بادگیر چپقی سیرجان؛ ایده‌ای دریایی برای هوایی خنک در دل‌کویر
بادگیر چپقی سیرجان یکی از متفاوت‌ترین بادگیرهای جهان است که شکل و معماری‌اش این بادگیر را از سایر بادگیرهای ایران و جهان متمایزکرده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از سیرجان، بادیگری متفاوت از حیث معماری در جهان است و کمتر نمونه‌ای دارد. باقیمانده از یک خانه قدیمی است, خانه سیدعلی‌اصغر رضوی پزشک سیرجانی و برجا مانده از دوران پهلوی.
بادگیر چپقی به جای فضای مکعبی شکل خارجی، چند لوله خم زانویی دارد که با شبکه‌های هندسی منظمی به هم مرتبط اند و باد را از جهت‌های مختلف به خانه هدایت می‌کنند.
بدنه خارجی لوله‌های بادگیر با قطعات کوچک آجرهای هندسی شش ضلعی تزئین شده جلوه زیبایی به این بنا داده است.
این بادگیربا شبکه‌های هندسی منظم آن که در زیر بادگیر قرار دارد, بر روی فضاهای مستطیل شکل شمالی– شرقی قرار گرفته که هوای اطراف را با عبور از کانال‌های تهویه به درون فضاها که در واقع تابستان نشین خانه بوده, می‌فرستاده است.
شبیه دودکش‌های قدیمی است. مجموعه لوله‌های چپقی شکل بادگیر است که دهانه آنها به چهار جهت باز است. بدنه خارجی لوله‌های بادگیر با قطعات کوچک آجرهای هندسی شش ضلعی تزئین شده است.
بادگیرها بناهایی کارآمد در شهرهای کویری ایران بوده اند و نمونه‌های آن در یزد، کرمان و طبس دیده می‌شود.
آن طور که می‌گویند سازنده این بادگیر، سید محمد شجاعی در بازگشت از سفری اروپایی با دیدن دودکش‌های کشتی و خنک بودن استراحتگاه کشتی توجه‌اش جلب می‌شود و با الهام از آن، این بادگیر را که هوای اطراف را با عبور از کانال‌های تهویه به درون فضاها که در واقع تابستان نشین خانه بوده، طراحی کرده است.
همچنین بحث بر سر مطرح شدن این بادگیر و بادگیرهای کویری و دانش استفاده از بادگیر در کویر به عنوان ثبت جهانی وجود دارد.
رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری می‌گوید که کارشناسان این سازمان در حال تهیه و تدوین پرونده ثبت جهانی فناوری بادگیرها هستند و این پرونده به زودی به یونسکو برای ثبت جهانی ارسال می‌شود.
سلطانی‌فر می‌گوید: بادگیر ایرانی، نماد تعامل انسان و طبیعت است و این فناوری از کویر ایران تا خلیج فارس متناسب با اقلیم‌های متنوع وجود دارد.
وی تأکید می‌کند: در حال حاضر ثبت جهانی پرونده بادگیرها اولویت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری است.
همچنین احمد علوی محقق و باستان‌شناس درباره این بادگیر می‌گوید: بدون شک این بادگیر سمبل تمدن و معماری ایران زمین و نشان دهنده اوج خلاقیت است.
این بادگیردر سال 81 به عنوان آثار ملی ایران ثبت شده است.
همچنین پیش از این مدیرکل دفتر ثبت آثار سازمان میراث فرهنگی با اعلام خبر تهیه، تکمیل و ارسال پرونده دانش سنتی ساخت بادگیرهای ایرانی به یونسکو گفت: پرونده بادگیر به شکل کامل و مفصلی آماده و به یونسکو تحویل داده شده و به‌عنوان یکی از گزینه‌های پیشنهادی ایران برای ثبت جهانی در سال2015 مطرح خواهد شد.
انتهای پیام/ج