رونق حوزه نشر با کتاب های دینی

  به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، به نظر می رسد تولید و عرضه کتاب های دینی در حوزه بازار نشر هنوز با مشکلاتی روبرو است به طوری که کانون اصلی بحران کتاب ایران از این نقطه شروع می شود.
بر اساس اطلاعات موسسه خانه کتاب در سال 84 بیش از 54 هزار تیراژ کتاب های مذهبی منتشر شد که در سال 92 این رقم به 26 هزار رسید و نشان از کاهش و افت تولید کتاب های دینی در کشور است.
همچنین در سال 93 نسبت به 92 در سه ماه اول 10 درصد کاهش تولید کتاب های دینی وجود داشت و بهای آنها 15درصد نیز افزایش یافت، بررسی این دو آمار حاکی از آن است که مقوله اقتصادی در حوزه نشر یک مقوله تاثیرگذار بوده و تولید کتاب های دینی را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
در تالیف و ترجمه کتاب های دینی باید حساسیت ها و ظرافت های خاصی مورد توجه قرار گیرد و آثار بزرگان این عرصه در قالب هایی نو و مدرن ارایه شوند تا با ذائقه و سلایق جوانان همخوانی بیشتری داشته باشد.
نجف علی میرزایی یک نویسنده نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید:کتاب دینی مانند کتاب های ادبی ، فلسفی و تربیتی و غیره مانند دارو است. مشاهده می شود که یک دارو بسیار هم کارآمد و درمانگر و یا دارای تمام خواص سازنده و مفید بدن است ،اما مخاطب نیازمند آن ها درد خود را نمی داند یا از نقش درمانی آن دارو بی خبر است و آشنایی با خواص مهم فلان خوراکی ندارد.
وی ادامه می دهد: ما فاقد جریان فرهنگ سازی برای مصرف چنین چیزی هستیم، به هر صورت مشکلات عرصه نشر و کتاب در هر حوزه ای که باشد با کوشش های سنتی تک مجهولانه قابل رفع نیست.
میرزایی با بیان اینکه وضعیت حوزه نشر در بخش تولید و عرضه کتاب های دینی و غیر دینی بسیار اسفبار است ، اضافه می کند:سطح و نرخ مطالعات هم از نظر کیفی قابل توجیه و دفاع نیست اما در مقایسه با سالهای قبل رشد کمی کتاب دینی افت نکرده و بلکه شاهد رشد قابل توجیه هم بوده است.
وی می گوید:البته به همان میزان که بر تنوع کتاب های دینی و شماره عنوان های آن افزوده شده است از شمارگان آن ها کاسته شده ، این کاهش شمارگان کتاب در مجموع به معنای کاهش تولید کتاب دینی نیست.

**کتاب دینی میوه درخت فرهنگ
این نویسنده با اشاره به اینکه کتاب میوه درخت فرهنگ، نهادهای تربیتی، مراکز تحقیقاتی آموزشی عالی و بخش های اقتصادی و اجتماعی است، تصریح می کند:کمیت و کیفیت کتاب دینی در کشور ما تناسب زیادی با نیازها و اقتضاهای جامعه ندارد،اگر به عناصر تمدنی ، فرا ملی و فرامذهبی خود توجه کنیم آن وقت وضعیت کتاب دینی ما در شرایط قابل دفاعی نیست.
میرزایی تاکید می کند:همین آسیب ها باعث شده که سالیانه بسیاری از جوایز فاخر ملی ما در عرصه کتاب به کتاب هایی برسد که بسیاری از آن ها نه چون واجد معیارها و استانداردهای یک کتاب برتر ، ممتاز و کاملا پژوهشی بلکه به خاطر صرفا تفوق نسبی و برتریت نسبی با دیگر رقبای خود برگزیده می شوند.

**ضعف نهادهای علمی در تربیت پژوهشگران توانمند
وی می گوید: ضعف نهادهای علمی ، تحقیقاتی و نیز مراکز حوزوی و دانشگاهی در تربیت پژوهشگران توانمند و کتاب آفرین در کشور کاملا محسوس است.
مدیرعامل سابق موسسه خانه کتاب با بیان اینکه بسیاری از علل ضعف تولید و عرضه کتاب دینی در کشور به ضعف توجه به کتابت و تحقیقات در میان بخش عظیمی از عالمان حوزوی است، اظهار می دارد: در حوزه های علمیه سرمایه های گرانقدری است اما در حوزه های علمی کم توجهی به پژوهش های اجتماعی و تمرکز بر نوشتارهای کاملا تخصصی بسیار مشهود است.

**بازنگری در معیارهای ارزش گذاری برای تولید کتاب
میرزایی با اشاره به اینکه در دانشگاه ها هم همین افت به شکل دیگری رخ داده است ، اضافه می کند:از برنامه های اثرگذار در سرنوشت کتاب و کتاب خوانی در حوزه دین بازنگری در معیارها و شاخص های ارزش گذاری در نهادهای علمی است.
وی تصریح می کند:کتاب دینی به عنوان قالب عرضه و به تعبیر دقیق تری به عنوان یک رسانه اجتماعی و فرهنگی تحت تاثیر نخبگان دانشگاهی و حوزوی است.

**80 درصد کتاب های دینی در تهران و قم توزیع می شود
میرزایی ادامه می دهد : بر اساس برخی از تحلیل ها و اطلاعات سامانه نشر و توزیع ، 80 درصد کتاب های دینی در تهران و قم توزیع می شود و 20 درصد به دیگر مناطق کشور می رود.
این نویسنده می گوید:اگر کتاب خوب با سیاست های رسانه ای و تحولات بنیادین و بهره گیری از دنیای مجازی و شبکه های جدید اجتماعی فراتر از تهران به سایر مناطق توزیع شود، اتفاقات خوبی در عرصه توزیع کتاب های دینی و افزایش مخاطبان رخ خواهد داد.

**تولید کتاب های تکراری
نادر تقوایی ناشر کتاب های دینی و مذهبی در این زمینه می گوید: تولید کتاب های تکراری و کم محتوا در حوزه علوم قرآنی و دینی، جامعه را دچار نوعی رکود فرهنگی و خلاقیت فکری می کند.
وی ادامه می دهد:توجه به کیفیت کتاب های مذهبی در کشور ناچیز است و وقتی به این کتاب ها نگاه می کنیم طرح های یکنواختی دارند و علت هم آن است که بسیاری از ناشران نمی خواهند به تصاویر تازه ای فکر کنند.
وی با بیان اینکه نویسندگان کتاب های مذهبی حساسیت های زیادی درباره طراحی روی جلد ندارند، اظهار داشت: این مسئله در کتاب های مذهبی ویژه کودک و نوجوان بیشتر مشهود است.

**بی توجهی به کیفیت و طراحی کتاب های دینی
تقوایی، حمایت نهادهای دولتی از خرید کتاب های مذهبی را عامل دیگری دانست که باعث شده ناشران کمتر به محتوا، کیفیت و طراحی جلد توجه داشته باشند و این نهادها دغدغه فروش را برای برخی ناشران کم رنگ کرده اند.
این ناشر با اشاره به اینکه حامیان هنری مخاطبان را برای خرید و مطالعه کتاب های دینی به ذوق می آورند، اضافه می کند:نیازسنجی و مخاطب شناسی نیز از دیگر مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
تقوایی، تصریح می کند: شناخت مولف یا ناشر از نیازهای مهم است، بسیاری از مطالبی که نوشته می شود متناسب با درد جامعه نیست، قلم کسانی موفق است که در دل جامعه باشند، ببینند، حس کنند و بعد بنویسند.

**پرهیز از کتابهای سفارشی
وی می افزاید: برای گسترش مفاهیم دینی و استقبال از آنها مسوولان باید از سفارش دادن کتاب در این حوزه پرهیز کنند و نویسندگان نیز قلم خود را نسبت به این حوزه متعهد کرده و با جدی گرفتن علوم دینی و مفاهیم قرآنی، کار تولید انبوه این آثار را به کیفی شدن و محتوای درونی بکشانند تا نیاز مخاطبان این حوزه را پاسخ داده و بر تعداد آنها بیفزایند.
این ناشر، بر ضرورت تشکیل یک شورای هماهنگی برای تولید و توزیع کتابهای دینی و مذهبی در کشور تاکید می کند.

** تولید کتاب خوب با جذابیت دینی صرفه اقتصادی ندارد
در حال حاضر در کشور ما تولید کتاب خوب یا جذاب دینی صرفه اقتصادی ندارد. نه این که هدف از تولید کتاب درآمد زایی باشد، بلکه منظور آن است که اگر تولید کتاب خوب و کیفی ضامن گذران زندگی نباشد به طور طبیعی تولید کتاب و نوشتن آن به شغل درجه دوم یا سوم تبدیل خواهد شد .
دغدغه های کمر شکن اقتصادی و نگرانی از عدم تامین نیازهای خانواده و بار سنگین مدیریت زندگی در شرایط رکود و ریاضت از موانع اصلی فراگیر شدن آفرینش گری در عرصه کتاب های دینی است.
البته هنوز هم کتاب های خوب یافت می شود اما بقدری کم و انگشت شمار است که نمی توان برای پاسخ گو بودن به موج عظیم چالش های فرهنگی و اخلاقی زمانه ما به آن ها تکیه کرد.

منبع:ایرنا