مرثیه برای جنگل‌های از نفس افتاده شمال

به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، سال 92 بود که موضوع توقف بهره برداری و تنفس جنگل ها اتفاقا از سوی یک نماینده مازندران در مجلس مطرح شد و سپس از سوی سازمان محیط زیست به عنوان طرحی برای نجات جنگل های کشور در دستور کار قرار گرفت اما با گذشت حدود دو سال از مطرح شدن، طرح استراحت یا تنفس جنگل های شمال، همواره این موضوع مورد چالش بین دوستداران جنگل و محیط زیست قرار گرفته و مخالفان و موافقان خاص خود را دارد.

موافقان طرح استراحت جنگل ها، اجرای آن را در بازیابی و احیای دوباره عرصه های طبیعی موثر می دانند و از آن به عنوان راهکاری برای نجات جنگل ها یاد می کنند و مخالفان نیز دلایل قانع کننده خود را دارند.  

با توجه به سابقه 50 ساله طرح های جنگلداری، مخالفان طرح استراحت جنگل ها، این سوال را مطرح می کنند که علت و دلیل تغییر رویکرد سازمان در طرح های جنگلداری چیست

با توجه به سابقه 50 ساله طرح های جنگلداری، مخالفان طرح استراحت جنگل ها، مطرح می کنند که علت و دلیل تغییر رویکرد سازمان در طرح های جنگلداری چیست و چرا رویه طرح های جنگلداری و پرورش جنگل که بیش از 5 دهه جریان داشته، تغییر کرده است.

همچنین چرا عرصه های فاقد طرح های جنگلداری یا مجری باید توسط اندک نیروهای منابع طبیعی حفظ شوند و میزان تصرف، قطع و قاچاق چوب و آتش سوزی آنها با مناطق دارای مجری چقدر فرق دارد.

پرسش دیگر آنکه، بری حفظ مرز مشترک اراضی زراعی و باغات داخلی جنگل و حاشیه جنگل حقدرنیرو و امکانات کنترلی و سرکشی وجود دارد.

رئیس سندیکای کاغذ و مقوای کشور و از مخالفان طرح توقف بهره برداری از جنگل ها، با اشاره به نیاز دو میلیون تنی کشور به کاغذ به خبرنگار مهر می گوید: در حال حاضر سرانه مصرف کاغذ در برخی کشورها 15 کیلوگرم، متوسط سرانه جهان 55 کیلوگرم ولی در ایران بین 20 تا 22 کیلوگرم است.

وی ظرفیت تولید کاغذ در کشور را یک میلیون تن برشمرد و با عنوان اینکه مابقی از طریق واردات تامین می شوند، گفت: 175 هزار تن از تولید کاغذ کشور در کارخانه چوب و کاغذ مازندران انجام می شود.

روغنی کمبود کاغذ در کشور را حدود 1.2 میلیون تن اعلام و با اشاره به تصمیم غیرکارشناسی درباره تنفس و استراحت جنگل های شمالافزود: در حالی قانون حمایت از تولید و رفع موانع تولید را مصوب می کنیم که برخی تصمیمات آنی و فاقد پشتوانه علمی از جمله توقف بهره برداری و تنفس جنگل ها، مشکلاتی ایجاد می کند.

تنفس جنگل مساوی با بیکارشدن هزار کارگر

روغنی بر ضرورت اصلاح طرح تنفس یا توقف بهره برداری از جنگل ها تاکید کرد و گفت: یک شبه نمی توان در این زمینه تصمیم گرفت و این تصمیم در شرکتهایی مانند، صنایع چوب و کاغذ، با بیکار شدن هزار نفر مساوی است.

مدیرعامل شرکت چوب و کاغذ مازندران با اشاره به اینکه در جاهایی که طرح های جنگلداری داریم، وضعیت و شرایط جنگل ایده آل است، طرح تنفس جنگل ها را غیرکارشناسی برشمرد و تصریح کرد: وقتی جنگل بدون مجری طرح باشد مساوی با تخریب جنگل خواهد بود.

مدیرعامل شرکت چوب و کاغذ مازندران با اشاره به اینکه مصرف چوب این کارخانه 30 درصد کاهش یافته است گفت: وقتی قرار است طرح تنفس از جنگل ها اجرایی شود باید حداقل زمان پنج تا 10 ساله داده شود.

دولت باید از بحث توسعه زراعت چوب بهره گیرد زیرا این طرح فرصت مناسب برای تامین مواد اولیه است

وی با اشاره به کاهش برداشت چوب از جنگل ها تصریح کرد: اقتصاد چوب یکی از ثروتهایی است که در هر کشور می توان از آن بهره برد و دولت باید از بحث توسعه زراعت چوب بهره گیرد زیرا این طرح فرصت مناسب برای تامین مواد اولیه است.

ابوالفضل روغنی با اشاره به فعالیت دو هزار و 500 نفر بصورت مستقیم و 15 هزار نفر بصورت غیرمستقیم در کارخانه چوب و کاغذ بیان داشت: همچنین اگر قرار است، طرح تنفس جنگل ها اجرایی شود، شرایط برای واردات چوب در کشور باید تسهیل شود و باید از بانک بزرگ چوب در روسیه بهره بگیریم.

وی با بیان اینکه اگر فضا برای فعالیت از شرکتها گرفته شود، بیکاری افزایش می یابد و بحران هایی همانند نساجی مازندران دوباره بروز می یابد، خواستار بازنگری در طرح تنفس از جنگل ها شد.

از جنگل به عنوان بستر حیات و توسعه پایدار یاد می شود و این درحالیست که در سالهای اخیر مصرف چوب و کاغذ در کشور به شکل قابل توجه ای افزایش یافته است که توسعه شهرنشینی و تغییر صنایع الگوی مصرف نیز به این امر کمک کرد.

طبق اعلام وزارت صنایع و معادن، مصرف فراورده های فشرده چوبی مانند ام دی اف در سالهای اخیر در کشور رشد یافته و بر اساس هر هزار نفر 22 متر مکعب سرانه مصرف ام دی اف در کشور بوده در حالیکه مصرف جهانی آن 12 متر مکعب است، از سوی دیگر نیاز به واردات چوب در کشور، لزوم بهره برداری بهینه از جنگل های کشور را الزامی می سازد.

معاون صنایع شیمیایی و سلولوژی وزارت صنعت، معدن و تجارت در حاشیه گردهمایی مجریان جنگلداری در ساری در گفتگو با خبرنگار مهر، تعدد واحدهای صنعتی گروه صنایع سلولوژی کشور را شش هزار و 119 واحد معادل هفت درصد بیان کرد و گفت: 4.5 درصد کل صنعت کشور را تشکیل می دهند.

محمدعلی اسفندیاری با بیان اینکه میزان چوب قابل استحصال از منابع داخلی کشور از طرح های جنلگدرای 670 متر مکعب بوده است گفت: چوب وارداتی 660 هزار مکعب مکعب و مجموع چوب استحصال شده بیش از چهار میلیون متر مکعب بوده است.

اسفندیاری با بیان اینکه در سال های گذشته حدود یک میلیون متر مکعب چوب وارد می کردیم، گفت: برداشت چوب از طرح های جنگل داری کشور در سال 92 به 670 هزار متر مکعب و سال گذشته به 530 هزار مترمکعب تقلیل یافته است.

لزوم توسعه زراعت چوب در کشور

وی بر لزوم توسعه زراعت چوب تاکید کرد و با بیان اینکه زراعت چوب در سال 93 به 3.5 مییلون متر مکعب رسید گفت: در این حوزه باید بیشتر توجه و به عنوان یک قانون مدنظر شود.

وی با بیان اینکه از 4.8 میلیون متر مکعب چوب، حدود سه میلیون مترمکعب در اوراق فشرده مصرف می شود گفت: نیاز فعلی و آتی چوب و صنایع کشور 2.8 میلیون مترمکعب است و در مجموع یا احتساب طرح های در دست اقدام به بیش از پنج میلیون مترمکعب چوب نیاز داریم.

اسفندیاری گفت: تامین سوخت مورد نیاز، وجود دام، تغییر کاربری جنگل و تبدیل آن به اراضی زراعی، دفع زباله، برداشت غیرقانونی و برداشت چوب از جمله عوامل تخریب جنگل های کشور در سنوات اخیر است. 

به گفته اسنفدیاری، تهیه بذر، کاشت نهال، انتقال هال، حصارکشی، سله شکنی، استقرار ایستگاههای ثابت بازرسی از مهمترین اقدمات در طرح های جنگل داری از سوی مجریان طرح هاست.

معاون صنایع شیمیایی و سلولوژی وزارت صنایع و معادن با بیان اینکه 150 هزار هکتار از جنگل ها تحت پوشش شرکت صنایع چوب و کاغذ استان است، میزان تولید نهال را 1.5 میلیون اصله و سطح جنگل کاری انجام شده را 600 هکتار بیان کرد.

اسفندیاری با بیان اینکه طرح پایش در جنگل های دارای طرح، محدودیت ایجاد کرده است و تاثیری در جنگل های بدون طرح ندارد، گفت: در سال گذشته میزان برداشت 514 هزار متر مکعب و کمتر از نیم متر مکعب در هر هکتار بوده است.

وی با اظهار اینکه در ماده 6 مصوبه دولت مبنی بر طرح تنفس و توقف بهره برداری از جنگل ها، برداشت چوب از طرح های جنگلدرای صرفا به درختان آسیب دیده، شکسته، افتاده، ریشه کن، آفت زده محدود شده است گفت: در طرح های جنلگداری کشور برخی برشهای چوبی بنا به ضرورت و بر اساس اصول باید تعریف شود.

وی گفت: وزارت صنعت و معدن عنوان کرده که سازمان جنگل ها موظف است اجرای طرحهای جنگلداری را در شمال کشور به نحوری برنامه ریزی کند که بهره برداری از جنگل در چارچوب مدیریت پایدار و رعایت اصول پرورش جنگل صورت گیرد.

سابقه طرح های جنگلداری به بیش از 55 سال بر می گردد و به تاکید کارشناسان امور جنگل، تجربیات گرانقدری در این سالها بدست آمده است و هر جا طرح های جنگلداری اجرای شده، دستاوردهای داشته است.

حفاظت عرصه های جنگلی، جوان شدن توده های جنگلی، افزایش میانگین رشد سالانه از 0.7 تا یک درصد به دو تا سه درصد، ارتقای کیفی جنگل، احیای مناطق مخروبه، ایجاد زمینه های لازم برای تجدید حیات طبیعی، برنامه ریزی برای ساماندهی دام، توسعه جنگل با هدف دستیابی به مرز اکوتیپ، مبارزه با قاچاق چوب، تسریع در مبارزه با آفات و امراض درختان جنگلی، تسهیل و سرعت عمل در مهار آتش از جمله دستاوردهای طرح های جنگلداری است که رئیس طرح های جنگلداری شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران به آن اشاره می کند.

رمضانعلی اصغری در گفتگو با خبرنگار مهر، تسریع در مبارزه با آفات و امراض درختان جنگلی، ایجاد اشتغال، ترویج فرهنگ منابع طبیعی و حفظ محیط زیست را از دیگر دستاوردهای طرح های جنگلداری برشمرد و تاثیر اقتصادی و اجتماعی اجرای طرح های جنگلداری را، ایجاد اشتغال، حفظ جنگل، تامین مواد اولیه صنایع، تاثیر در معیشت جنگل نشینان بیان کرد.

اصغری، کاهش برداشت از جنگل را یک موضوع حقوقی و مهم دانست و با بیان اینکه در شرکت نکاچوب سالانه 30 میلیارد تومان برای جنگل هزینه می کنیم گفت: کل گردش مالی شرکت در سال قبل 40 میلیارد تومان بوده و این شرکت را زیان ده کرده است.

وی سطح جنگل تحت پوشش شرکت نکاچوب را 150 هزار هکتار بیان کرد و گفت: برای هر هکتار 200 هزار تومان و به ازای هر روستا نیز 300 میلیون تومان هزینه و همه روستاییان از طرح متنفع می شود.

وی بیان داشت: همچنین نشانه گذاری جاری باید طبق قرارداد صورت گیرد و با توجه به بیلان طرح های جنگلداری نیروهای بکار گرفته شده در اجرای طرح های جنگلداری متعلق به سازمان جنگل هاست.

وی یادآور شد: اجرای طرح های جانبی مدنظر سازمان از قبیل پرورش ماهی، زنبور و اینگونه طرح ها ابتدا در عرصه های جنگلی فاقد طرح بصورت الگو اجرا شود و در صورت مثبت بودن به سایر مناطق جنگلی تعمیم داده شود.

درحالی مصوبه توقف بهره برداری و تنفس جنگل های شمال مطرح است که 910 هزار هکتار جنگل های بدون طرح جنگلداری است

درحالی مصوبه توقف بهره برداری و تنفس جنگل های شمال مطرح است که 910 هزار هکتار جنگل های بدون طرح جنگلداری است و به تاکید کارشناسان، اگر قرار است طرح تنفس یا استراحت جنگل داشته باشیم در سطح این جنگل ها انجام شود.

طرح های جنگلداری با تجربه و سابقه نیم قرنی، ساختار تکاملی پیدا کرده و این سند رسمی از نظر علمی در سطح بین المللی زبانزد شده است و در این شرایط، سازمان حفاظت محیط زیست کشور، طرح توقف بهره برداری و تنفس جنگل ها را مطرح می کند.

عضو هیئت علمی و استاد دانشگاه منابع طبیعی در مازندران، در گفتگو با خبرنگار مهر، به برنامه بهینه سازی، پایش، حفاظت بهرداری و مدیریت جنگل های کشور اشاره کرد و گفت: این برنامه، برنامه خوبی است ولی ماده 6 مصوبه دولت در زمینه تنفس جنگل ها نیاز به اصلاح و بازنگری دارد.

محمد امینی با بیان اینکه، طبق ماده 6 سازمان جنگل ها موظف است که اجرای طرح های جنگلداری را به گونه ای برنامه ریزی کنند که از درختان آسیب دیده چوب مورد نیاز را تامین کند، گفت: بطور متوسط 30 درصد خشکه دارها سرپا و 70 درصد آنها درختان افتاده است و مطابق یافته های علمی و رویکرد نوین جهانی باید هفت تا 10 درصد حجم توده های جنگلی را خشکه دارها تشکیل دهند و 50 درصد با پراکنش مناسب در جنگل باقی ماند.

وی یادآور شد: در حال حاضر سهم خشکه دارها 3.1 درصد است و اکثر خشکه دارها دارای حفرات ریز بودند که نشان از حضور دارکوب و شانه بسر دارد و 37 درصد دارای اندازه متوسط بودند.

این استاد دانشگاه، درباره ذهنیت استراحت و تنفس با بیان اینکه در آبخیزداری شمال کشور تقریبا در هر دوکیلومتر مربع یک آبادی وجود دارد، مطرح کرد: علت و دلیل تغییر رویکرد سازمان در طرح های جنگلداری چیست و رویه طرح های جنگلداری و پرورش جنگل که بیش از 5 دهه جریان داشته چرا تغییر کرد و برپایه کدام مطالعات و کدام نهاد علمی برآن صحه گذاشته است.

توسعه و پرورش اردک و ماهی در جنگل

بر اساس طرح تنفس جنگل ها که موافقان خاص خودش را دارد، باید از همه ظرفیتهای جنگل بهره برد و در کنار آن می توان به توسعه و پرورش ارک، ماهی، غاز و دیگر طرح های اشتغالزا در جنگل پرداخت که مخالفان، ارائه این طرح را نوعی کم توجهی به مجریان و بهره برداران طرح های جنگلداری قلمداد می کنند.

همچنین عضو کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی مجلس نیز به ماده 6 مصوبه آذرماه سال گذشته دولت مبنی بر توقف بهره برداری از جنگل ها اشاره کرد و گفت: یکی از دلایل ارائه چنین طرحی ناشی از آن است که تعامل مجریان و متخصصان منابع طبیعی با نمایندگان مجلس کم است.

شمس الله شریعت نژاد در جمع مجریان طرح های جنگلداری با عنوان اینکه سیاستگذاری در حوزه جنگل دچار مشکل اساسی است گفت: از یکطرف پروانه چرای دام نمی دهیم و از سوی دیگر مخالف حضور می شویم که این امر تهدید جدی است.

شریعت نژاد با عنوان اینکه، سیاستگذاریهای ما همواره عقب است گفت: ما باید از جنگل برای جنگل هزینه کنیم زیرا مزیت شمال کشور به جنگل است ولی سیاستی در پی آن است که این مزیت را از منطقه بگیرد و مردم را در جلگه حبس کند.

عضو کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی ادامه داد: باید ایرادات و نواقص طرح جنگلداری را رفع کنیم زیرا بخش عمده ای از معیشت مردم مربوط به جنگل هاست.

وی با بیان اینکه، یک فوریت طرح توقف بهره برداری از جنگل ها در کمیسیون رد شده است، ناآشنایی نمایندگان را دلیل ارائه این طرح بیان کرد، حقوق شمال کشور با اجرای این طرح پایمال می شود.

شریعت نژاد با اشاره به اینکه 45 درصد جنگل های شمال فاقد طرح های جنگلداری هستند گفت: نداشتن توجیه اقتصادی و پرشیب بودن سبب شده تا طرح اجرا نشود.

در جال حاضر بیش از دو هزار نفر در حدود 170 مجری طرح های جنگلداری در جنگل های شمال کشور فعالیت می کنند که در صورت اجرای طرح تنفس یا استراحت جنگل ها، علاوه برای پیامدهایی نظیر  تخریب جنگل، قاچاق چوب و تصرف اراضی باید شاهد بحران های کارگری و بیکاری بر اثر پیامدهای طرح تنفس و توقف بهره برداری از جنگل ها باشیم.

منبع:مهر