خوشنویسی دوران معاصر به سمت قطعه‌نویسی گرایش دارد
دومین نشست آموزشی و پژوهشی خوشنویسی (در جستجوی راز) با حضور جمعی از استادان و هنرمندن خوشنویسی در موزه هنرهای دینی امام علی(ع) برگزار شد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، این نشست آموزشی پژوهشی با حضور انجمن خوشنویسان عصر روز دوشنبه برگزار شد و موضوعاتی چون آداب قطعه‌نویسی خط نستعلیق و نسبت‌های طلایی در خط نستعلیق برای حاضران تشریح شد.
استاد سیدحیدر موسوی از کارشناسان حاضر در این نشست به تشریح نمونه خطهای مختلف در ادوار گوناگون توسط هنرمندان برجسته خط نستعلیق پرداخت.
وی ابتدا به بررسی ویژگی‌های خط نستعلیق در دوره صفوی پرداخت و آثار علیرضا عباسی و میرعماد را با هم قیاس کرد.
وی گفت: درباره علیرضا عباسی باید بگویم که او از بزرگترین خوشنویسان دوره صفوی و رقیب میرعماد بوده است. او همچنین خوشنویس دربار بوده است. خطهای علیرضا عباسی را کمتر در مجموعه‌ها می‌بینیم چون پادشاهان آن خط‌ها را می‌خریدند و در مجموعه‌های شخصی خود نگهداری می‌کرده‌اند. مجموعه خطهای علیرضا عباسی ممکن است که در رقابت با خطهای میرعماد نمره بالاتری بگیرد. گرچه چلیپا نویسی میرعماد برجسته‌تر بوده است.
در واقع میرعماد بحث چیدمان و چلیپا را نظم و ترتیب داد در دوره صفوی حدود 51 خوشنویس برجسته داشته‌ایم که کمتر از آنها خط دیده شده است. می‌گویند پادشاه زمان خط میرخلیل قلندر و علیرضا عباسی را به میرعماد می‌دهد تا آنها را داوری کند و میرعماد خط میرخلیل را برتر معرفی می‌کند.
وی ا فزود: خوشنویس بعید که به کارهای او می‌پردازیم عبدالرشید شاگرد میرعماد و خواهرزاده او بوده است. این خوشنویس پیرو مکتب میرعماد بوده است و جزو خوشنویسان خوب آن دوران محسوب می‌شود. در دوره‌ای که چلیپانویسی خیلی مطرح بوده است. در دوره قاجار خوشنویس‌های نسل اول همچنان در مکتب میرعماد کار می‌کرده‌اند. امادرباره کارهای میرزا غلامرضا اصفهانی ابتدا باید بگویم که این خوشنویس بسیار باهوش بوده و در دو رشته شکسته‌نویسی و سیاه‌مشق سرآمد بوده است. ولی از آنجایی که تخصصی خط شکسته ننوشته است به طوری که 40 تا 50 شکسته‌نویسی بیشتر از او باقی نمانده است که از همین تعداد هم فقط 10 نسخه از آنها برجسته‌تر به نظر می‌رسند. گرچه همین تعداد اندک ملاک خوبی برای سنجش و ارزشگذاری کارهای اوست.
میرزاغلامرضا تحت اثیر میرحسین بوده و هردوی آنها شاگرد آقاسیدعلی حکاک بوده‌اند. میرزاغلامرضا در دوران نوجوانی مدتی به خوشنویسی صفوی خط نوشته است او سیاه‌مشق را حالت گرافیکی به آن داده است در واقع در دوره قاجار دیگر اثری از چلیپانویسی دیده نمی‌شود.
استاد حیدر موسوی درباره قیاس میرحسین با میرزا غلامرضا اصفهانی افزود: از میرحسین نمونه‌های متنوع‌تری دیده می‌شود در بحث سیاه‌مشق غلامرضا دو، سه مورد سیاه‌مشق را در یک سیاه‌مشق نوشته است اما میرحسین سیاه‌مشق‌هایش تکرار نمی‌شود و مداد نمونه‌های غیرتکراری به کار می‌برد. کارها میرزا غلامرضا تنوع زیادی ندارند اما کارهای میرحسین این تنوع را دارند و حس خط برای او مهم بوده است و به این اهمیت نمی‌داد که ممکن است یک حرف بزرگتر دیده شود یا کوچکتر.
این استاد خوشنویس درباره ویژگی‌های کارها کلهر همچنین گفت: کلهر هیچ گاه خط پاکیزه نداشته است. همچنین کتابت با مرکب ثمردار دیده نشده است. تیزنویسی در کارهای او معنا ندارد چون در چاپ سنگی آن تیزنویسی از بین می‌رود پس او مجبور بوده است که توپل‌تر بنویسد او نمی‌توانسته است که کتابت هنری زیادی داشته باشد چون متون زیادی را مثلا یک روزه از او می‌خواستند که بنویسد.
استاد حیدر موسوی درباره ویژگی خوشنویسی در دوره پهلوی چنین ادامه داد: از کلهر به بعد خوشنویسی به دوره پهلوی می‌رسد کاتبانه‌نویسی در این دوره مطرح بوده است خط متعالی‌تر از خط کلهر است ا ما هنوز رد پای کلهر در آثار خوشنویسی دیده می‌شود. عمادالکتاب در واقع شاگرد کلهر بوده است پس دیدن ردپای خط کلهر در آثار او چندان عجیب به نظر نمی‌رسد.
موسوی گفت: میرخانی خوشنویس دیگر این دوره است. در این دوره خطهای میرخانی حل و هوای سطر، چلیپا و کتابت در آن مطرح بوده است اتفاقی که در انتهای دوره پهلوی افتاد خوشنویسی از حالت سطر، چلیپا و کتابت تغییر کرد این تغییر بیشتر از ناحیه استاد امیرخانی بود بحث قطعه‌نویسی را استاد امیرخانی مطرح کردند این بحث از دوره تیموری هم مطرح بوده است اما فرم و فضاسازی بیشتر در کتیبه‌ها مطرح بوده و روی کاغذ چندان مطرح نبوده است.
وی درباره ویژگی خط در دوران معاصر گفت: کتاب سخن عشق اثر استاد جواد بختیاری تاثیر خیلی زیادی روی خوشنویسی سالهای اخیر داشته است اگر ما به کتاب خوشنویسان معاصر که در سال 63 چاپ شده است نگاه کنیم می‌بینیم ترکیبات به سطرنویسی، چلیپا و کتابت خلاصه شده است اما این فرمت‌های استاد بختیاری شکل و شمایل خاصی به خوشنویسی داد. ما از نمایشگاه سال 65 به بعد دیگر کمتر چلیپا می‌بینیمک
این استاد خوشنویسی در پایان سخنان خود گفت: ما در مجموع می‌توانیم ویژگی خوشنویسی را در چهار دوره مختلف اینچنین تقسیم بندی کنیم: دوره تیموری چلیپا نویسی مطرح بوده است، دوره قاجار سیاه‌مشق نویسی و سیاه‌مشق گرافیکی، در دوره پهلوی کتابت‌های کاربردی و سرعت‌نویسی و در دوره معاصر بیشترین رویکرد به سمت قطعه‌نویسی بوده است.
انتهای پیام/