خطر نابودی ژنوم بیش از ۱۰۰ گونه ماهی در کشور به دلیل کمبود اعتبار

به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم،دکتر احمد غرقی در گفت‌وگو با  ایسنا با اشاره به وجود دریای خزر در شمال کشور، آب‌های داخلی، رودخانه‌ها و دریاچه‌ها و خلیج فارس و دریای عمان، افزود: این منابع آبی موجب شده تا ایران دارای گونه‌های مختلفی از آبزیان و ماهیان باشد به گونه‌ای که در حال حاضر دریای خزر زیستگاه 110 گونه، آب‌های داخلی کشور زیستگاه 80 گونه و دریای عمان و خلیج فارس زیستگاه هزار و 500 گونه ماهی و آبزی است.

وی ادامه داد: ایران در حالی این منابع غنی آبزی و ماهیان را دارد که تاکنون این آبزیان دارای شناسنامه و هویت ژنتیکی نبودند و در جایی این گونه‌ها به ثبت نرسیده‌اند.

غرقی با اشاره به اهمیت ثبت ژنتیکی گونه‌های آبزی کشور، خاطرنشان کرد: اگر قرار باشد در سازمان‌های جهانی و حوزه‌های تجاری بین‌المللی مشارکت داشته باشیم لازم است تا نسبت به ثبت ژنتیکی و حقوقی این گونه‌ها اقدام کنیم تا در مجامع جهانی و بین‌المللی به نام ایران ثبت شوند.

مدیر گروه ژنتیک مولکولی موسسه تحقیقات شیلات ثبت این گونه‌ها را راهکاری برای حفظ و صیانت از منابع ملی دانست و افزود: در این راستا در بخش بیوتکنوژی موسسه تحقیقات علوم شیلات کشور طرحی را از 5 سال در زمینه شناسنامه دار کردن انواع آبزیان کشور آغاز کردیم.

وی هدف از اجرای این طرح را ﺣﻔﻆ ﺗﻨﻮع زیستی آبزیان و اصلاح نژاد آنها ذکر کرد و یادآور شد: در این طرح اقدام به ﺷﻨﺎﺳﺎیی و ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﺮدن ﮔﻮﻧﻪ‌ﻫﺎی آبزیان ﺣﺴﺎس و در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ و همچنین گونه‌های مناسب اصلاح نژاد، شد.

غرقی روش شناسنامه‌دار کردن آبزیان کشور در این طرح را ﺷﻨﺎﺳﻪ‌ﮔﺬاری DNA یا (Barcode) دانست و در این باره توضیح داد: در این روش که به عنوان روشی ﻣﺪرن، ﺗﻜﺮارﭘﺬﻳﺮ و ارزان ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺳﺎیی ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮالی ژنتیکی به شمار می‌رود، از طریق بررسی‌های مولکولی و ژنتیکی، ژن سیتوکروم اکسیداز 1 (co1) شناسایی و در مجامع ملی و بین المللی به نام جمهوری اسلامی ایران ثبت خواهد شد.

به گفته مجری طرح بر اساس استانداردهای جهانی باید ژن سیتوکروم اکسیداز 1 (co1) شناسایی و به عنوان هویت ژنتیکی آیزیان کشورها مورد پذیرش قرار می‌گیرد.

مدیر گروه ژنتیک مولکولی موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور با تاکید بر اینکه ایجاد این زیست بانک به تازگی شروع شده است، خاطرنشان کرد: تاکنون ژن سیتوکروم اکسیداز 1 (co1) حدود 13گونه آبزیان کشور شناسایی و به نام ایران ثبت جهانی شدند که این تعداد شامل 8 گونه میگو و 5 گونه ماهی می‌شود.

غرقی، این اقدام را گام‌های اولیه برای ایجاد زیست بانک آبزیان دانست و افزود: لازم است تا این زیست بانک هر روز تکمیل‌تر شود ضمن آنکه باید برای حفظ و ثبت ژن سایر آبزیان موجود در کشور شامل انواع پستانداران دریایی، سخت پوستان، نرم تنان و صدف‌ها اقدام کرد.

غرقی اضافه کرد: برای توسعه این طرح از سوی موسسه تحقیقات شیلات،اقدام به ایجاد زیست بانک در مراکز تحقیقات‌ ذخایر آبزیان در بندر عباس، بوشهر، اهواز، چابهار، گرگان، ساری، تنکابن، رشت و ارومیه کردیم.

وی کمبود اعتبارات را از چالش‌های موجود در ادامه این طرح ذکر کرد و به ایسنا گفت: در حال حاضر ژنوم بیش از 100 گونه ماهی را استخراج کردیم و این کار نیاز به اجرای سایر مراحل دارد ولی به دلیل کمبود اعتبارات، نمونه‌ها در سردخانه باقی مانده است و احتمال خراب شدن آنها وجود دارد.

عضو هیات علمی موسسه تحقیقات شیلات کشور با تاکید بر ضرورت توجه بیشتر به منابع ژنتیکی کشور، ادامه داد: در ایران آبزیان از تنوع زیادی برخوردارند از این رو لازم است تا نسبت به استخراج DNA این گونه‌ها اقدام شود که برای اولین بار در کشور این پروژه در این موسسه اجرایی شده است ولی چون حمایت مالی نمی‌شود، استمرار در اجرای این طرح وجود ندارد.