بفرمایید دانشگاه!

به گزارش گروه "رسانه‌ها" خبرگزاری تسنیم، انگار دیگر شور و شوق دانشجو شدن، جوانان این دوره زمانه را نمی‌گیرد. نشان به این نشان که براساس برخی آمارها، تعداد صندلی‌های خالی دانشگاه‌ها، به هفت رقمی شدن نزدیک شده است. دی ماه سال قبل بود که محمد فرهادی، وزیر علوم باصراحت اعلام کرد که آمار ظرفیت‌های خالی در دانشگاه‌ها به 800 هزار صندلی خالی رسیده است. چند روز قبل هم دوباره فرهادی از وجود 300 هزار صندلی خالی در کنکور 94 خبر داد.

در این میان، قابل تامل ترین اظهار نظر را باید به سرپرست دانشگاه جامع علمی کاربردی نسبت داد.

چند روز قبل، محمد اخباری به تسنیم خبر داد که هم اکنون یک میلیون صندلی در دانشگاه ها خالی مانده است و این روند همچنان ادامه خواهد داشت و این فرآیند روی دانشگاه ما نیز اثر خواهد گذاشت.

در حالی که آمارهای اعلام شده درباره صندلی های خالی در دانشگاه ها با یکدیگر تفاوت دارد و از سوی مراجع مختلف، آمارهای متفاوتی ارائه می شود، اما به اعتقاد بسیاری از کارشناسان آموزش عالی، حداقل بین 500 تا 800 هزار صندلی خالی در دانشگاه ها داریم و این آمار نیز همچنان در حال افزایش است.

صندلی خالی، سال به سال در حال افزایش

وقتی تعداد صندلی خالی در دانشگاه ها به مرز یک میلیون رسیده، معلوم است که این اتفاق یک شبه رخ نداده است. در سال 88، وزیر سابق علوم به آمار 250 هزار صندلی خالی در دانشگاه ها اشاره کرد.

در کنکور 93 بیش از 252 هزار ظرفیت خالی داشتیم، در حالی که در کنکور 92، حدود 216 هزار صندلی خالی وجود داشت. امسال هم که آمار ها از حدود 300 هزار صندلی خالی در دانشگاه ها خبر می دهد. بنابراین می بینیم که در کنکور سه سال اخیر، صندلی خالی در دانشگاه ها افزایش پیدا کرده و به نظر می رسد که در سال های آینده هم این افزایش صندلی های خالی وجود داشته باشد.

روند افزایشی صندلی خالی در دانشگاه ها از اواخر دهه 80 شروع شد، در حالی که در ابتدای دهه 80، صندلی خالی در دانشگاه ها چندان معنی نداشت، بخصوص در دهه 70، تعداد صندلی های دانشگاهی بسیار کمتر از تعداد دانشجویان متقاضی بود.

کدام آمارها واقعی تر است؟

وقتی می گویند ظرفیت خالی در کنکور 94، حدود 300 هزار صندلی خالی است، این آمار با این فرض است که اگر همه قبول شدگان کنکور وارد دانشگاه شوند، آن وقت باز هم 300 هزار صندلی خالی در دانشگاه ها باقی می ماند.

اما با توجه به این که تعداد قابل توجهی از قبول شدگان کنکور سراسری، اصلا وارد دانشگاه نمی شوند و همچنین با توجه به این که بسیاری ازرشته محل ها، متقاضی ندارد، براساس آمار صندلی های خالی در دانشگاه ها خیلی بالاتر از 300 هزار صندلی خالی می شود.

بنابراین اعلام کردن تعداد صندلی های خالی در کنکورها، ملاک تعداد واقعی صندلی های خالی در دانشگاه ها نیست؛ یعنی آمار صندلی های خالی در کنکورها با فرض خوشبینانه است و نمی تواند ملاک آمار واقعی صندلی های خالی در دانشگاه ها باشد.

جمعیت جوان کمتر شده است

دکتر فرشاد ابراهیم پور، رئیس سابق دانشگاه پیام نور تهران در گفت وگو با جام جم تاکید می کند که کاهش جمعیت جوان در جامعه، یکی از عمده دلایل افزایش صندلی های خالی در دانشگاه هاست: «ظرفیت فعلی دانشگاه ها با معیار افزایش جمعیت جوان در دهه 60 تدارک دیده شده است، اما حالا دیگر این وضعیت وجود ندارد و کاهش جمعیت جوان و متقاضی ورود به دانشگاه، خودبه خود تعداد زیادی از صندلی های خالی را به نظام آموزش عالی تحمیل می کند.»

این کارشناس آموزش عالی تصریح می کند که هم اکنون در دانشگاه های مادر کشور، صندلی خالی نداریم و عمده صندلی های خالی به دانشگاه های پیام نور، جامع علمی کاربردی، دانشگاه آزاد و غیرانتفاعی برمی گردد. همچنین در دانشگاه های دولتی که تحصیل در این رشته ها هم رایگان است، به ندرت صندلی خالی وجود دارد و عمده صندلی های خالی مربوط به دانشگاه های پولی است. در حقیقت شهریه بالای برخی دانشگاه های غیردولتی هم باعث شده که بسیاری از جوانان تمایلی برای ورود به دانشگاه نداشته باشند.

علوم انسانی در صدر صندلی های خالی

در بسیاری از رشته محل ها مثل رشته پزشکی، یک ظرفیت خالی هم دیده نمی شود. علاوه براین، در رشته های مهندسی پرطرفدار مثل عمران، برق و نرم افزار و همچنین در رشته هایی مثل حقوق ـ البته به شرطی که این رشته ها در شهرهای مرکزی و پرجمعیت کشور باشد یا در دانشگاه های دولتی ارائه شود- احتمال خالی ماندن ظرفیت این رشته محل های دانشگاهی بسیار پایین است.

اما به باور ابراهیم پور، در رشته های علوم انسانی، رشته های علوم پایه و مهندسی کشاورزی، با بیشترین تعداد صندلی های خالی روبه رو هستیم و هر چقدر هم که از مرکز کشور فاصله بگیریم، تعداد این صندلی های خالی افزایش پیدا می کند.

آموزش تئوری، جوانان را فراری داده است

دکتر عبدالرسول پورعباس، رئیس سابق دانشگاه جامع علمی کاربردی کشور هم در گفت وگو با جام جم یادآور می شود که چون آموزش عالی ما سال های سال در مسیر آموزش های تئوری حرکت کرده و علوم کاربردی و مهارتی به دانشجویان آموزش داده نشده است، بنابراین شاهد هستیم که دانسته های بسیاری از دانشجویان به درد بازار کار نمی خورد.

به گفته پورعباس، وقتی جوان می بیند که از مسیر دانشگاه نمی تواند مهارت، شغل و درآمد داشته باشد، بنابراین ترجیح می دهد که اصلا وارد دانشگاه نشود و وقتش را صرف فراگرفتن حرفه ای کند که مطمئن است در بازار کار به دردش می خورد.

راه حل؛ وصل شدن دانشگاه ها به بازار کار

ما در برابر عمل انجام شده قرار گرفته ایم و هم اکنون صدها هزار صندلی خالی در مقطع کاردانی و کارشناسی روی دستمان باد کرده است. در این وضعیت، سوال اینجاست که چطور می توانیم از این تهدید فعلی، یک فرصت بسازیم.

دکتر پورعباس بر این باور است که باید برای رفع این مشکل، دانشگاه ها تقاضا محور باشند، نه عرضه محور. یعنی دانشگاه خودش را با نیازهای بازار کار وفق بدهد و آموزش های کاربردی به دانشجویان ارائه دهد که مهارت آنها را در بازار کار و صنعت ارتقا دهد. وصل شدن دانشگاه ها به بازار کار و متناسب دیدن صندلی های دانشگاهی با نیازهای واقعی جامعه، راه حلی است که به گفته این کارشناس آموزش عالی می تواند بحران صندلی های خالی را مرتفع کند. به گفته او، این اتفاق خوب هم اکنون در بسیاری از رشته محل های مقطع کاردانی افتاده، اما هنوز دامنه آن به رشته های کارشناسی نرسیده است.

دانشگاه ها را ماموریت محور کنیم

دکتر ابراهیم پور هم معتقد است شاید در یک دوره ای ماموریت دانشگاه ها این بود که به تقاضاهای میلیونی جوانان پاسخ دهند و ظرفیت جدید در دانشگاه ها ایجاد کنند، اما هم اکنون دیگر وضع متفاوت شده و به همین دلیل باید ماموریت دانشگاه ها هم عوض شود.

توسعه شرکت های دانش بنیان، تجاری سازی علوم دانشگاهی، برگزاری دوره های کاربردی و عملی در دانشگاه ها و حضور مستقیم دانشجویان در بازار کار، راه حل هایی است که این کارشناس آموزش عالی برای رفع بحران صندلی های خالی در دانشگاه ها ارائه می دهد.

اگر این رویدادهای مثبت اتفاق بیفتد و ماموریت دانشگاه ها از آموزش محوری به سمت ارائه آموزش کاربردی سوق پیدا کند، در آن شرایط به قول ابراهیم پور، می شود روی جذب دانشجویان خارجی هم حساب باز کرد و بخشی از صندلی های خالی در دانشگاه ها را به جذب دانشجویان خارجی اختصاص داد.

مهارت آموزی، فراموش شده نظام آموزشی

این روزها مسیر اشتغال از مدرک دانشگاهی نمی گذرد و مهارت در بازار کار، حرف اول و آخر را می زند. وقتی مدرک دانشگاهی به شغل و درآمد ختم نشود و مثلا دانشجوی رشته علوم انسانی، افق روشنی پیش رویش نباشد، بدیهی است که در این وضعیت، خیلی از جوانان، عطای دانشجو شدن را به لقایش می بخشند و قید دانشگاه رفتن را می زنند.

منبع: جام جم

انتهای پیام/