطرح شده در این نشست و طرح سؤال‌های واضح و صریح نیز حاکی از تمایل واقعی برای حل و فصل بحرانی است که منطقه را فرسوده کرده است.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی العهد، در این شرایط راه حل ابتکاری روسیه در انتظار اجرایی شدن به سر می‌برد؛ راهکاری که رویکرد منطقه‌ای و بین المللی دارد، بنابراین سیاستی که توافق اتمی را به ثمر نشاند اکنون منتظر تولد توافق مشابهی است که از همان میزان اهمیت و تأثیر برخوردار باشد.
در همین راستا یک رسانه عرب‌زبان از احتمال دیدار وزیر خارجه سوریه و عربستان در مسقط با میانجی‌گری روسیه خبر داد؛ خبری که هنوز مقامات رسمی دو کشور نه آن را تأیید و نه رد کرده‌اند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، پایگاه عرب‌زبان الاوسط اعلام کرد که احتمالاً وزرای خارجه سوریه و عربستان با میانجی‌گری روسیه در مسقط پایتخت عمان با هم دیدار کنند.
بر اساس این گزارش خبری، بعد از فراهم کردن مقدمات دیدار علی مملوک و محمد بن سلمان از سوی سرویس اطلاعاتی روسیه، سرگئی لاوروف وزیر خارجه این کشور اقداماتی را برای مقدمه چینی جهت دیدار ولید معلم وزیر خارجه سوریه با عادل الجبیر همتای سعودی خود در عمان در دست اجرا دارد.
اخیراً مسکو اعلام کرده بود که بعید نیست که دیدارهایی بین دولت سوریه با مقامات آل سعود برگزار شود، این در حالی است که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه اخیراً پیشنهاد تشکیل ائتلاف منطقه‌ای برای مبارزه با تروریسم با مشارکت دولت بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه و دیگر دولت‌های منطقه از جمله عربستان و ترکیه را مطرح کرده بود که ولید معلم وزیر خارجه سوریه آن را شبیه یک معجزه خوانده بود.
این خبر پس از آن منتشر می‌شود که روزنامه الاخبار پیش از این از دیدار سرتیپ علی المملوک رئیس دفتر امنیت ملی سوریه با شاهزاده محمد بن سلمان جانشین ولیعهد سعودی در ریاض خبر داده بود.
هفته‌نامه انگلیسی ساندی تایمز نیز دراین‌باره به نقل از یک مقام عالی‌رتبه سوریه اعلام کرد که ماه گذشته در ریاض دیداری بین علی مملوک رئیس دفتر امنیت ملی سوریه با محمد بن سلمان جانشین ولیعهد عربستان سعودی با میانجی‌گری ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه برگزار شده است. این منبع تأکید کرد که مملوک ماه گذشته بنا به دعوت بن‌سلمان با میانجی‌گری پوتین به ریاض سفر کرده است.
این در حالی است که حسین امیرعبداللهیان معاون وزیر خارجه در مصاحبه با شبکه تلویزیونی العالم از سفر فرستاده پوتین و وزیر خارجه سوریه به تهران خبر داد و گفت: خوشبختانه یک تغییر استراتژیک در نگاه بازیگران منطقه‌ای در قبال سوریه رخ داده است، اگر در چهار سال گذشته بسیاری از بازیگران خارجی توسل به جنگ را راهکار سوریه می‌دانستند اکنون بخش عمده‌ای از بازیگران توسل و تمرکز بر راه حل سیاسی را مناسب‌ترین روش برای حل بحران سوریه می‌دانند.
عبداللهیان افزود: آقای بوگدانف نماینده آقای پوتین در خاورمیانه به تهران سفر خواهد کرد و ما در خصوص آخرین وضعیت منطقه و راهکار سیاسی در سوریه با یکدیگر گفتوگو خواهیم کرد، ولید المعلم وزیر امور خارجه سوریه اواخر هفته جاری در تهران خواهد بود که دکتر ظریف میزبان ایشان خواهد بود، این فرصتی است که در ارتباط با مسائل سوریه و پیگیری راهبرد جمهوری اسلامی ایران نسبت به حل بحران سوریه از طریق سیاسی مشورت‌های بیشتری را در حاکمیت سوریه داشته باشد.
امیرعبداللهیان تصریح کرد: طرح سیاسی چهارماده‌ای جمهوری اسلامی ایران که توسط آقای ظریف ارائه شده در زمان حاضر یکی از کاراترین و جدی‌ترین طرحهایی است که در دستور کار سازمان ملل و بازیگران بین المللی قرار دارد چون طرحی است مبتنی بر واقعیت‌های موجود، این طرح توسط جمهوری اسلامی ایران به‌روز رسانی شده و ما در سفر آقای ولید المعلم، رایزنی‌های بیشتری را با ایشان درباره طرح خواهیم داشت، در سفر آقای بوگدانف جزییات این طرح را مورد بررسی قرار خواهیم داد و معتقدیم که آنچه به‌عنوان طرح سیاسی روسیه مطرح شده در واقع نقاط مشترکی است که بین طرح تهران و مسکو قرار دارد، مایلم به‌صراحت اعلام کنم جمهوری اسلامی ایران قویاً به حمایت از متحدینش ادامه خواهد داد و در مسیر راهکار دموکراتیک بحران‌های منطقه مانند بحران سوریه را با جدیت در یک برنامه سیاسی در چارچوب مشورت‌های منطقه‌ای دنبال خواهد نمود و ان‌شاءالله نسبت به آینده حل سیاسی بحران در سوریه خوش‌بین هستیم.
انتهای پیام/ر*