خواسته پاکستان از هیئت اعزامی غنی به اسلام‌آباد چه بود؟

«کمالالدین قاری زاده» با ارسال یادداشتی به دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، روابط افغانستان و پاکستان را پس از حملات تروریستی اخیر در کابل بررسی کرد که متن کامل این یادداشت در ادامه آمده است.

پس از رویدادهای تروریستی اخیر در کابل که کشته و زخمی های فراوانی به جا گذاشت، مقامات بلند پایه افغانستان با عصبانیت تمام، پاکستان را مقصر اعلام کردند و از اسلام آباد خواستار مبارزه جدی با تروریسم شدند.

با وجود تندگویی‌های مقامات دولت افغانستان، هیئتی نیز به سرپرستی وزیر امور خارجه افغانستان عازم پاکستان شد تا بار دیگر از مقام‌های اسلام‌آباد بخواهد که راه مصالحه با طالبان را هموار کند. رئیس امنیت ملی و سرپرست وزارت دفاع از اعضای هیئت  بلند پایه  حکومت افغانستان در سفر به پاکستان بود.

گفته می‌شود که مقام‌های پاکستانی تنها حاضر شدند با سرپرست هیئت یعنی وزیر امور خارجه افغانستان دیدار و گفت‌وگو کنند و با دو مقام دیگر که هر کدام سخنانی برای گفتن داشتند ازدیدار خودداری کردند.

بر اساس بیانیه وزارت امور خارجه افغانستان، مقام‌های پاکستانی از ایجاد صلح دولت و طالبان افغانستان پشتیبانی کرده و قول همکاری داده‌اند.

جزئیات این مذاکره منتشر نشده که چه مسائلی میان دو طرف مورد گفت‌وگو قرار گرفته است. اما مواردی از خواست‌های پاکستان که از سوی برخی روزنامه نگاران نزدیک به ریاست اجرایی حکومت وحدت ملی در فضای مجازی منتشر شده -اگر چنانچه درست باشد- می‌تواند دو نگاه متفاوت را در جنگ و صلح افغانستان نشان دهد:

از آنجایی که برخی موارد این درخواست‌ها در گذشته هم توسط سیاستمداران پاکستانی مطرح شده بود بعید نیست که این خواسته‌ها بار دیگر تکرار شده باشند.

چنانچه این در خواست‌ها در سفر اخیر هیئت افغانستان مطرح شده باشد به معنای آنست که ایجاد راه حل سیاسی با طالبان به بن‌بست رسیده  است بنابراین برای گشودن دروازه صلح، حکومت افغانستان باید هزینه‌های گزافی بپردازد.

از موارد مهمی که در درخواست‌های پاکستان دیده می‌شود، یکی آنست که حکومت افغانستان باید خط «دیورند» را به رسمیت بشناسد. موردی که تا کنون حکومت‌های افغانستان ازآن طفره رفته‌اند و حاضر به تأیید آن نشده‌اند و حتی تاکنون جرأت طرح آن از سوی حکومت افغانستان نیز دیده نشده است.

حکومت افغانستان و شخص اشرف‌غنی قبل  از انتخابات ریاست‌جمهوری در پاسخ به پرسشی بر این نکته اشاره داشت که: افغانستان و پاکستان به جای آن که در مورد موارد اختلاف برانگیز تمرکز کنند، باید به توسعه تجارت و ترانزیت کالاهای دو کشور بپردازند و از این طریق روابط دو کشور را توسعه دهند.

این سخن به معنای آن است که رئیس‌جمهور افغانستان اختلافات مرزی دو کشور را یک مسئله مربوط به گذشته می‌داند و بدین باور است که در دنیای کنونی روابط کشورها با رویکردهای جدیدی بنا گذاشته می‌شود و با تمرکز بر مشکلات گذشته راه حل و رابطه درستی ایجاد نخواهد شد.

این در حالی است که خواست دوم پاکستانی‌ها از حکومت افغانستان نیز بسیار دشوار است که مورد قبول واقع شود.

گفته شده که پاکستانی‌ها خواسته‌اند که آب‌های سرازیر شده به پاکستان بدون مهار یا استفاده اجازه ورود به این کشور را داشته باشند. به نظر می رسد که این خواسته به نوعی حاکمیت ملی افغانستان را زیر سوال می برد و خواسته‌ای خارج از توان حکومت افغانستان دارد.

سومین خواست حکومت پاکستان، محدودیت رابطه با هندوستان است و هم چنان گفته شده که طالبان باید در 50 درصد از ارگان‌های حکومتی افغانستان نقش داشته باشد.

آنچه که بیش از همه حکومت افغانستان را عصبانی خواهد کرد آنست که در خواست شده تا در تعیین مقام‌های بلند پایه دولتی حد اقل 35 درصد ملاحظات پاکستان مد نظر قرار گیرد.

حال اگر از مواد و موارد دیگر نیز بگذریم، با توجه به خواسته‌های مطرح شده به نظر می‌رسد که پاکستان به کمتر از یک حکومت دست نشانده درکابل راضی نیست و این چیزی است که برآورده کردن آن برای مردم و حکومت افغانستان قابل قبول نیست.

بنابراین نه طالبان دست از جنگ خواهد کشید و نه حکومت افغانستان در برابر خواسته‌های پاکستان کوتاه خوهد آمد.

آنچه که این در خواست‌ها را قرین به یقین می سازد آنست که شورای عالی صلح و به ویژه مسئول روابط بین‌الملل آن شورا نیز از برخورد دوگانه پاکستان شاکی است و عملکرد دولت اسلام‌آباد را مورد انتقاد قرار داده است.

«اسماعیل قاسم یار» مسئول روابط بین‌الملل شورای عالی صلح  افغانستان به رسانه‌ها گفته است که کلید صلح افغانستان در دست پاکستان است و تا وقتی این کشور روش دوگانه خود را تغییر ندهد و موضع خود را در برابر دولت کابل و طالبان تغییر ندهد صلحی برقرار نخواهد شد.

قاسم یار از افرادی است که در چند سال گذشته همواره از گفت‌وگو میان حکومت و طالبان استقبال کرده و کوشیده که خلاها را با گفتار نرم پر کند تا راه مصالحه با طالبان گشوده باشد. اما گفته‌های اخیر او نشان می‌دهد که نگاه دوگانه پاکستان وی را نیز از کوره به در برده و منجر به اتخاذ مواضع تندعلیه پاکستان شده است.

در صورتی که موارد تذکر رفته درست باشد و پاکستان چنین درخواست‌هایی را مطرح کرده باشد؛ تداوم جنگ در افغانستان نا گزیر است با این تفاوت که این بار حکومت افغانستان نیز با تقویت گروه‌های مخالف دولت پاکستان، آن‌هارا زیر چتر حمایتی خود جای خواهد برد و جنگ فرسایشی  هم چنان ادامه خواهد یافت.

از سوی دیگر، سخنگوی طالبان پاکستان از جهاد علیه دولت اسلام‌آباد استقبال کرده و گفته است که اعلام جهاد علمای افغانستان را مورد تائید قرار می‌دهد و این گروه در این راه خود را متعهد می‌داند.

گفته‌های سخنگوی طالبان پاکستان این معنا را می‌رساند که حکومت افغانستان نیز همانند پاکستان دست به خون بی گناهان آن کشورآلوده کند و از گروهی حمایت کند که دست‌شان به خون مردم بی گناه آلوده است.

با این حال، حکومت افغانستان هنوز واکنشی نشان نداده اما اگر مقابله به مثل کند و از گروه طالبان پاکستانی اعلام حمایت کند معنای این گفته جز تداوم جنگ وخونریزی در افغانستان و پاکستان نیست.

امید است که سیاستمداران دو کشور با رفتار عاقلانه بیش ازاین سبب ویرانی افغانستان و پاکستان را فراهم نکنند.

انتهای پیام/.